Deze drie kerels vervoeren per zeilschip hun rum, cacao en koffie naar Nederland

Als ik met de pont op de NDSM-werf aankom, zie ik in de verte vlaggen en vaandels wapperen in de wind en vang ik een glimp op van de wereld die ik vandaag ga bezoeken. Het voelt alsof ik een lange reis heb gemaakt. Niet in afstand, maar in tijd, naar een paar eeuwen geleden.

In de haven komt net een zeilschip terug van een reis die meer dan vijf maanden heeft geduurd. De aankomst wordt groots gevierd. Het zeilschip Tres Hombres vervoert cacao, koffiebonen en rum uit de Cariben zonder een druppel fossiele brandstof te gebruiken.

Uit het ruim worden grote jute zakken met cacao en koffiebonen gehesen, en af en toe hoor ik kreten uit het ruim. "Hoist 'er up," wordt er geroepen, terwijl de zakken uit het laadruim omhoog worden gehesen door bezwete mannen met baarden.

Ik klim in het ruim om te kijken hoe het ervoor staat, en hoor een van de bemanningsleden roepen: "We zijn bijna bij de rum!" Ik krijg het idee dat het feest dan pas echt begint.

Het lossen van de vracht is niet alleen maar hard werken: er worden zeemansliederen gezongen, bulderend gelachen en soep uitgedeeld, die boven een houtvuurtje is opgewarmd.

Het schip is net terug vanuit de Cariben. "De reis duurde vijf maanden," vertelt Arjen van der Veen, een van de oprichters van Fairtransport, samen met Andreas Lackner (40) en Jorne Langelaan (42). "Het werd zes maanden, want we moesten uitwijken voor een orkaan." Het lijkt de normaalste zaak van de wereld voor de bebaarde zeeman, die niet zou misstaan in een film over Michiel de Ruyter.

Toen ze het schip kochten zat er nog een motor in. "Die hebben we eruit gehaald," vertelt Van der Veen. "Uit principe, en om een voorbeeld te zijn." Het schip is vernoemd naar het drietal, ze hebben elkaar meer dan tien jaar geleden ontmoet op een tocht met een zeilschip, waar ze met het idee kwamen om het bedrijf op te zetten, met als doel om puur op wind- en spierkracht goederen te vervoeren die je niet in Nederland kan produceren. In 2007 was het bedrijf klaar om te starten en sindsdien zijn ze druk bezig om meer schepen toe te voegen aan hun vloot. Het tweede schip, de Nordlys, is net weer gerepareerd en heeft een aantal tochten langs Europese havens gemaakt.

Het laadruim van het schip is niet veel groter dan een ruime studentenkamer: in het laadruim gaat nu ongeveer veertig kubieke meter aan vracht. "Dat is niks," zegt Van der Veen. Ik zeg dat je daar inderdaad niet de hele wereld mee kan bevoorraden. "Nog niet," corrigeert hij me. "Als er geen alternatief is, is het ook moeilijk om te veranderen. Wij willen het alternatief zijn voor klanten die duurzaam vracht willen vervoeren. Als er geen schip is, kan dat ook niet gebeuren. Dat is eigenlijk wat we doen."

Het is hard werken aan boord: ze werken in shifts, zes uur overdag en vier uur in de nacht. Het schip heeft alleen een internetverbinding via de radio, "Je kan geen foto's versturen, wel tekst," lacht Van der Veen.

Hulp kan wel worden ingeroepen. "Maar als er iets is, kunnen we zelf dokteren," vertelt Van der Veen. "We hebben een hele medische apotheek aan boord, en via de radio krijgen we dan medisch advies." Tot nu toe is er weinig gebeurd. "Er is wel een man uit de mast gevallen, via het dek in het water," zegt hij. "Maar dat was in de haven, dus hij kon zo naar het ziekenhuis."

Wordt die koffie en die cacao niet stervensduur op deze manier? Volgens Van der Veen valt het mee. "De koffie is niet tien keer zo duur, want we halen de tussenhandel eruit. De koffie kost nu 19,50 per kilo. Andere kwaliteitskoffie kost ook rond de twintig euro." De cacaobonen die ze nu mee hebben genomen zijn voor het Amsterdamse bedrijf Chocolatemakers. "Daar kunnen ze een jaar lang chocolade van maken."

De scheepvaart op basis van olie is niet de toekomst volgens Van der Veen. "Doordat de olie kwam, zijn we op een andere manier gaan leven," vertelt hij. "We zijn verslaafd aan olie." Maar het is niet zo dat ze alleen naar het verleden kijken met hun schepen, in het nieuwe schip dat ze binnenkort gaan bouwen, gaan ze ook nieuwe technologie gebruiken. "We willen carbonfiber gebruiken en zeilen van kevlar," legt Van der Veen uit. "Er komt ook een hybride vorm van voortstuwing met elektromotoren. Je wekt energie op doordat je met wind vaart. Dat sla je op in accu's, zodat je in windstiltes toch kan varen."

Arjen lacht: "Het is een soort back to the future."

Het voelt alsof ik deze dag met een been in het verleden sta, en met het andere in de toekomst. Ik drink Caribische rum, kijk uit over het oude schip en praat over carbonfiber en de toekomst van ons voedsel. Misschien moeten we toch af en toe een stapje terug doen, om weer vooruit te kunnen gaan.