De opkomst van 'spermacowboys' die over de hele wereld kinderen verwekken

Hij heeft de twee maanden durende reis “Lord of the Donors: A Journey to Middle Earth” genoemd. De 36-jarige Australische vader van twintig kinderen gaat op reis in een camper en hij heeft al meer dan vijftig afspraken staan in het land.

“Ik ga naar Hobbiton, en daarna ga ik naar het zuiden, naar Wellington en dan naar het Zuidereiland,” vertelt hij aan VICE World News. “Natuurlijk probeer ik niet één specifiek gebied te overbevolken.”

De landelijke tournee is vooral bedoeld om zijn bekendheid te vergroten, met media te spreken en mogelijk nieuwe donoren te werven — maar Hooper zegt dat hij er voor open staat om onderweg een paar inseminaties te verzorgen. “Dat is zo ongeveer waar een spermatour om draait, denk ik.”

In november gaat hij naar Mauritius. En volgend jaar bezoekt hij Frankrijk en Engeland.

“Ik zal een paar landen per jaar bezoeken, de boodschap verspreiden en de mensen laten zien dat er een andere manier is om deze dingen te doen,” legt hij uit. “Ik wil dat het nieuws over mijn initiatief zich gaat verspreiden als een lopend vuurtje, ik ga mensen vertellen waar het allemaal echt om draait.”

Hooper is de oprichter van Sperm Donation World: een wereldwijde organisatie, opgebouwd rond een online gemeenschap van donoren en aspirant-ouders, die via social media-platforms als Facebook met elkaar in contact komen. Het idee is dat de  aspirant-ouders proberen zwanger te raken zonder gebruik te maken van reguliere vruchtbaarheidsklinieken. Het is een bloeiende industrie. Sinds de lancering in 2015 in Australië is Hooper’s organisatie gegroeid, er zijn nu ook groepen actief in Afrika, Nieuw-Zeeland, de Filipijnen, het Verenigd Koninkrijk en de VS. De Australische Facebookgroep heeft momenteel meer dan 15.000 leden; de Amerikaanse bijna 22.000.

Maar hoewel Hooper duizenden mensen die worstelen om kinderen te krijgen zou hebben geholpen, heeft het gebrek aan officieel toezicht op de doe-het-zelf-sperma-industrie ook tot controverse geleid. Sommigen wijzen op toegenomen risico's rond toevallige incest, soa's, en uitbuiting. Deze bedenkingen werden onlangs duidelijk toen mede-superspermadonor Kyle Gordy, een Amerikaans staatsburger, werd aangehouden op de internationale luchthaven Nadi in Fiji. Hij was op weg naar de tournee van Hooper in Nieuw-Zeeland.   

Gordy heeft 47 kinderen over de hele wereld verwekt en hij is de aanstaande vader van elf anderen. Hij vertelde de New Zealand Herald dat de Fijische autoriteiten hem terzijde namen tijdens zijn tussenstop, zodat hij aan de telefoon kon spreken met de immigratiedienst in Nieuw-Zeeland. Zij vertelden hem dat zijn visum werd geannuleerd omdat hij niet eerlijk was geweest over zijn beweegredenen om naar het land te komen. Hij is nu gedeporteerd naar de VS.

Hooper lacht er om en zegt dat vijanden maken aan de orde van de dag is voor mensen als hij en Gordy.

“Iemand was waarschijnlijk aan het klagen: ‘Hé, deze persoon komt heel Nieuw-Zeeland bezwangeren’, dus de immigratiedienst zat hem waarschijnlijk op te wachten,” zegt hij. “Ze probeerden mij ook uit te zetten, maar ik had mensen verschillende aankomstdatums verteld.”

“Kyle is, denk ik, wat minder intelligent.”

Particuliere spermadonatie is uitgegroeid tot een serieuze bedrijfstak met een groeiend aantal echte sperm bro’s, waartoe Hooper en Gordy behoren. Ze spreken zich regelmatig kritisch uit over de reguliere vruchtbaarheidsindustrie en bieden online alternatieve routes aan om zwanger te worden.

Voor sommigen zijn deze vrijwillige donoren — die met je afspreken in een bar, je thuis bezoeken en je uiteindelijk helpen via geslachtsgemeenschap of een bakje sperma — biologische filantropen. Anderen vinden hen mafketels: spermacowboys die niet begrijpen dat hun gedrag mogelijk tot schade kan leiden.

Professor Stephen Robinson is een wetenschapper op het gebied van voortplantingsgeneeskunde aan de medische faculteit van de Australische Nationale Universiteit. Hij zegt dat mensen al langere tijd sperma ontvangen via het informele circuit, maar dat “het hek echt van de dam is” met de opkomst van social media — vooral als het gaat om mondiale transacties.

“Het is gewoon een heel nieuw speelveld,” vertelt Robinson aan VICE World News. “Mensen reizen af naar verschillende landen en dat is iets nieuws, en ik denk dat social media daar een grote rol in speelt...Het was al een tijd aan de gang, maar niet op deze schaal.”

Hooper is het hiermee eens. Hij meent dat social media en dating apps de manier waarop mensen nadenken over intimiteit en relaties hebben veranderd.

“Het groeit heel snel,” zegt hij. “De gemiddelde relatie duurt niet meer zo lang als vroeger, dus dat wakkert dit soort trends aan. De opkomst van technologie speelt ook een rol. Hierdoor kunnen meer mensen overwegen een gezin te stichten.”

Hooper verklaart het veranderde speelveld door te wijzen op aspirant-ouders die geen zin meer hebben in de torenhoge kosten van de traditionele vruchtbaarheidsklinieken. Zijn wantrouwen tegenover de vruchtbaarheidsindustrie en de professionele medici die er in werken, zit diep – hij vergelijkt ze met verkopers van tweedehandsauto’s.

“Uiteindelijk zijn het verkopers: ze willen gaan golfen, ze willen rondrijden in hun Ferrari's. Omdat de vruchtbaarheidsindustrie door dit soort financiële prikkels wordt aangedreven, is de kans groot dat je geen correcte diagnose krijgt.”

De gemiddelde prijs voor een cyclus van in-vitrofertilisatie (IVF) bedraagt in de VS ongeveer 12.000 tot 14.000 dollar (11810 tot 13780 euro), terwijl kunstmatige inseminatie tussen 650 en 3500 dollar (640 tot 3445 euro) per poging kan kosten. In Nederland worden drie IVF-pogingen vergoed vanuit de basisverzekering, als de vrouw jonger is dan 43 jaar. Een IVF-behandeling kost hier gemiddeld 3000 euro per keer, kunstmatige inseminatie kost per behandeling tussen de 150 en 500 euro, mits je Nederlands sperma gebruikt. Maak je gebruik van buitenlands zaad? Dan liggen de kosten hoger: tussen de 600 tot 1000 euro. Hooper zegt dat hij en zijn donoren hun zaad gratis ter beschikking stellen. Hoewel sommige donoren een reiskostenvergoeding vragen, beweert Hooper dat het een fijne beloning is om mensen te helpen en “de wereld op een unieke manier te veranderen”.

Ook al heeft hij zo’n twintig kinderen en een wereldwijd vruchtbaarheidsimperium, relatief gezien is de genetische voetafdruk van Hooper nog bescheiden. Beroemde seriële donoren zoals ‘Sperminator’ Ari Nagel, Clive Jones, en een Amerikaanse man met de naam Joe Donor claimen elk meer dan honderd kinderen.

Hooper zegt dat zijn nakomelingen waarschijnlijk ongeveer een vijfde van die score vertegenwoordigen — hoewel hij geen exact getal weet, omdat hij zijn kinderen opzettelijk niet telt.

“Ik heb ongeveer twintig gezinnen geholpen — dat kunnen de komende jaren misschien wel 25 worden — maar ja, ik heb ze niet geteld,” zegt hij. “Ik vermoed dat de eerste keer dat ik erachter kom hoeveel kinderen ik heb, het van een van de kinderen zelf zal komen. Ze zullen waarschijnlijk de lijst doorlopen en tellen. Maar de oudste kinderen zijn nu pas zes jaar oud.”

De informele spermaindustrie is veel groter dan een paar hypervruchtbare types. Zoek naar  ‘spermadonor’ op Facebook en dan zie je meteen hoe diep de poel werkelijk is: er bestaan honderden openbare en privé-groepen in landen als Canada, Ghana, Nepal, Pakistan, de Filippijnen, Schotland en Zuid-Afrika, met vele duizenden leden.

De 37.000 gezamenlijke leden van de Sperm Donation World-facebookgroepen bestaan uit aanstaande ouders, maar ook uit donoren. Hooper screent potentiële donoren om er zeker van te zijn dat ze niet ‘louche’ of ‘pervers’ zijn, of om verkeerde redenen willen doneren. Hij beweert dat dit controleproces te maken heeft met zijn onderbuikgevoel en dat hij altijd al een goede intuïtie heeft gehad. Maar voor toekomstige donoren, zegt hij, is een kijkje op hun persoonlijke facebook-account meestal de beste manier om erachter te komen wat voor soort vlees hij in de kuip heeft.

“Een van de voordelen van Facebook is dat je kunt zien hoe mensen zich gedragen in posts en feeds... Ik doe dit al bijna acht jaar, dus het is een soort zesde zintuig geworden; de alarmbellen gaan heel snel af,” zegt hij. “We hebben geen verkrachtingen meegemaakt, geen soa's, en geen aanrandingen. Dus het werkt al meer dan zeven jaar goed.”

Dat Hooper zijn succes viert op grond van deze maatstaven is interessant. Hij heeft het namelijk maar over een paar van de gezondheids- en veiligheidsrisico's die deze ongereguleerde industrie met zich meebrengt. Deskundigen hebben hun bezorgdheid geuit als het gaat om mogelijke voogdijzaken, financiële verplichtingen en complicaties op het gebied van privacy. Daarnaast is er het reële gevaar dat broers en zussen elkaar in de toekomst zullen ontmoeten en seksuele relaties zullen aangaan.

“Social media heeft het contact tussen donoren en patiënten zoveel makkelijker gemaakt — een facebookpagina opzetten is simpel — maar het is nog steeds een complex onderwerp. In veel opzichten verhoogt social media die complexiteit en het verhoogt de kans op schade,” zegt Robinson. “Vrouwen en stellen die een behandeling willen, zijn kwetsbaar, de kinderen die worden geboren zijn ook mogelijk kwetsbaar, en dat moeten we niet vergeten.”

Robinson wijst erop dat de gevestigde vruchtbaarheidsklinieken streng gereguleerd zijn met uitgebreide registratieprocedures en ethische, psychologische en emotionele evaluaties, alsook meerdere veiligheids,- en privacy-waarborgen. En hoewel hij de zorgen over de bureaucratie, de vertragingen en de financiële kosten begrijpt, benadrukt hij ook dat die regels er niet voor niets zijn.

“Er wordt veel werk geïnvesteerd in het garanderen van de integriteit van deze zaken, zodat mensen veilig blijven,” zegt hij. “Als je een of andere kerel bent die denkt dat hij zomaar een oordeel kan vellen over het leven van mensen, denk ik dat dat echt indruist tegen de realiteit.”

Op de derde dag van zijn tournee gaat Hooper op pad in Auckland om een potentiële klant te ontmoeten, een praatje te maken en “te zien hoe het verder gaat”. Als het klikt, doneert hij misschien zijn zaad. Dit zal echter maar een druppel op een gloeiende plaat zijn wat betreft de totale output van Sperm Donation World. Hooper schat dat het bedrijf alleen al in Australië tussen de vijfhonderd en zevenhonderd geboortes per jaar mogelijk heeft gemaakt. Sinds 2015 zou de organisatie volgens hem verantwoordelijk zijn voor “ruim 5.000” kinderen die over de hele wereld zijn geboren.

De meeste baby's van Sperm Donation World kwamen tot stand via kunstmatige inseminatie, deels vanwege de voorkeur van de klanten en deels vanwege de wettelijke bescherming die dit biedt aan donoren. In veel landen is een man niet verplicht alimentatie te betalen als de zwangerschap niet via natuurlijke inseminatie tot stand is gekomen. Maar die voorkeur is aan het veranderen. Hooper zegt dat er “absoluut een toename is van mensen die het op een meer natuurlijke manier willen doen.”

Ondanks de bijna agressief-positieve visie van Hooper op de groei van de ongereguleerde spermadonatie-industrie, zijn er ook gruwelverhalen. Vorig jaar hebben de Australische autoriteiten hun bezorgdheid geuit over het aantal mensen dat op zoek is naar informele spermadonatie op social media. Die bezorgdheid ontstond naar aanleiding van berichten dat sommige vrouwen seksueel werden misbruikt door mogelijke donoren, of onder druk werden gezet om natuurlijke inseminatie aan te gaan.

De gereguleerde donorindustrie probeert hiertegen te beschermen, want donoren worden niet alleen genetisch en medisch gescreend, maar zij worden ook psychologisch getest om uit te sluiten dat ze ‘niet-altruïstische motieven’ hebben. Hoewel er een aantal legitieme redenen zijn waarom mensen de informele weg zouden volgen, voegt Robinson toe, moeten mensen zich bewust zijn van de gevaren als ze hun heil zoeken in deze groeiende, niet-transparante industrie.

“Ik begrijp dat mensen bezorgd zijn over de kosten en over hun keuze, maar ze moeten zich realiseren dat dit een van belangrijkste beslissingen die een mens ooit in zijn leven zal nemen.”

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op VICE World News.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.