FYI.

This story is over 5 years old.

Identiteit

'She's the Man' is de belangrijkste film over voetbal ooit

De cultklassieker uit 2006 leerde me dat gender geen rol hoeft te spelen op het voetbalveld en relaties, gevoelens of talent niet definieert.
Foto via Paramount Home Entertainment
Foto via Paramount Home Entertainment 

Ik ben tien jaar oud en trek een sprintje op het veld. Terwijl ik ren moet ik mijn nieuwe sportbroekje, dat ik onlangs op de jongensafdeling kocht, omhoog hijsen. De elastische band heb ik een paar keer moeten omrollen voordat de broek boven mijn knieën uitkwam. Ik voel de blauwe plekken op mijn schenen al opkomen, en na de wedstrijd oppert iemand of ik niet liever “met de vrouwen mee wil doen”. Als ik thuiskom vraagt mijn vader, net als iedere week, of ik nog een hattrick heb gescoord. Ik lach en antwoord “volgende keer”.

Advertentie

Mijn klas is opgedeeld in twee teams: de goede groep en de betere. Niet om op te scheppen, maar ik hoor bij het betere team. En ik ben het enige meisje op het veld. De jongens uit mijn klas zijn niet veel groter dan ik, maar toch vragen ze geregeld of ik oké ben. Een van hen zegt tegen me dat hij het cool vindt dat ik “met de mannen” mee durf te spelen. Sommigen weigeren de bal naar me te passen, al is dat niet lullig bedoeld, denk ik.

De manier waarop ik als meisje voetbal meemaakte zag ik in geen enkel coming-of-age verhaal uit die tijd terug. Tot ik de cultklassieker She’s The Man uit 2006 voor het eerst keek. Het voelde alsof de film voor mij was gemaakt. In het verhaal volgen we Viola Hastings (Amanda Bynes), een voetballende tomboy wier voetbalteam wordt opgeheven door haar middelbare school. Viola besluit om undercover te gaan als haar tweelingbroer, Sebastian, om te bewijzen dat ze net zo goed in het mannenteam kan spelen. De moraal van het verhaal is simpel: een jonge vrouw kan net zo goed, al dan niet beter, voetballen als een man. Ik herkende mezelf in Viola’s doorzettingsvermogen, haar solide tackle en lak aan damesachtige manieren. Ze deed me denken aan mijn jongere zelf, rennend over het veld in die te grote Nike-shorts.

Ter ere van het WK 2018 besloot ik de film, die mijn liefde voor voetbal ooit zo bevestigde en verdiepte (samen met Bend It Like Beckham), opnieuw te kijken. Toegegeven: ik vreesde dat het een teleurstelling zou worden. Vaak genoeg blijken films uit onze kindertijd achteraf gevuld met storende clichés. Maar She’s The Man was nog steeds de film waar ik zo van hield. Een verhaal over de toewijding van een meisje dat tegen de onrealistische verwachtingen van haar omgeving moet opboksen, en een weergave van de manier waarop jonge mannen moeten dealen met toxic masculinity en de rol die kwetsbaarheid en intimiteit in een mannenvriendschap speelt. Maar She’s The Man is vooral een hilarische weergave van hoe wij genderrollen interpreteren, uitdragen, bekrachtigen en breken.

Advertentie

Nadat het vrouwenteam is opgeheven eist Viola een selectietraining voor het jongensteam, maar de coach lacht haar uit. “Meisjes zijn niet zo snel als jongens, of sterk, of atletisch,” zegt coach Vrouwenhater, terwijl de rest van het team lacht. “Meisjes zullen nooit beter zijn dan jongens, zo simpel is het. Dat is een wetenschappelijk feit.” Deze hartverscheurende woorden – die veel vrouwen eerder hebben gehoord – zorgen voor een aha-moment voor onze heldin. We zien haar denken: let maar eens op.

Ondanks de smeekbeden van haar moeder om te stoppen met voetbal, zodat Viola mee kan doen aan het debutantenbal, en commentaar van haar (ex-)vriendje om zich gewoon eens “vijf seconden als een meisje te gedragen”, besluit ze toch mee te doen. Ze bindt haar borsten in, plakt twee bakkebaarden op haar gezicht en stapt zo haar nieuwe leven als schooljongen in.

We zien hoe Sebastian de complexe wereld van mannelijkheid ontdekt, gedreven door de bemoedigende/verontrustende woorden van een vriend: “In ieder meisje schuilt een jongen.”

Om erbij te horen gedraagt Sebastian zich mannelijk op de enige manier die hij kent: door zich denigrerend te gedragen tegenover vrouwen. Om de bewondering en vriendschap van zijn kamergenoot Duke en zijn twee sidekicks voor zich te winnen, maakt Sebastian opmerkingen over de billen van meisjes en hoe graag hij een vrouw naakt wil zien. De onnatuurlijke en geforceerde uitspraken laten zien hoe mannelijke bonding vaak ten koste gaat van vrouwen, die de pech hebben om het doelwit te zijn.

Advertentie

Wanneer het Sebastian maar niet lukt om de jongens hem aardig te laten vinden, vraagt hij twee vriendinnen publiekelijk met hem te flirten voor de ogen van Duke. Pas wanneer de populaire jongens zien dat vrouwen zich letterlijk voor de voeten van ‘Sebastian’ te werpen, zien ze hem in een ander licht. Ineens hoort hij erbij. Het enige wat er blijkbaar voor Sebastian nodig was om gerespecteerd te worden als man, was een paar jonge vrouwen die hij kon gebruiken.

Terwijl Sebastian en Duke naar elkaar toe groeien wordt Sebastian enorm verliefd op zijn huisgenoot. We zien een intieme vriendschap ontstaan tussen twee mannen op een manier die niet vaak te zien krijgen. Natuurlijk weten we als kijker dat Sebastian eigenlijk Viola is, maar Duke weet dat niet. Hij wordt steeds zachter bij Sebastian in de buurt en durft zich steeds kwetsbaarder op te stellen.

In de privacy van hun kamer uit Duke zijn onzekerheden en zijn worsteling om de balans te vinden tussen de druk om “mannelijk” zijn, en zijn minder dominante kanten – zoals zijn angst voor spinnen en om met meisjes te praten. Sebastian – en de kijker – leert van de relatie met Duke dat “mannelijkheid” geen vaste voorwaarden, definitie of regels kent.

Ondanks al haar positieve kanten is S he’s The Man zeker niet perfect. Om de boodschap over te brengen worden bestaande genderrollen uitvergroot, dus de film ontkomt er niet aan de stereotypes te gebruiken die ze eigenlijk wil tarten. De publieke outing van Sebastian als Viola op het voetbalveld bijvoorbeeld, doet veel te sterk denken aan transfobisch geweld dat vaak scholen, teams en gemeenschappen teistert.

Aan het einde onthult Viola haar identiteit op het veld. De tegenstander, geleid door coach Vrouwenhater uit het begin van de film, citeert “het handboek” in een poging om Viola uit te bannen. Maar haar nieuwe coach rukt het boek uit zijn handen en scheurt het in tweeën. “Welk handboek? We discrimineren hier niet op basis van gender,” roept hij. Ineens ben ik weer mijn tienjarige ik, die voor het eerst die belangrijke woorden hoort, en geloof ik het nu nog meer dan toen.

Viola scoort vervolgens het winnende doelpunt bij haar keepende ex-vriendje. Terwijl ze het viert schreeuwt hij, “Ik hoef je nooit meer te zien! Je bent verschrikkelijk!” De scène is een perfect voorbeeld van het fragiele mannelijke ego. Viola’s ex is de typische catcaller die zijn nek omdraait om “hey schatje” te roepen, en vervolgens “fuck jou, domme slet!” tettert wanneer je niet reageert.

She’s The Man was, en blijft, een onvergetelijk verhaal dat korte metten maakt met de genderrollen die ons worden opgelegd. De film laat zien dat gender geen rol hoeft te spelen op het voetbalveld, en geen relaties, gevoelens of talent definieert. Het herinnert ons eraan dat taalgebruik invloed en macht heeft – en dat je tegen die vriend die seksistische opmerkingen maakt dus gewoon kan zeggen dat hij daarmee moet kappen, omdat het gaat over respect voor vrouwen. Deze absurde en een beetje afgezaagde, maar hilarische, feministische, en pro-lhbt rom-com leerde mij dat waar en van wie ik hou niet gedefinieerd wordt door gender. En hoewel mijn voetbalcarrière nooit professioneel werd, deed deze film me geloven dat het mogelijk was.

Volg Broadly op Facebook, Twitter en Instagram.