Canadese piloten blijven maar meldingen van ufo’s maken

In de ochtend van 30 mei 2016 kwam er een opmerkelijke melding vanuit een vliegtuig van Air Canada Express: er was “een ongeïdentificeerd vliegend object langs het toestel gevlogen, rond van vorm, met een snelheid van zo’n 300 knopen” – oftewel zo’n 550 kilometer per uur. 

Op 14 november van datzelfde jaar raakten twee bemanningsleden op een Porter Airlines-vlucht gewond toen hun vliegtuig plotseling een duikvlucht moest maken om een “object” te ontwijken. “Het object leek solide te zijn en had de vorm van een rechtopstaande donut of binnenband.”

VICE doorzocht duizenden rapporten in een Canadese overheidsdatabase van vluchtincidenten, en ontdekte tientallen ufo-waarnemingen van Canadese en internationale luchtvaartmaatschappijen.

Zo zagen een paar WestJet-vluchten in de nacht van 16 maart 2017 bijvoorbeeld “een helder, wit, stroboscoopachtig licht” boven zich, in de buurt van de Okanagan Valley in Brits-Columbia. En op 10 januari 2015 zagen meerdere vliegtuigen in de buurt van Regina in Saskatchewan “een heel groot object met een klein wit licht in het midden, omgeven door een halo.” De ufo leek vanaf een hoogte van “meer dan 12 kilometer” naar beneden te komen.

Dit soort waarnemingen staan allemaal opgeslagen in het Civil Aviation Daily Occurrence Report System (CADORS). Dat is een digitaal archief dat wordt beheerd door Transport Canada, het overheidsorgaan dat toezicht houdt op het weg-, spoor-, zee- en luchtvervoer. Het CADORS bestaat al langer dan dertig jaar en bevat meer dan 300.000 rapporten over uiteenlopende incidenten: van mechanische defecten en opstandige passagiers tot botsingen met vogels. En daarnaast biedt het archief dus een fascinerend overzicht van alle ufo-waarnemingen van piloten in het Canadese luchtruim.

“Ik denk dat piloten zo’n 90 procent van de dingen die ze zien niet eens melden,” zegt John ‘Jock’ Williams, een voormalig piloot van de Koninklijke Canadese Luchtmacht (RCAF). “Ze hebben er zelf vrij weinig aan. Daarom denk ik dat ze deze meldingen niet zomaar voor niks hebben gemaakt.”

Williams is nu luchtvaartconcultant, tv-commentator en burgerpiloot. Hij heeft 36 jaar in het Canadese leger gewerkt, waarvan meer dan twee decennia als piloot van gevechtsvliegtuigen. Ook heeft hij meer dan tien jaar als veiligheidsbeambte bij Transport Canada gezeten.

Sommige CADORS-rapporten zijn nogal raadselachtig, zoals deze zin die luchtverkeersleiders op 21 oktober 2015 hadden doorgegeven: “Van vier vliegtuigbemanningen meldingen ontvangen van een glanzend zilveren object boven Toronto, op zo’n negenduizend meter hoogte, dat een scherpe draai maakte en zich snel naar het zuidoosten bewoog, in de richting van Lake Ontario.” 

Heel gedetailleerd zijn de meeste rapporten niet, zoals ook toen een niet nader genoemd vliegtuig op 12 november 2015 op zo’n tienduizend meter boven Saskatchewan meldde: “Een helder wit licht hoog boven het vliegtuig, waarschijnlijk geen meteoriet of ander vliegtuig.” 

Termen als ‘ufo’ worden eigenlijk maar weinig gebruikt, maar de Qatar Airways-vlucht die in december ten zuiden van Grande Prairie in Alberta vloog deed dat wel. Op klaarlichte dag zou er “een ongeïdentificeerd vliegend object” hebben gevlogen. Maar hoe dat object er verder uitzag werd niet duidelijk.

Een woordvoerder van Transport Canada zegt in een verklaring tegen VICE dat de organisatie “niet in de positie is om de waarnemingen van individuele vliegeniers te bespreken.”

“De gebeurtenissen die in CADORS beschreven staan, zijn precies zo ingevoerd zoals ze aan Transport Canada worden gemeld,” vervolgt de woordvoerder. “Transport Canada streeft ernaar de nauwkeurigheid en integriteit van de gegevens in CADORS te waarborgen. Tegelijkertijd moeten we deze informatie als onbewezen beschouwen – bovendien kan het aan verandering onderhevig zijn.”

Er is in ieder geval één geval bekend waarvan de informatie achteraf anders in elkaar bleek te zitten: die van de Porter-vlucht boven Lake Ontario in 2016. In CADORS staat dat er tijdens deze ochtendvlucht melding werd gemaakt van “een voorbijvliegend ongeïdentificeerd object, waarschijnlijk geen ballon.” Maar omdat er die dag twee bemanningsleden aan boord gewond waren geraakt, haalde het incident het nieuws. En dat zette onderzoekers van de federale Transportation Safety Board (TSB) ertoe aan om de zaak nog eens onder de loep te nemen.

In hun bevindingen in CADORS wordt “een donut-achtig object met een diameter van zo’n 1,5 tot 2,5 meter” beschreven, dat “recht op de vliegroute lag.” Maar in plaats van dat het vliegtuig er gewoon voorbij vloog, had de piloot volgens de TSB “de automatische piloot overgenomen en een snelle duikvlucht ingezet om onder het object door te vliegen. (...) Twee bemanningsleden die bezig waren de cabine klaar te maken voor de aankomst, raakten lichtgewond toen ze door de cabine werden geslingerd.” Van de 54 passagiers raakte niemand gewond.

Een woordvoerder van de TSB zei destijds in een verklaring: “De beschrijving van de grootte van het object, komt overeen met geen enkel bekend commercieel of voor consumenten beschikbaar onbemand luchtvoertuig.” In een e-mail bevestigt de huidige TSB-woordvoerder: “De TSB was niet in staat om het object te identificeren.” Porter wilde net als Air Canada, WestJet en andere luchtvaartmaatschappijen niet ingaan op specifieke rapporten.

Sommige ervaren vliegeniers konden wel een verklaring te geven voor een aantal CADORS-rapporten, maar niet voor alle. Op 26 december 2019 maakten bijvoorbeeld meerdere vluchten van Air Canada en Air Canada Jazz boven Brits-Columbia melding van “zo’n twee dozijn gelijkmatig verdeelde, heldere objecten op één lijn, die zich op een hoogte boven de vliegtuigen bevonden en snel bewogen.” Hoewel die beschrijving op het eerste gezicht wat apart lijkt – was het misschien de Kerstman in zijn arrenslee? – werd al snel de waarheid achterhaald: het waren satellieten van Starlink, een netwerk van SpaceX om internettoegang aan te bieden.

Andere rapporten waren moeilijker te verklaren, zoals die van een Boeing 747-vrachtvlucht van Kalitta Charters. De piloot maakte melding van een object dat sporadisch op ongeveer twee kilometer hoogte zou vliegen “met een snelheid van Mach 4” – dus vier keer de snelheid van het geluid. Het object werd op 30 april 2018 gespot boven de Northwest Territories en was op weg van New York naar Alaska. Het snelste vliegtuig ter wereld, de Lockheed SR-71 Blackbird, heeft een maximumsnelheid van iets meer dan Mach 3.3, maar die is al sinds 1999 niet meer in gebruik. Er werd getwijfeld aan de bemanning van de 747: hadden zij zich misschien in de snelheid vergist? Toch staat het buiten kijf dat ze iets ongewoons zagen. Want hoewel de meeste rapporten binnen een paar dagen na de gebeurtenis naar CADORS worden geüpload, duurde dat bij dit rapport anderhalf jaar.

In CADORS staan ook beschrijvingen van zwevende, flitsende of knipperende lichten, en lichten die van vorm of kleur veranderen. Zo werd er in de ochtend van 15 december 2009 door luchtverkeersleiders in Fort McMurray in Alberta een “hard en fel licht” gezien, dat “te snel bewoog voor een commerciële vlucht. Het licht bewoog zich “in de eerste instantie in zuidelijke richting, maar vervolgens ging het in oostelijke richting verder, waarna het in de zonsopgang verdween.” Een vliegtuig van Air Canada Jazz dat klaarstond om te vertrekken, “werd met zo’n vier minuten vertraagd, totdat het object ruim ten oosten van de startbaan van het vliegtuig was.”

Een ander voorbeeld: op 6 januari 2019 zag de bemanning van een medisch transportvliegtuig van Vanguard Air Care “een onverklaarbaar helder licht dat ze op dezelfde hoogte en met dezelfde snelheid achtervolgde.” Hun vliegtuig bevond zich op dat moment boven het noorden van Manitoba, waar “op dat moment geen meldingen waren van andere vliegtuigen.” In een niet-geclassificeerd inlichtingenrapport over deze zaak, die al eerder door VICE werd besproken, staat dat het leger van Canada vaak wordt ingelicht als burgerpiloten vliegende objecten en lichten tegenkomen die ze niet kunnen identificeren. Van de elf rapporten die we in dit stuk noemen, zijn er ten minste zeven door luchtverkeersleiders aan het leger doorgegeven.

Een woordvoerder van de RCAF erkent in een verklaring aan VICE dat het leger inderdaad zulke meldingen heeft ontvangen, maar noemt Transport Canada “de primaire onderzoeksautoriteit.” Een woordvoerder van Transport Canada vertelt: “Ongeïdentificeerde objecten kunnen vrijwel nooit nader worden onderzocht, omdat ze – zoals de naam al aangeeft – ongeïdentificeerd zijn.”

Nu is het niet automatisch zo dat het Canadese luchtruim volledig onder de aliens zit. Veel hedendaagse ufo-waarnemingen zijn ontkracht, omdat ze in werkelijkheid bijvoorbeeld drones of weerballonnen bleken te zijn. Anderen denken zelfs dat ufo’s eigenlijk stiekem buitenlandse spionnen zijn. In de Verenigde Staten worden waarnemingen van ufo’s bijgehouden door de Federal Aviation Administration (FAA), en ook daar worden ze vaak als drones bestempeld.

Op 21 februari 2021 meldde de bemanning van een American Airlines-vlucht boven New Mexico aan luchtverkeersleiders dat ze “een lang cilindrisch object hadden gezien dat zich heel snel boven hen bewoog.” In een verklaring zegt de FAA dat er op dat moment “op de radar geen enkel object in het gebied werd waargenomen.”

Volgens onderzoeker en filmmaker Matthew Hayes is er een “zeer grote overeenkomst” tussen de meldingen die in CADORS gevonden kunnen worden en wat hij naar boven haalde in zijn proefschrift over de Canadese ufo-dossiers tijdens de Koude Oorlog.

“Canadezen doen dit soort meldingen al sinds de jaren veertig,” zegt Hayes. “Maar het is altijd al erg moeilijk geweest om de Canadese regering hierover aan het praten te krijgen, vooral in vergelijking met de Verenigde Staten. Daar zijn mensen van de overheid veel eerder bereid om het over dit onderwerp te hebben.”

In april vorig jaar bevestigde het Pentagon de echtheid van drie ufo-video’s die waren vastgelegd door instrumenten aan boord van Amerikaanse gevechtsvliegtuigen. De video’s waren daarvoor al uitgelekt naar The New York Times, dezelfde krant die in 2017 het verhaal naar buiten bracht over het ufo-opsporingsprogramma van het Pentagon. Sindsdien hebben verschillende prominente Amerikaanse politici zich openhartig uitgelaten over ongeïdentificeerde verschijnselen in de lucht (UAP). Onder die politici bevinden zich ook de Democratische senator Mark Warner en de Republikeinse senator Marco Rubio, de huidige hoofden van de Amerikaanse senaatscommissie voor inlichtingendiensten. In december 2020 nam de VS zelfs een wetsvoorstel aan waarmee inlichtingendiensten en defensiefunctionarissen verplicht werden om tegen het midden van dit jaar een rapport over “geavanceerde luchtbedreigingen” in te dienen.

Ufo-onderzoeker Chris Rutkowski heeft in de afgelopen dertig jaar meer dan 22.000 ufo-meldingen verzameld. Zijn jaarlijkse Canadese ufo-onderzoek bevat ook al heel lang gegevens uit CADORS.

“CADORS laat duidelijk zien dat dit soort incidenten zich voordoen in een luchtruim waar dagelijks duizenden passagiers doorheen reizen,” zegt Rutkowski tegen VICE. “Of je nu wel of niet in ufo’s gelooft: vanuit het oogpunt van vliegveiligheid en het publieke welzijn is dit zeker een reden om je zorgen te maken.”

Daar is voormalig RCAF-piloot Williams het mee eens. “Elke piloot die de moeite neemt om zoiets te melden, verdient het dat die melding nader onderzocht wordt,” zegt hij. “Maar dat zie ik in Canada niet zo snel gebeuren.”

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE Canada.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.