Tien dingen die je altijd al wilde vragen aan een stuntman

Toen ik een jaar of tien was, was James Bond mijn onbetwiste actieheld. Ik maakte van mijn duim en wijsvinger een pistool en koprolde van banken af om vervolgens een bom — de timer van de oven — onschadelijk te maken. Ik plaatste Daniel Craig op een voetstuk en droomde ’s nachts over gevechten op rijdende treinen en autoachtervolgingen in Montenegro.

Inmiddels weet ik beter. Al mijn helden springen helemaal niet uit brandende gebouwen, crashen niet in de duurste sportauto’s en vallen ook niet van metershoge bruggen. Dat zijn de stuntmannen, de echte helden op de set. Dus ging ik in gesprek met Marco Maas, een 46-jarige stuntman die al meer dan 25 jaar in het vak zit, om erachter te komen hoe het leven er als stuntman uitziet. We stelden tien vragen die we altijd al wilden stellen aan een stuntman.

VICE: Hoi Marco, wilde je altijd al een stuntman worden?
Marco Maas: Nee, ik ben er echt een beetje ingerold. Na mijn sportopleiding op het CIOS ging ik bij Defensie werken. En een vriend van mij, die daar ook werkte, kwam in contact met stuntwerk in Frankrijk en toen ben ik me daar in gaan verdiepen. Ik dacht toen al snel van “Goh, wat een interessant beroep” en toen ben ik het zelf ook gaan doen. Ik had toen al wel een hele goede basis door mijn opleiding en mijn ervaringen bij de mariniers doordat ik fysiek sterk was en ik mensen goed kon aansturen. Ik was ook altijd al geïnteresseerd in Martial Arts, duiken en klimmen, maar als dat niet was gebeurd, was ik nu waarschijnlijk sportdocent geweest.

Ik was eerst een freelance stuntman en gaandeweg volg je steeds meer bijscholing — duikopleidingen, vrije valspringen en allerlei andere cursussen — en dan ben je op een gegeven moment een allround stuntperformer.

Wat vinden je vrienden en familie van je werk?
Mensen zijn het eigenlijk al wel van me gewend. Ik ging vroeger al vaak alpien klimmen en ijsduiken dus mijn grenzen op zoeken hoort wel echt bij me. Iedereen heeft er wel vertrouwen in dat het goed komt. Ik moet wel zeggen dat mijn vrouw aan me heeft gevraagd of ik sommige stunts van tevoren niet aan haar wil vertellen want die maakt zich dan weleens zorgen. Ik moet bijvoorbeeld best vaak met een auto het water in rijden waarbij de auto dan ook zo snel mogelijk moet zinken. Ik moet dan blijven zitten totdat hij de bodem raakt. Dat soort dingen vertel ik dan achteraf aan mijn vrouw.

Wat vind je zorgverzekering ervan dat je stuntman bent?
Ik heb een best wel dure verzekering. Daar hoor ik zelf verder niet zoveel over, moet ik zeggen. Ik vind het wel vrij discutabel. Er zijn echt heel veel takken van sport die gevaarlijker zijn dan het werk dat ik doe. Wij berekenen namelijk alle risico’s vooraf. Bij paardrijden zie ik bijvoorbeeld zo ontzettend veel ongelukken, dus ik vind het best oneerlijk dat zodra je het woord stunt in de mond neemt er allerlei alarmbellen af gaan, alsof wij maar wat doen.

Gaat er weleens iets mis?
Ja, helaas maakt elke stuntman wel zoiets mee. Je bent natuurlijk continu je grenzen aan het opzoeken en dan ga je er weleens overheen. Ik heb dat zelf ook wel gehad. Er zou een car-knockdown plaatsvinden — dat betekent dat een personage moet worden aangereden door een auto. We zouden dat in shots opnemen en niet in één vloeiende take. Toen het moment daar was stelde iemand voor om het wel gewoon in een vloeiende take op te nemen. Ik had zo’n stunt al zo vaak gedaan dat ik er wel mee instemde. We hadden nul voorbereiding en toen ging het mis. Mijn timing was zo slecht dat de auto me vol ramde en ik bijna door de voorruit heen knalde. Uiteindelijk vloog ik een paar meter door de lucht en had ik een paar flinke kneuzingen en verwondingen. Ik was toen ook echt in een shock.

Zo gaan de meeste dingen uiteindelijk fout. Als je dit al zo lang doet, sluipt het gemak er soms in. Je moet nooit denken “Ah joh, dat doe ik wel even.”

Wat is de moeilijkste stunt die je hebt gedaan?
Hmm… Dat is een moeilijke vraag omdat bijna alle stunts die wij hebben gedaan zijn gelukt, dus achteraf gezien lijkt het allemaal niet zo moeilijk. De meest uitdagende stunt die ik heb gedaan is denk ik die voor Wilde Mossels — die film kent niemand meer volgens mij. Toen heb ik een duik gedaan van de Zeelandbrug. We doken toen met laagwater en ik moest duiken vanaf negentien meter hoogte. Ik heb toen alleen maar kunnen trainen vanaf tien meter hoogte, omdat de duikplanken in zwembaden niet hoger zijn dan dat. Ik heb toen ontzettend veel geoefend met schoonspringtrainers. Er kwamen veel risico’s bij kijken omdat de stroming erg sterk was en het water dus erg laag stond. Verder kon er geen reddingsteam in de buurt komen want de duik werd vanuit zoveel hoeken gefilmd dat daar geen ruimte voor was. Uiteindelijk ben ik toch gesprongen en hebben we die duik in één take gedaan.

Is er nog een stunt waar jij van droomt?
Ik weet niet echt of het een stunt is, maar ik zou het heel gaaf vinden om uit een F-16 geschoten te worden. Als ik wat realistischer denk, denk ik aan een stunt uit een Batman-film. Daar zit een scène in waarbij een vrachtwagen met een kabel aan de grond wordt vastgemaakt. Die vrachtwagen komt dus op volle snelheid opeens tot stilstand. Dan slaat die vrachtwagen met de neus in de grond en komt de achterkant omhoog die vervolgens helemaal omslaat. Die stunt is eigenlijk helemaal niet zo moeilijk. Je rijdt gewoon in de wagen en je drukt op een gegeven moment een knop in die het stikstofkanon aan de achterkant af laat gaan en dan BOEM. Dat kanon schiet een paal keihard de grond in waardoor de achterkant van het voertuig de lucht in wordt geknald. Zo’n kanon wordt bij veel crashes van voertuigen gebruikt. Hoe groter het voertuig hoe groter het kanon moet zijn. Dit kanon was erg groot en het mooie is dat die hele kont misschien wel twintig meter de lucht in gaat, maar de impact voor de stuntman nihil is. Ik heb zoiets ook gedaan bij een stadsbus, maar bij zo’n vrachtwagen is dat echt fantastisch. Echt een waanzinnige stunt.

Wat was de leukste set waarop je hebt gewerkt?
Dat was een set van Dick Maas voor de film Down — een remake van zijn film De Lift. Die film zat helemaal vol met stunts en ik dubbelde de hoofdrolspeler en nog een andere acteur. De set was een industrieel gebouw van zo’n dertig meter hoog in Amsterdam met daarin allemaal nagebouwde liftschachten. Daarnaast hadden we een hele grote tweede ruimte om de stunts te repeteren. Daar hebben we toen een paar maanden gewerkt aan de film. In die film doen we enorm veel verschillende soorten stunts. Er is een scene waarbij een liftbodem openklapt en we met tien man naar beneden storten. Er wordt ook iemand uit een lift geschoten. Verder moesten we met inlineskates over auto’s heen springen. Het was echt heel gevarieerd. Het gaafste was misschien wel dat we iemand van de Milleniumtoren in Rotterdam af moesten gooien. Het is echt jammer dat die film geen succes was, want dat waren de stunts wel.

Hoe is het om met grote sterren te werken?
Dat verschilt heel erg per persoon. Ik heb voor Nova Zembla met Doutzen Kroes gewerkt. Zij was eerlijk gezegd echt de meest normale vrouw die je kan tegenkomen. Zij was gewoon lekker gezellig, at met ons mee en praatte met iedereen. Maar ik heb ook films gedaan waarbij je al afgesnauwd werd als je te lang naar iemand keek, zoals Val Kilmer. Echte lastpakken, maar goed het zijn gewoon mensen. Je hebt in elke branche leuke en minder leuke mensen.

Bekijk: Vijf vragen aan twee anarchisten

Verdient het goed?
Als je je binnen de juiste kringen begeeft — voornamelijk de Amerikaanse — dan kun je in een aantal jaar wel miljonair worden. Als je dat niet doet dan kun je gewoon een goede boterham verdienen, maar nooit zoveel als zij. Het is ook maar de vraag of je dat wil, omdat je dan bijna alleen maar weg van huis bent. Elk niveau heeft z’n eigen charme, denk ik. Mijn vriend Rob de Groot doet bijvoorbeeld heel veel grote films zoals Spectre. Hij is daar dan zo druk mee bezig. Hij is per jaar maar zo’n acht weken thuis. Je moet dan bijvoorbeeld echt wekenlang trainen voor één gevecht. Dat heeft ook zijn nadelen.

Wat zijn de grootste misvattingen over stuntmannen?
Dat je als stuntman in je eentje die stunts kunt uitvoeren. Wij hebben daar echt een enorm team voor die de stunts tot in de details voorbereiden. Dat zou je nooit in je eentje kunnen. Mensen zeggen weleens tegen mij “Doe eens een stunt!” Dat is zo raar. Dat is hetzelfde als dat je aan een bakker op straat vraagt of hij ter plaatse een brood voor je bakt. Mensen verwachten echt dat ik continu rondloop tussen de brandende auto’s en rondvliegende onderdelen. Verder werk ik ook echt veel in discomfort. Het lijkt allemaal heel spannend en leuk, en dat vind ik uiteindelijk ook wel, maar ik heb een paar jaar geleden bijvoorbeeld voor de BBC in de Ardennen allerlei Middeleeuwse gevechten moeten doen. Het was in de moerassen in de winter. Dan sta je gewoon een week lang, tien uur per dag in de modder en in de kou met zwaarden te zwaaien. Dat is echt verschrikkelijk zwaar.