Dit digitale doolhof in Istanboel is de bibliotheek van de toekomst

Een archief is ontzettend stoffig. Behalve als je een sciencefictionfilm kijkt, want daarin zijn ze dan weer erg cool, met holografische schermen en strakke datavisualisatie. Dat moet ook in het echt kunnen, dacht Refik Anadol. Hij gebruikte kunstmatige intelligentie om onderlinge relaties te vinden tussen meer dan 40.000 papieren documenten en 1,7 miljoen digitale items van het SALT instituut in Istanboel. Die verbond hij met elkaar en transformeerde dit tot de installatieruimte Archive Dreaming.

Het archief bevat onder andere de Ottoman Bank Archieven, waarin gegevens te vinden zijn over de Turkse hedendaagse en moderne kunst, architectuur en economie van 1997 tot en met 2010. Anadol vroeg zich af hoe al die informatie op toekomstige generaties overgebracht zou moeten worden. En of het niet vergeten of vernietigd zou worden. Hij ging aan de slag met het vraagstuk hoe je een archief nieuw leven kunt inblazen en de toegankelijkheid kunt vergroten zodat men blijft dromen en lezen. Het idee voor de immense installatie komt deels uit het boek "De bibliotheek van Babel" van Jorge Luis Borges, over een bibliotheek waarin alle boeken staan die geschreven zijn of nog geschreven zullen worden.

In de kamer met de installatie vind je de gegevens van de documenten – en hoe die zich onderling tot elkaar verhouden – in de vorm van 3D projecties en lichten, die te bedienen zijn met een tablet. Als niemand het apparaat bestuurt, dan verzint de installatie zelf nieuwe documenten, gebaseerd op de patronen die het algoritme heeft gevonden. Hierdoor zal Archive Dreaming uiteindelijk alle boeken bevatten die ooit geschreven kunnen worden. Ook die documenten die alleen in een alternatieve geschiedenis van de wereld zouden bestaan.

Anadol heeft met beeldherkenningssoftware de documenten gesorteerd op hoe ze eruitzien. Dus boeken bij boeken, tijdschriften bij tijdschriften, wetenschappelijke artikelen bij wetenschappelijke artikelen, enzovoorts. Vervolgens liet hij software naar de inhoud kijken, wat de visualisaties opleverde die je in de video en op de afbeeldingen ziet.

"Als optimistische mediakunstenaar geloof ik er heilig in dat het gebruik van kunstmatige intelligentie kan zorgen voor nieuwe kennis," vertelt Anadol aan Creators. "Vooral in de context van een bibliotheek waar informatie kennis wordt, die nu compleet anders is dan voorheen door de algoritmes."

Het komt er op neer dat Anadol met kunstmatige intelligentie iets heeft weten te creëren, waarvan men dacht dat het alleen in een futuristische film zou kunnen. "Ik denk dat dit project geen science-fiction is," zegt hij daarover. "Ik wil dat mensen dit zien als een voorstel uit de toekomst."

Bekijk de installatie in de video hieronder:

Het project is een samenwerking tussen Refik Anadol, SALT, het Google AMI programma en Mike Tyka. Ga naar de website van Refik Anadol voor meer informatie.