De nogal gedetailleerde dagboeken van de beste beul van Frankrijk

In de dagboeken van Anatole Deibler staat niks over heimelijke liefdes, dagelijkse beslommeringen of beschrijvingen van wat hij nou weer voor gekke droom had gehad. In plaats daarvan zijn de dagboeken gevuld met de portretten van criminelen die hun vonnis afwachten: moordenaars, dieven en kinderverkrachters.

Deibler hield vanaf het begin van zijn carrière als beul in 1891 nauwgezette notitieboekjes bij van de mensen wiens kop eraf ging, compleet met hun criminele cv’s. Als er een rood kruisje met een zwarte cirkel naast een naam stond, was die persoon aan zijn einde gekomen onder Deiblers guillotine. Alle 299 onthoofdingen die de beste beul van Frankrijk in zijn veertigjarige carrière uitvoerde staan erin.

Éric Guillon, expert in criminele geschiedenis, snuffelde onlangs door het politiearchief in Parijs en vond een catalogus van de eerste moderne mugshots. De afbeeldingen waren zorgvuldig bewaard gebleven en vullen de notitieboeken van Deibler perfect aan. Guillon heeft nu een boek uitgebracht, Guillotinés, waarin hij een paar van de gruwelijkste misdaden uitlicht. Bijvoorbeeld de tweede executie die Deibler ooit uitvoerde, in 1891: twee jonge mannen hadden een oude vrouw vermoord, waarna ze haar tong afsneden, een metalen boor in haar hoofd staken en op haar lichaam dansten. Daarna gingen ze snel een hapje eten en naar het theater toe, bij wijze van alibi.

We spraken Éric Guillon over de mensen op de foto’s en de fascinerende beul die hen onthoofdde.

VICE: Wanneer werden mugshots een ding?
Éric Guillon: Aan het einde van de negentiende eeuw, dus vlak voor de carrière van Anatole Deibler begon. Voordat er mugshots waren, was het makkelijk om door de mazen van het rechtssysteem te glippen met een valse identiteit. De enige betrouwbare manier om een crimineel te herkennen was door ‘m te brandmerken.

Wat kun je vertellen over de criminelen in het boek?
Het zijn vooral moordenaars, en dan vaak ook nog het soort dat meerdere moorden pleegde. Of ze waren schuldig aan gruwelijke misdaden, zoals het martelen van vrouwen of kinderen. Destijds kon je niet door Parijs lopen zonder het risico te lopen dat je werd aangevallen door een bende. De periode dat Deibler actief was – van 1890 tot 1939 – overlapt ook met de Eerste Wereldoorlog. Toen onthoofde hij veel mannen die niet ouder waren dan twintig. Jeugdcriminaliteit nam enorm toe tijdens de oorlog, omdat de traditionele gezinsstructuren werden vernietigd.

Hoe verliep zo'n executie?
De veroordeelden wisten hun eigen executiedatum niet, om te voorkomen dat ze oncontroleerbaar werden. Soms moesten ze wel vier of vijf maanden wachten. Ze gingen elke nacht naar bed met de gedachte dat het wellicht hun laatste dag was geweest. Volgens de wet moesten alle executies in de vroege ochtend plaatsvinden. De nacht voor een executie bouwden Deibler en zijn hulpjes de guillotine zo stil mogelijk op, maar toch kregen mensen er altijd lucht van.

Hoezo?
Niemand mocht eigenlijk weten wanneer er een executie zou plaatsvinden, afgezien van de advocaten, rechters en officieren van justitie. Maar toch verspreidde die informatie zich altijd snel, zodat er altijd een rij stond om bij de onthoofding aanwezig te kunnen zijn. Tot 1939 waren de executies openbaar. Ook was het vrij makkelijk om erachter te komen waar ze plaatsvonden, omdat de guillotine altijd op dezelfde plek in Parijs werd opgesteld: voor de Prison de la Santé, die toen nog Prison de la Roquette heette.

Kunstenaars en mensen uit de hogere klassen haastten zich naar de executies. Als het om een beroemde crimineel ging, betaalden mensen veel geld om appartementen in de buurt te huren, zodat ze een goed uitzicht op het podium hadden. Andere mensen klommen op muurtjes of in bomen. Het volk zag het als vermaak, en de executie werd de dag erna ook in de krant besproken. Na de eerste executie van Deibler schreef de krant: “De jonge heer Deibler toonde een zelfverzekerde polsbeweging, en het gemak van een ervaren beoefenaar. Na dit gelukkige proces voorspellen we dat hem een goede carrière in het verschiet ligt, met een aantal respectabele prestaties.”

Was Deibler populair?
Hij werd gezien als een voorbeeld voor andere beulen, en was zeer professioneel. Het was geen sadist die ervan genoot om mensen te executeren. Hij wilde gewoon dat zijn machine goed functioneerde, zodat de veroordeelden niet langer hoefden te lijden dan nodig.

Hoe werd je in die tijd een beul?
Anatole Deibler kwam uit een familie van beulen, die eerst in Duitsland werkten en later in Frankrijk. Beulen waren een soort kaste – Deibler was ook getrouwd met de dochter van een beul. Je kon niet makkelijk onder het familiebedrijf uitkomen.

Wilde hij graag beul worden?
Nee, hij werkte als verkoper voor een kleermaker in een groot warenhuis in Parijs. Maar zijn familie dwong hem om de familietraditie voort te zetten. Zijn vader was de enige beul die ooit ontslag heeft genomen. Hij trilde altijd heel erg als hij iemand executeerde, dus maakte hij plaats voor zijn zoon. Deibler schreef in elk geval geschiedenis: criminelen lieten zelfs “mijn hoofd voor Deibler” in hun nek tatoeëren, of een stippellijn waar “hier snijden” naast stond.

Hoe keken mensen tegen het beroep van beul aan?
Het was nogal een gewilde baan, vanwege de status en het comfortabele salaris voor weinig werk. In de middeleeuwen hadden beulen zelfs speciale privileges, zoals dat ze eten op de markt mochten uitkiezen. Toen Deibler in februari 1939 overleed, werd er ongeveer 200 keer gesolliciteerd.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op VICE Frankrijk.