De Amerikaanse overheid wil wereldwijd toegang tot iedereens emails

Update 15/07/2016: Een rechter in New York heeft vandaag bepaald dat Microsoft de gegevens van een drugsdealer, die opgeslagen waren in Dublin, niet hoeft te overhandigen aan de Amerikaanse overheid. Dit is een grote winst voor wereldwijde dataprivacy. Thanks, Microsoft.

Microsoft en de Amerikaanse overheid stonden woensdag weer tegenover elkaar in een rechtbank om een jaren oude vete uit te vechten over de emails van een onbekend persoon in een drugszaak.

De reden dat de zaak zo voortsleept is dat het niet alleen draait om de data van de vermeende dealer, maar om de privacy van miljoenen mensen die vertrouwen op emailproviders om hun informatie in de "cloud" te bewaren.

In dit geval kreeg Microsoft in december 2013 een dwangbevel van de Amerikaanse overheid om de gegevens en emails van een verdachte Outlook-gebruiker over te dragen. Microsoft weigerde hieraan te voldoen omdat de data opgeslagen is in servers die in Ierland staan. De Amerikaanse overheid moest het via de Ierse overheid regelen, voordat ze bij Microsoft aanklopten.

We wonen al in een toekomst waarin al onze geheimen – van liefdesbrieven tot uitwisselingen met advocaten of collega's – slechts een klik verwijderd zijn. En niet alleen voor ons – ook voor de internetgiganten die ze beheren. Dat betekent ook dat die emails in principe een klik verwijderd zijn van overheden, mits ze wettelijke grond hebben om de gegevens op te eisen. Dat is precies waar deze rechtszaak om draait.

In de rechtszaal van de Second Circuit Court of Appeals in Manhattan betoogt Microsofts advocaat dat aangezien de data in Ierland is opgeslagen, de Amerikaanse overheid stelt dat hun wetten ook buiten de VS gelden. Mocht de VS de zaak winnen, dan betekent dat dat andere overheden hetzelfde zouden mogen doen, en "hun handen kunnen leggen op emails die in de VS opgeslagen zijn."

"Als dat de regel is, wordt het wereldwijde chaos," zegt Joshua Rosenkranz, een advocaat die Microsoft representeert. "Omdat andere landen dan hetzelfde morgen doen."

"We zouden het niet pikken als China dat bij ons doet," voegt hij toe.

De Amerikaanse overheid stelt daarentegen dat het Amerikaanse wetboek, en specifieker de Stored Communications Acts die onderdeel was van de omstreden Electronic Communications Privacy Acts uit 1986, Amerikaanse bedrijven dwingt om data over te dragen ongeacht de locatie.

De Amerikaanse assistent-procureur Justin Anderson zegt dat bedrijven als Microsoft de zakelijke beslissing hebben gemaakt om "toegang tot data hebben vanuit Amerika, waar die data ook opgeslagen is." Volgens hem zou dat genoeg reden zijn om de data over te dragen aan justitie als deze die op wettelijke grond opeist. Het maakt niet uit dat de data uit Ierland komt, omdat "de vrijgave hier plaatsvindt."

Microsoft stelt dat dit niet een beslissing voor de rechter is, maar voor het Amerikaanse Congres. Zij zouden volgens Rosenkranz de "anachronistische" wet moeten herzien en daarbij duidelijk aangeven wanneer fysieke grenzen in de echte wereld een overheid tegenhouden om in de grenzenloze cloud te graaien.

Toevallig ligt er net een wet bij het Amerikaanse Congres die dat gaat doen. De Law Enforcement Acces to Data Stored Abroad (LEADS) Act, stelt dat de Amerikaanse overheid bedrijven niet mag dwingen om data die elders is opgeslagen te overhandigen – tenzij die data het bezit is van een Amerikaanse staatsburger. Als ze data willen die van een buitenlanders is, dan moeten ze de bestaande internationale samenwerkingsovereenkomsten gebruiken die MLAT (mutual legal assistance treaties) genoemd worden.

MLATs werden woensdag nauwelijks genoemd, hoewel de Amerikaanse overheid er prima gebruik van had kunnen maken in dit geval.

"De 'dirty secret' hier is dat het MLAT proces gewoon zou werken," vertelt Michael Price van de New York University School of Law ons na de zitting. "Het is geen perfect proces, en minder snel, maar het werkt."

Dit is de eerste keer dat een dergelijk geval in de rechtbank is uitgevochten en de zaak heeft veel aandacht gekregen van mensen die niet direct betrokken zijn, waaronder de Ierse overheid en leden van het Europese Parlement.

Verschillende bedrijven, waaronder Verizon, AT&T en zelfs Microsoft-rivaal Apple steunen de argumenten van Microsoft. Privacygroepen en online activisten staan aan de kant van Microsoft. En zelfs media als The Guardian, CNN en Washington Post bestrijden de overheid hierin. Het zou een gevaarlijke precedent kunnen vormen die overheden kan inspireren om mails van journalisten op te vragen die in de VS worden bewaard.

"Als de Amerikaanse overheid deze zaak wint, dan verwachten we dat andere landen zullen betogen dat hun wettelijke processen reiken tot content die in de VS wordt bewaard. Hier zouden ook landen tussen kunnen zitten met corrupte justitie of slechte bedoelingen," stelt Greg Nojeim, adviseur bij de digitale privacyactivisten Center for Democracy and Technology. Zijn statement was "Welcome to 'Wild West'" getiteld.

Een beslissing in deze zaak wordt de komende maanden verwacht en Microsoft heeft al gezegd dat ze beroep zullen blijven doen tot de Hooggerechtshof als dat nodig is.