Waarom de walrussen in ‘Our Planet’ zich te pletter laten storten van een klip

Netflix presenteerde deze week zijn eerste natuurserie Our Planet, en het is prachtig. Het bedrijf heeft zijn miljoenen gebruikt om de producenten van Blue Planet en Planet Earth bij de BBC weg te kapen, en een gigantisch team van zeshonderd man met de duurste 4k-camera’s naar vijftig landen te sturen. Ze hebben de voice-over zelfs door David Attenborough laten doen, en toch is het geen herhaling van zetten.

De hele toon is namelijk anders: de menselijke impact op de leefomgeving staat net zo centraal als de leefwijze van de dieren waar we zo graag naar kijken. Aan het einde van de aflevering over de bevroren wereld, wordt een afschuwelijke scène getoond waarin te zien is hoe honderden walrussen zich van klippen van bijna honderd meter naar beneden storten.

De walrussen verzamelen zich "uit wanhoop, niet uit vrije keuze", zegt David Attenborough over de beelden. "Een stormloop kan vanuit het niets plaatsvinden. Onder deze omstandigheden vormen walrussen een gevaar voor zichzelf. Ze klimmen om ruimte te vinden, weg van de drukte.”

Ondertussen zie je de logge beesten een uitzinnige berg op schuifelen. Het is een kwelling, want je weet wat er gaat gebeuren. “Hier is in elk geval ruimte om uit te rusten,” zegt Attenborough. Een exceptioneel hartverscheurend specimen tuurt met bloeddoorlopen koeienogen over de peilloze rand. "Het gezichtsvermogen van een walrus is slecht, maar ze kunnen de anderen beneden voelen,” zegt hij. “Als ze honger krijgen moeten ze terugkeren naar de zee. In hun wanhoop om er te komen, vallen honderden van hoogten die ze nooit bereikt hadden moeten hebben. "

In slowmotion zie je de duizend tot tweeduizend kilo wegende walrussen slap en kansloos van de berg vallen. Het is afschuwelijk. Wat bezielt ze? Waarom doen ze dit?

Het komt door de mens. Het komt door klimaatverandering: hun leefomgeving in de poolregio verandert zo snel – sinds 1971 is het er 3 graden warmer, bleek uit een onderzoek deze week – dat talloze dieren er ontheemd van raken. De 100.000 walrussen zijn klimaatverschoppelingen die op zoek zijn naar een thuis.

Er zijn wetenschappers die twijfelen aan deze uitleg en erop wijzen dat dit soort taferelen vaker voorkomen, maar de voorbeelden waar zij zich op baseren spreken over hooguit 12 dieren, niet 284, en dat waren bovendien alleen mannetjes. Nu storten ook vrouwtjes en jonge beesten zich ter aarde.

Er zal nog onderzoek gedaan moeten worden naar dit fenomeen, maar het is aannemelijk dat klimaatverandering er een grote rol in speelt.

Dit is een van de gruwelijkste scènes van de serie. Er is genoeg moois te zien, en er is ook genoeg om te lachen. Het verschil met de series van de BBC is dat Our Planet niet terugdeinst om de gevolgen van klimaatverandering te laten zien. Door alle afleveringen is een rode draad geweven: de mens maakt dit kapot. Maar ook: we kunnen er nog iets aan doen.

En voor de kijkers thuis die echt iets willen doen: de serie heeft ook een website met tips, links en nog meer video’s.