We vroegen mensen die plots al je Insta-posts beginnen te liken: waarom?

Online opvallen is moeilijker dan ooit. De dagen dat er slechts een virale ‘Leave Britney Alone!’ YouTube-video voor nodig was om wereldfaam te verwerven, zijn voorbij (niets dan respect voor Chris Crocker, overigens - hij bleek groot gelijk te hebben). We brengen met z’n allen zo gruwelijk veel tijd op het internet door, dat de minuten en uren uiteindelijk samenklonteren tot een één grote massa van gerecyclede grapjes, schaamteloze zelfpromotie en willekeurig geflirt. En omdat we constant worden overspoeld door notificaties  - leuk, nóg een nieuwe Netflix-serie waar ik never nooit aan toe zal komen - moet iets wel heel erg bijzonder zijn, wil het nog opvallen.

In een razend tempo tientallen posts van een persoon ‘liken’, van de meest recente kiekjes tot oude foto’s met de vintage filters van weleer, heeft precies dat effect. Het valt op. Zodra je in je notificatiescherm zo’n lawine van hartjes over je heen krijgt, zit er weinig anders op dan alles te laten vallen; je wil immers direct weten wie erachter zit. Dit is mij dusdanig vaak overkomen, dat ik me afvroeg: waarom doen mensen dit en wat is hun doel?

Uit ons eigen onderzoek naar de lawine van likes blijkt dat je dit fenomeen in drie categorieën kan opdelen: de marketing manoeuvre, waarbij een persoon of merk je aandacht wil trekken door als een tornado je notificaties te crashen; een moderne variant op ‘leuk je te leren kennen!’ van een nieuwe vriend(in) of een mogelijke crush die op deze manier laat weten je leuk te vinden; en tot slot een flirterige actie van een online kennis die met likes strooit in de hoop dat jij op hun profiel ook minstens tien keer het hartje aantikt.

Niet om alles op mezelf te betrekken, maar ik blijk uitermate vatbaar te zijn voor het fenomeen ‘like lawine’: ik werk voor digitale media, houd van een feestje en ben ook nog eens woest aantrekkelijk. Dus ik deed wat iedereen mijn positie zou doen, en dook mijn eigen lijst van volgers om een antwoord te vinden op de vraag: wat motiveert de ‘super liker’?

Voordat de pandemie alles stillegde, was het hartstikke normaal om na een wilde uitgaansavond Instagram accounts uit te wisselen met je kersverse kroegconnecties. En nu cafes, restaurants en discotheken weer open zijn, gaan we vrolijk verder met het verzamelen van volgers en het uitdelen van hartjes. “Als ik iemand onder de likes bedelf, is dat in in 50 procent van de gevallen puur platonisch, 35 procent is haantjesgedrag; mezelf extra zichtbaar maken in de hoop dat ik aandacht krijg. Bij de overige 15 procent vind ik iemand daadwerkelijk cool of aantrekkelijk en hoop ik dat er iets uit voortkomt”, zegt Chris Connors, een social media manager die regelmatig een regen van likes over anderen uitstort.

Een ‘like lawine’ kan bijvoorbeeld de volgende stap zijn na een goed gesprek op een huisfeestje. Nummers uitwisselen zou te formeel zijn geweest (en als je eerlijk bent, weet je hun naam misschien niet eens meer), maar na het uitdelen van een grote hoeveelheid likes staat de deur op een kier om een keer een drankje te gaan doen. In plaats van ouderwets gluurgedrag op sociale media, waarbij je koste wat kost je gierende nieuwsgierigheid wil verbergen, geeft de trits aan hartjes aan dat je openlijk en zonder schaamte van iemands foto’s geniet.

Voor Connors is de timing van zijn likes heel belangrijk, vooral als ze gericht zijn aan een persoon waar hij oprecht interesse in heeft. Om te voorkomen dat hij overkomt als een engerd, gebruikt hij de ‘alles liken’-manoeuvre alleen binnen 24 uur nadat hij iemand heeft ontmoet, en vlak nadat hij op ‘volgen’ heeft gedrukt. “Als je dit pas weken nadat je iemand hebt gevolgd doet, hebben zij zoiets van: Wat is deze persoon van plan? Hebben ze over me gedroomd? Waarom doen ze dit in plaats van een reageren op mijn story of een berichtje sturen?” Waarom, inderdaad?

Het mooie aan een waterval van likes is het gemak: het kost maar een paar seconden van je tijd en het valt op zonder dat het opdringerig overkomt. Connors zegt dat hij de interactie soms wat extra cachet geeft, door terug te scrollen naar hele oude (voor de context: ‘heel oud’ in Instagramjaren = 2010) foto’s en juist die een hartje te geven. “Ik vind het leuk om terug te gaan naar de allereerste foto die iemand ooit heeft geplaatst, helemaal naar beneden scrollen om een suffe foto met hun hond leuk te vinden.”

Dit is waarschijnlijk de meest effectieve en de minst opdringerige manier om jezelf in de kijker te spelen. Soms is het alsof je dikke complimenten uitdeelt aan de nieuwe beste vrienden die je net in de rij voor de club hebt ontmoet - waarschijnlijk omdat je de mensen die je online ‘ZO FUCKING SEXY’ noemt, inderdaad uit precies zo’n soort rij kent.

“Ik ben gek op Twitter, maar die gebruikers zijn vreemden met soortgelijke hersenspinsels” zei Connors. “Op Instagram zitten mensen uit mijn sociale kring, of sociale kringen, dus als ik je volg op Instagram bevestigt ik daarmee dat ik je graag in mijn leven wil hebben, of dat nou platonisch is of meer dan dat.”

Dit soort likes, kortom, hoort bij onze recentelijk gereanimeerde sociale levens en het rommelige, uitgelaten gedrag dat daarmee gepaard gaat.

Natuurlijk zit niet iedereen op Instagram om nieuwe vrienden te maken. Soms is de simpelste verklaring voor een actie ook de juiste: een berg aan hartjes als equivalent van een privébericht, afkomstig van iemand die te trots is om je die DM meteen te sturen.

“Wacht even, zijn er ook mensen die dit NIET doen?” John, met wie ik ondertussen wel gewoon DM’s uitwissel, vroeg zich dit oprecht af nadat ik hem confronteerde met zijn gedrag. “Maar even serieus, ik denk niet dat het per se een ‘tactiek is’, meer een manier om iemands aandacht te trekken. Ik merk het soms niet eens als ik een nieuwe volger heb, dus het is gewoon een relaxte manier om erachter te komen dat iemand je aantrekkelijk vindt.”

Deze versie van de lawine aan likes vindt haar oorsprong op Tinder, Grindr, en alle andere dating apps waar je je profiel aan je sociale media accounts kan linken om te bewijzen dat je een mens van vlees en bloed bent. Een trits likes is een stuk minder intens dan een privébericht met ‘Heb je naar links geswiped?!’, maar minder passief dan iemand stilletjes volgen zonder op foto’s te reageren. Volgens John heeft zijn tactiek in ongeveer de helft van de gevallen het gewenste effect. Hij is zowel uitdeler als ontvanger van grote hoeveelheden likes en meent dat het een relatief risicoarme manier is om ‘aandacht te trekken en tegelijkertijd waardering te tonen’.

Hoewel ik zelf Instagram niet op deze manier gebruik, is het voor sommige mensen een tweede natuur. “Het is de IG-strategie. Je volgt een meisje en liket een paar posts en als ze interesse in je heeft, doet zij hetzelfde en wacht ze op je privébericht. Als je een lelijke gast bent, laat ze je hangen in haar verzoekjes en doet ze alsof ze van niks weet,” zegt Kev.

De Instagram Story waarin ik aangaf op zoek te zijn naar bronnen voor dit verhaal leverde reacties op van een andere, zeer specifieke groep: muziekjournalisten. Hun notificatieschermen worden blijkbaar overspoeld door mensen die op zoek zijn naar media aandacht. “Ik heb geen idee waarom dit DE MANIER is,” vertelde een van de journalisten me. “Ik heb altijd gedacht dat er bots achter zaten.” Andere gebruikers, in het bijzonder mensen die digitale content produceren of voor online magazines schrijven, zeggen dat ze soortgelijke hartjesregens hebben ontvangen van PR-lui die iets te pitchen hebben, of van merken die op zoek zijn naar gratis reclame - als voorloper op de klassieke ‘DM voor collab?’-reactie.

Ook zijn er mensen die hartjes uitdelen om in contact te komen met populaire accounts die ze bewonderen. Matt Liebergall, die een bescheiden Instagram account over fotografie beheert (en tevens een goede vriend van me is), heeft de tactiek in kwestie een paar keer uitgeprobeerd bij foto accounts met meer dan 100.000 volgers, in de hoop dat hij zou worden opgemerkt. “Voor de duidelijkheid, het gaat dan om drie tot vijf likes en een of twee comments”, verdedigt Liebergall zich, als ik grapjes begin te maken over het versturen van minstens 10 hartjes per keer. “Ik like een paar recente posts en zeg iets als ‘Wat voor camera gebruik je?’ of ‘wat voor focuslengte is dit?’”

Afgaande op de geërgerde reacties van de ontvangers van deze specifieke overvloed aan likes en de persoonlijke ervaringen van Liebergall, moet ik concluderen deze laatste tactiek de minst succesvolle van de drie is. “Het had in 0 procent van de gevallen effect,” bevestigt Liebergall. “Niemand heeft me ooit terug gevolgd. Al heb ik het maar een paar keer geprobeerd, echt waar.”

Het uiteindelijke doel van de hartjesregen, wat voor motivatie je ook hebt, is het trekken van aandacht door middel van iets wat we allemaal graag ontvangen: een stukje validatie, een mini-lading serotonine, een kleine bevestiging dat we gezien en gehoord worden. De tactiek heeft wellicht niet altijd het gewenste effect - een verdieping van het contact, wellicht zelfs een real life afspraakje  - maar voor de uitdelers van grote hoeveelheden likes maakt dat weinig uit. Het is snel én makkelijk, en dus het proberen waard.

Volg Katie Way op Twitter.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.