Hoe de Syrische oorlog de clubscene van Beiroet veranderde

Foto via Skybar

Beiroet is een feeststad. Veel westerlingen vinden dat gek. Bijna elk lifestyle-artikel dat gepubliceerd is over de hoofdstad van Libanon, is een variatie op hetzelfde thema. De bijzondere tegenstelling tussen "losbandigheid en terreur" schreef New York Times. "De oorlog is mijlenver als de Libanezen beginnen te feesten", was te lezen in een kop van de Telegraph. VICE schreef over "met coke-overladen feesten om de hoek van het Hezbollah-hoofdkwartier"

De afgelopen veertig jaar waren nogal turbulent voor Libanon: vijftien jaar burgeroorlog, die eindigde in 1990, negentwintig jaar bezetting door de Syrische overheid, die eindigde in 2005 en een reeks bombardementen, inclusief één waarbij de voormalige minister-president Rafic Hariri omkwam. En dan nog gevechten en algemene onrust, die de stad al die tijd teisterde. Ondanks al deze gebeurtenissen, bleef het nachtleven stug doorgaan – en nog steeds, ondanks dat het in buurland Syrië al vijf jaar oorlog is.

Clubeigenaren zeggen dat recente ontwikkelingen in de regionale politiek een sterk effect hebben op het lokale nachtleven. Door een reisverbod dat opgelegd is door de overheid van Saudi-Arabië, wordt het aantal rijke Arabieren steeds schaarser in het nachtleven. Zonder het extra geld van deze mensen is de stad langzaam zijn allure aan het verliezen. Het gaat van VIP-clubs en Oosterse shishabars naar meer normale, minder chique clubs voor toeristen uit het Westen – die hun donderdagnacht liever besteden op straat, luisterend naar Arabische hiphop, dan pronken in Versace op een hip dakterras.

Sinds de Syrische oorlog, die voortvloeide uit de Arabische Lente, zijn er meer dan een miljoen vluchtelingen naar Libanon getrokken, zijn er meer bomaanslagen, en bewijsmateriaal laat steeds zien dat ISIS-aanhangers er actief zijn. Dit heeft al tot een machtsstrijd geleid; de laatste in de ingewikkelde geschiedenis van Libanon, tussen Saudi-Arabië en het door Iran medegefinancierde Hezbollah (de in Libanon gevestigde politieke en militaire organisatie, ook wel beschreven als terroristische organisatie door de Verenigde Staten) over de steun van de laatste partij in de Syrische strijd aan de kant van Bashar al Assad. De overheid van Saudi-Arabië, die behoort tot de ultraconservatieve Wahhabi van de soennitische islam, maakt bezwaar tegen de minderheidspositie van het sjiitische Hezbollah in de Libanese regering. Een resultaat daarvan is dat zij samen met andere, gelijkgestemde Golfstaten een reisverbod hebben ingevoerd voor burgers die in de lente naar Libanon willen reizen.

Meerdere uitgaansgelegenheden hebben hun deuren gesloten. Al aan het begin van de Syrische oorlog werd in het centrum van Beiroet Place de l'Etoile verwoest. Nu is het herbouwd in een niet erg authentieke neo-Italiaanse stijl. Het was een van de drukst bezochte plekken in de stad voor khaleejis (de Arabische term voor mensen uit de Perzische Golf) om te vertoeven in een meer aangenaam klimaat, lurkend aan een waterpijp terwijl in designerjurkjes gehulde schoonheden langslopen. Nu is het gebied op sterven na dood; de meeste restaurants en kroegen waren al dichtgetimmerd voordat de regering het gebied afsloot afgelopen zomer, om de protesten tegen de aanhoudende milieuvervuiling te ontmoedigen (de vuilnisbelten in het land zijn overvol en vuilnis stapelt zich op in het hele land sinds afgelopen zomer, dit resulteert in ernstige bezorgdheid over de volksgezondheid en gewelddadige protesten).

Falamanki, een Libanees restaurant en shishalounge, ervaart ook een enorme teruggang in het bezoekersaantal. "Een paar jaar terug hadden we elke dag zo'n vijftig of zestig mensen uit de Golfstaten binnen," vertelt een werknemer die zijn naam liever niet kenbaar maakt. "Nu komen er maar twee of drie per week. Ik denk dat het komt door de Syrische oorlog en de politieke strijd tussen Libanon en Saudi-Arabië." (Het verzoek aan het hoofdkantoor van Falamanki om te reageren bleef onbeantwoord). Toch is het volgens hem niet allemaal slecht: "De Syriërs die naar Libanon zijn gekomen hebben zeker aan de bedrijvigheid bijgedragen.

Veel van de populaire clubs lijden ook. Skybar Beiroet – volgens eigen zeggen de beste nachtclub in de wereld in 2009 – was lange tijd het symbool van Beiroets bacchantische geest. Als je überhaupt binnen kon komen, kon je dronken worden aan de bar terwijl je uitkeek op de containerkranen van de haven van Beiroet. Maar na een brand, vorig jaar mei, zijn de deuren nog altijd niet open. Malek Tambourgi, de marketingmanager van de club, ontkent de problemen en zegt dat de bar op een nieuwe locatie zal openen, volgende zomer. De twee jaar vertraging komt gewoon door alles wat komt kijken bij een verhuizing, zegt hij.

Michel Elefteriades, de nestor van nachtleven, beeldhouwer, vermeed duivelsaanbidder, en leunstoelfilosoof, is beduidend meer tegemoetkomend. "De Syrische oorlog heeft een flinke impact gehad op de Libanese economie," vertelt hij me als ik hem ontmoet in de dracula-achtige ruimte boven zijn club MusicHall. "We hebben Libanese klanten die minder geld verdienen omdat de khaleejis niet meer komen en omdat de oorlog de im- en export in de weg zit, en daarom feesten ze minder."

"Wij zitten zelf niet in de problemen, omdat we de marktleiders zijn", zegt hij. "We zijn gewend om vierduizend mensen te weigeren in een weekend. Nu weigeren we maar duizend. Degenen die aan de rand van de markt zitten hebben klanten verloren. Degenen die hiervoor al de helft van de capaciteit gebruikten, blijven nu achter met niemand. Alleen de sterksten overleven een crisis."

Anderen proberen zich aan te passen aan de nieuwe situatie. Ricky Dakouny, oprichter en eigenaar van de evenementenorganisatie Tarte aux Poires, zegt dat zijn zaken zijn geraakt door de afname van vermogende mensen, vooral de families uit Golfstaten, die feesten organiseerden in Libanon. "We hebben veel last van het reisverbod," vertelt Dakouny. Er waren twee afzeggingen voor grote evenementen begin dit jaar van stellen die hier wilden trouwen. Hun familie kon niet leven met het idee van Libanon als trouwlocatie.

Hoewel, voor de evenementen van Tarte Aux Poires, zoals een openingsfeest voor een kledingwinkel als Pepe Jeans, of een feest voor de Spaanse Ambassade in Beiroet, "heeft het reisverbod niet veel invloed," volgens Dakouny. "Het coole publiek dat de Libanese markt en de uitgaanscene goed kent is niet bang; die mensen blijven komen."

De ervaringen van Dakouny met zijn evenementenorganisatie is gelijk met observaties van andere mensen in het nachtleven van Beiroet. Er komen weliswaar minder khaleejis, maar over het algemeen zijn kroegen nog altijd vol met Libanezen, inwoners uit het buitenland, en een toenemend aantal toeristen, waardoor er niet veel verschil te merken is.

Het gevolg is dat kroegeigenaren en evenementenorganisatoren hun aanbod afstemmen op de wensen van de markt. "Tarte aux Poires speelt niet in op de stereotype smaak van de Golfstaten, met de ongekende luxe. De luxe die wij bieden is meer 'down to earth,' meer op Europa gericht. Ik gebruik bijvoorbeeld alleen gouden elementen op een funky, moderne manier."

De trendverschuiving naar het meer normale, minder dure nachtleven is zichtbaar door de sterke verandering van Mar Mikhaels straatbeeld (net als in andere buurten en voorsteden van Beiroet). Vier jaar geleden zaten er maar twee kroegen tussen de koelkastreparatiewinkels en keukenleveranciers. Tegenwoordig lopen er feestvierders rond. Op elke plek die geschikt is, zit een kroeg, met daar tussenin winkels die bier en sigaretten verkopen voor degenen die de sfeer willen proeven zonder te betalen voor dure cocktails.

Bashir Wardini, mede-eigenaar van Floyd the Dog, een van de kroegen in deze buurt, zegt dat de wijk Mar Mikhael geen last heeft van het reisverbod. In zekere zin is het bezoekersaantal juist toegenomen vergeleken met vorig jaar. "Het nachtleven in Libanon is veranderd. Niemand heeft de khaleejis nog nodig om te blijven bestaan," zegt hij. "Kijk naar het centrum – op een gegeven moment zat het zo vol met mensen uit de Golfstaten dat de Libanezen er niet meer heengingen."

De toename van het aantal toeristen uit het Westen is zeker niet negatief geweest voor het nachtleven van Beiroet. Net als de komst van jonge en hippe Syriërs, voor wie vastzitten in Beiroet de beste van een hoop vervelende scenario's is.

Uiteindelijk is het Libanese nachtleven, volgens Elefteriades, bestand tegen de politieke situatie. Zolang er spanningen zijn in het land, gelooft hij dat Libanezen naar kroegen en clubs blijven gaan om de realiteit van zich af te zetten. "In oorlogsgebieden heb je altijd mensen die willen blijven genieten, lekker eten, seks hebben en blijven drinken," zegt hij. "Misschien overleven we de oorlog niet en daarom moeten we genieten, zolang het nog kan. De Libanezen zijn veerkrachtig en kunnen makkelijk met tegenslagen omgaan."