Het wietbeleid staat op het punt een stuk minder leuk te worden

Op dit moment zijn er wetten in de maak die het gebruik en de groei van cannabis verder aan banden leggen. De wetten zijn in verschillende stadia van ontwikkeling, en ze behandelen uiteenlopende zaken.

Deze wetsvoorstellen lopen al zo lang dat de meeste media er niet al te veel aandacht meer aan besteden. De nieuwswaarde is eraf, de wetten komen er toch wel, en de enigen die zich er nog druk om maken zijn activisten en een paar oppositiepartijen. Daarom hier een overzicht van waar minister Opstelten en zijn vrienden de laatste tijd zoal mee bezig zijn geweest.

1. Speekseltest voor drugs
Wie binnenkort aan het verkeer deelneemt met een combinatie van alcohol en drugs, loopt dankzij deze wet het risico op maximaal drie maanden cel of een geldboete van maximaal 8100 euro. Langs de kant van de weg kun je worden onderworpen aan een blaastest, speekseltest of lichamelijke test. In het geval van drugs kan je alleen op basis van een bloedtest veroordeeld worden.

Als je maar één soort verdovend middel ophebt, geldt een ondergrens zoals die nu bij alcohol geldt. Heb je een combinatie van meer dan één soort drugs (alcohol en wiet, bijvoorbeeld), dan geldt een zero-tolerance beleid. De werkzame stof in cannabis, THC, kan lang in je bloed blijven, wat het allemaal nog iets ingewikkelder maakt. Voor wie de details van de wet wil begrijpen, mr. K. Hollemans van KH Legal Advice heeft het voor ons hier even helder uitgewerkt.

De lijst verboden middelen is nog niet definitief en de maximale concentraties moeten nog worden vastgesteld, maar afgaande op het meest recente advies komen daarop te staan: THC (wiet), MDMA (en varianten), cocaïne, morfine (= heroïne), GHB.

Wanneer ben je met de nieuwe wet strafbaar?
Stel, je krijgt om vier uur 's middags in het park een joint aangereikt. Je neemt maar twee hijsjes, want je gaat om zeven uur bij je ouders eten en wil ze te woord kunnen staan. Bij je ouders krijg je één glas wijn - van die goede, waarvan je altijd vergeet dat het bestaat. Ze willen je om tien uur 's avonds naar het station brengen, maar je vindt het leuk om even in de nieuwe auto te rijden. Nou, dan ben je dus strafbaar onder zero-tolerance beleid, omdat je aan het combineren bent geslagen. Ben je een regelmatige gebruiker van wiet en sloeg je net een dagje over, dan nog kan de meting aantonen dat je twee soorten middelen op hebt.

Een gruwelijk doemscenario volgt uit het feit dat er juridisch geen verschil zal zijn tussen fiets of auto.  Mochten agenten er in de toekomst ooit zin in hebben, dan kunnen ze deze wet gebruiken om je een dikke prent te geven als je stronken naar huis fietst.

De status:
De wet is vorige week als hamerstuk door de Eerste Kamer heengegaan, en werd gesteund door SP, PvdA, VVD, CDA, ChristenUnie, SGP, PVV, en wat van die versplinterde Kamerleden. De komende maanden worden de exacte waardes per drug vastgesteld en de boetes vastgesteld. Er komt een reclamecampagne om het volk op te voeden.

Eerder spraken we met Testlab Amsterdam, dat vindt dat het roken van wiet net zo'n specialisme moet worden als wijnproeven.

2. Wiet met meer dan 15% THC wordt harddrugs genoemd
In recente jaren is gebleken dat cannabis vooral schadelijk is voor jongeren. De wetenschap is er nog niet uit hoe schadelijk het is voor volwassen gebruikers die vaak blowen. Huidig onderzoek richt zich vaak op jonge mensen, de onderzochte groepen zijn klein, het aantal studies nog beperkt, en oorzaak-gevolg is nog niet duidelijk. Hopelijk wordt er in de komende jaren meer over bekend. Voorlopig lijkt het erop dat er (behalve de ongezondheid van roken in het algemeen) weinig mis is met zo nu en dan stoned worden, zolang je geen aanleg voor psychoses hebt.

Maar volgens het beruchte rapport van de commissie Garretsen - Opstelten noemde het een "goed rapport", de cannabislobby sprak van "honende reacties" - is het geen goed idee om even te wachten op de uitkomst van wetenschappelijke studies. "Om wetenschappelijk een grens vast te kunnen stellen is onderzoek nodig," schrijft de commissie, maar zij "acht het niet verantwoord de resultaten daarvan af te wachten."

Het rapport van de commissie Garretsen is nog steeds het fundament onder het huidige restrictieve beleid. De limiet van 15% is gebaseerd op een wiettest uit 2001, waaruit bleek dat alle samples toen onder de 15% THC uitkwamen. Dat leek de commissie wel een mooi en handig getal, want dat is nu toevallig ook de bovengrens voor alcoholische dranken in de supermarkt.

Staatssecretaris van Volksgezondheid,

Martin van Rijk.

Volgens het Trimbos-instituut is het meten van het THC-gehalte ontzettend moeilijk. Je kan namelijk aan één kant van een wietbloemetje een enorme ophoping THC hebben, en een stukje verderop bijna niks. Ook is er niet één manier om het spul te testen en heeft elke testmethode zo een eigen unieke uitkomst. Bovendien is THC niet de enige werkzame stof en ligt het chemisch gezien allemaal een stuk ingewikkelder. Coffeeshops worden verantwoordelijk voor de uitvoering van de wet, en als ze wiet van boven de 15% THC verkopen, is dat juridisch hetzelfde als wanneer ze heroïne of cocaïne bij de koffie verkopen.

Maargoed, die wet komt er hoe dan ook. Of zoals minister Opstelten het in een debat in maart beargumenteerde: "Het is gewoon troep." Overigens is niet hij, maar PvdA-staatsecretaris Van Rijn de wet aan het invoeren. Zo is het namelijk afgesproken in het regeerakkoord van dit kabinet in oktober 2012 en daar kan en wil de PvdA niet meer onderuit.

Wanneer ben je met de nieuwe wet strafbaar?
Een coffeeshop moet alle soorten wiet die het verkoopt testen. Als bij een controle blijkt dat één van de ingekochte soorten teveel THC bevat, heeft de coffeeshop harddrugs in huis en wordt het als dusdanig bestraft.

Misschien wat overdreven maar toch mogelijk: Als coffeeshops besluiten alleen nog slappe wiet te verkopen, kan het ruimte bieden aan een ondergronds circuit waarin mensen elkaar sterke wiet toespelen. Een stuk goedkoper, want je hebt minder nodig om stoned te worden. Als je zelf een plantje hebt staan en je kweekt een sterke soort die boven de 15% uitkomt, ben je juridisch niet anders bezig dan iemand die GHB aan het maken is.

De status:
Er is een Kamermeerderheid in de Tweede Kamer en zo goed als zeker ook in de Eerste. Maandag 6 oktober is er een uitgebreide hoorzitting met alle voors en tegens, die niets gaan veranderen aan die Kamermeerderheid. Het voorstel wordt gesteund door PvdA, VVD, CDA, PVV, ChristenUnie, SGP en enkele splinterfracties.

3. Growshopverbod

Foto via

Wikimedia Commons.

Dit wetsvoorstel lijkt te gaan over hennepteelt, maar het gaat in principe over het maken van alle soorten drugs. Als de Eerste Kamer ermee instemt - er is al een meerderheid - dan wordt het meewerken aan een drugslab of wietkwekerij even strafbaar als het daadwerkelijk runnen van die plek. Het enige dat nodig is, is een 'ernstige reden om te vermoeden' dat de persoon waarmee je zaken doet wiet gaat verbouwen, en dan maakt het niet uit of je een bedrijfspand verhuurt, potgrond verkoopt of je auto uitleent.

Volgens de ondersteunende politieke partijen is het hard nodig, want wiet is illegaal. Verkoop in de coffeeshop zal voorlopig wel mogelijk zijn, maar verder wordt alles steeds verder ingeperkt. Of zoals ChristenUnie-Kamerlid Seegers het weloverwogen verwoordde:

"Wat ik niet kan rijmen is dat je weet dat iets heel ongezonds is, en daarvoor vervolgens de deur openzet. Waar wil je landen? Ik wil landen bij verdere inperking van het kwaad."

Inperking van het kwaad doe je bij de ChristenUnie door het te verbieden. Want zoals de geschiedenis ons heeft geleerd: als iets verboden is, dan houden mensen er vanzelf mee op.

Wanneer ben je met de nieuwe wet strafbaar?
Growshops gaan verdwijnen, er komen controles bij tuincentra en zadenbanken om te kijken of er banden zijn met kwekerijen. Er ontstaat zonder twijfel een levendige illegale handel in lampen, potgrond, bakken, voedingssupplementen, elektriciens.

Waarschijnlijk gaat een rechter de jongens in onderstaand filmpje niets verwijten, maar in principe zouden de jonge medewerkers van dit tuincentrum strafbaar zijn omdat ze weten dat hun producten voor wietkweek worden gebruikt.

De status:
Het voorstel ligt nu bij de Eerste Kamer. Ook daar is een meerderheid, dus de wet gaat er komen. Op 16 oktober is er een algemeen overleg in de Tweede Kamer, maar dat verandert hier niks meer aan. De wet wordt gesteund door VVD, PVV, CDA, SGP, ChristenUnie.

Bij dit artikel is gebruik gemaakt van de kundige expertise van de volgende mensen. Waarvoor dank: Kaj Hollemans - KH Legal Advice, Klaas Lusthof -  Nederlands Forensisch Instituut,  Jan Tytgat - KU Leuven.