Ik dronk een week lang moedermelk

Mijn vriendin Marina plaatst de zuignap van de borstkolf op haar tepel en drukt op het knopje. De kolf maakt een mechanisch geluid, dat goed te horen is boven de gesprekken van de reclamemensen die om ons heen zitten te lunchen. Marina is de borstvoeding van haar tweejarige dochtertje aan het afbouwen, en ik ben bij haar op kantoor langsgekomen om met haar te lunchen en wat van haar moedermelk te drinken.

Moedermelk is natuurlijk bedoeld voor baby's, maar als je sommige (niet per se betrouwbare) bronnen moet geloven, is het ook een revitaliserend jeugdelixer voor volwassenen. Er wordt beweerd dat het drinken ervan je huid kan verbeteren, wonderen kan doen voor je immuunsysteem, helpt bij spieropbouw, en zelfs gebruikt kan worden als lenzenvloeistof. En blijkbaar smaakt het ook nog geweldig. Als het toevallig niet uit je eigen tepels komt, kan je het op websites als Onlythebreast vinden, waar nieuwbakken moeders een zakcentje kunnen verdienen door hun overschot aan moedermelk te verkopen – vooral aan andere ouders die hun kinderen niet willen of kunnen voeden met hun eigen moedermelk, maar ook aan volwassenen die het zelf drinken. Natuurlijk drinkt een deel van deze mensen het omdat ze daar opgewonden van raken, maar anderen drinken het vanwege de vermeende gezondheidsvoordelen.

Om erachter te komen of dit romige levensdrankje voor mij ook wonderen zou verrichten, besloot ik een week lang elke ochtend een beetje moedermelk van Marina te drinken.

Marina wil de borstvoeding van haar kind langzaam afbouwen, dus heeft ze melk over – en ze verzekert me dat haar dochtertje geen honger hoeft te lijden. Terwijl de kolf aan Marina's tepel zuigt, begint de melk in het bakje te druppelen dat aan de pomp vastzit. Na ongeveer een kwartier zit het bijna vol. Ze zet het bakje op tafel, en ik kijk er eens goed naar. Het ziet eruit als magere melk. Ik heb nog steeds het gevoel dat ik het eten van een baby steel, maar Marina zweert dat ze meer dan genoeg heeft.

Ik neem voorzichtig een slokje. De melk is warm en een beetje zoet – het doet me denken aan heel erg waterige horchata. Het is niet zo anders dan havermelk of rijstmelk, behalve de nasmaak, die je er gelijk aan herinnert dat je iets drinkt dat uit een zoogdier komt. Als ik Marina een blik toewerp die zegt "yo, ik heb net jouw moedermelk gedronken" glimlacht ze naar me. Ze vertelt dat ze haar eigen moedermelk vaak genoeg heeft geproefd – ze heeft er zelfs mee gekookt. "Ik produceer zoveel merk dat ik niet weet wat ik ermee aan moet. Het is te veel voor de baby, en ik vind het verschrikkelijk om het weg te gooien," zegt ze.

Volwassenen die moedermelk drinken is geen nieuw fenomeen. De Egyptenaren in de oudheid gebruikten het bijvoorbeeld om wonden te genezen. En dan is er nog het verhaal van Caritas Romana – een Romeinse legende over een vrouw, Pero, die stiekem haar gevangengenomen vader Cimon borstvoeding gaf zodat hij niet zou verhongeren. En één gast werd zelfs heilig verklaard vanwege moedermelk. De katholieke Sint Bernardus was nog een jonge twaalfde-eeuwse monnik toen de Bisschop van Chalon zijn abdij bezocht, en de abt hem vroeg om een preek te geven. Daar werd Bernardus erg zenuwachtig van – hij was geen geboren spreker – en nadat hij de hele nacht had gebeden, verscheen de Heilige Maagd Maria aan hem in een droom om hem de gave van welbespraaktheid te geven door haar moedermelk in zijn oog of mond te spuiten – welke van de twee is niet helemaal duidelijk in de verhalen.

En nu ben ik aan de beurt. Mijn eerste slokje is zo vers van de pers als maar kan, maar de andere melk die ik van Marina krijg heeft ze de laatste paar maanden ingevroren. Ik bewaar het in een draagbare koelbox – zes glazen potjes met allemaal zo'n vijftig milliliter melk erin, en allemaal netjes gelabeld met de productiedatum.

De eerste paar dagen drink ik het puur, zoals je een serum van de eeuwige jeugd hoort te drinken. Ik voel me energieker, helderder, en gezuiverd. Ik ben niet zo uitgeput als normaal na twee uur pilates. Dat gevoel verdwijnt alleen als ik een ontmoeting heb met Alba Padró, een lactatiekundige en medeoprichter van de borstvoedingsapp LactApp. Zij herinnert me eraan dat er zoiets bestaat als het placebo-effect.

De gezondheidsvoordelen die aan moedermelk  worden toegekend zijn echt, zegt ze, maar alleen voor kinderen. Echter, "het is wel zo dat moedermelk de bijwerkingen van chemotherapie kan verlichten, dus sommige mensen drinken het tijdens hun chemokuur." Maar het feit dat moedermelk steeds populairder wordt in de bodybuildingwereld, is gebaseerd op een misvatting, zegt ze. "Het is hoogst onwaarschijnlijk dat de energie die mensen voelen na het drinken van moedermelk daadwerkelijk uit de melk komt." Mensenmelk, legt Padró uit, bevat weinig proteïne omdat mensenbaby's zo langzaam groeien. "Melk van een koe, een haas, of zelfs een muis bevat veel meer voedingsstoffen voor volwassenen dan melk van een vrouw," zegt ze. "Ik kan me voorstellen dat moedermelk mogelijk atleten kan helpen om bepaalde mineralen aan te vullen, maar dat kan ook met andere drankjes en poeders. Ik denk dat het gewoon een trend is zonder wetenschappelijke basis. Natuurlijk is moedermelk een superfood, maar alleen voor jonge kinderen."

Ik vertrouw misschien niet langer blind op de gezondheidsvoordelen van moedermelk, maar ik ben nog steeds van plan om de potjes op te maken. Toch is het niet hetzelfde. Op de vierde dag gooi ik de melk gewoon in m'n koffie en drink het snel op, waarbij ik in mijn haast m'n tong verbrand.

Ik heb haast omdat ik te laat ben voor mijn gesprek met Marga Cáceres. Marga moest een jaar lang aan de chemo voor borstkanker – waar ze nu gelukkig vanaf lijkt te zijn. Tijdens de behandeling dronk ze dagelijks honderd milliliter moedermelk. "Chemo had een paar verschrikkelijke bijwerkingen – misselijkheid, constant buikpijn, geen eetlust. Dat verdween allemaal toen ik moedermelk begon te drinken," vertelt Marga. "Misschien was het toeval, maar de bijwerkingen van de chemo waren lang niet zo erg meer als daarvoor." Ze kocht de moedermelk van een kennis van een vriendin. "De verkoopster beloofde me dat ze meer dan genoeg melk had, en kon het geld goed gebruiken. Ik dacht er niet echt over na of dat goed of slecht was – het was gewoon wat ik nodig had in die situatie."

Marga kocht bijna een jaar lang moedermelk van de vrouw. Ze dronk het niet elke dag; dat hing af van in welk stadium van haar chemotherapie ze zat. Ze betaalde vijftien euro voor een dagdosis, twintig dagen per maand, wat neerkomt op driehonderd euro per maand. Marga vertelt me dat de zwarte markt in Spanje groeiende is. Blijkbaar zijn er legale melkbanken in het land, maar de toegang tot die banken is beperkt tot mensen die baby's te voeden hebben. Iedereen die om een andere reden moedermelk wil kopen, moet dat op een illegale manier doen. De officiële melkbanken garanderen dat hun melk vrij is van ziektes, bacteriën en toevoegingen – die garantie is er niet voor melk die via ongereguleerde online of offline kanalen wordt gekocht. Uit onderzoek is bijvoorbeeld gebleken dat ongereguleerde melk gevaarlijk kan zijn, omdat het besmet kan zijn met bacteriën, of aangelengd kan zijn met water of koemelk.

Een andere risicofactor is dat als lichaamsvloeistof, moedermelk een heel scala aan ziektes bij zich kan dragen – hiv, syfilis, hepatitis, of het menselijk t-lymfotropisch virus, wat kanker kan veroorzaken. Dus voordat ik Marina's melk begon te drinken, sprak ik met haar over dit risico – en belandde ik zo opeens in de ongemakkelijke situatie waarbij ik een vriendin moest vragen wat medische tests te laten doen en mij de uitslagen te laten zien.

Met nog twee dagen te gaan in mijn moedermelkweek, wist ik dat het eigenlijk allemaal voor niks was geweest. Toch kon ik het niet over mijn hart verkrijgen om de laatste twee potjes weg te gooien, dus besloot ik ze op te warmen en er twee eetlepels cacao in te gooien. Ik zat in het raamkozijn en keek naar buiten terwijl ik mijn warme chocolademelk dronk. Het smaakte heerlijk. Buiten op straat reed een kleuter in een joggingpak voorbij in een kinderwagen, die voortgeduwd werd door zijn vader. Het kind zoog aan een fles, en leek me misprijzend aan te kijken. Ik sprong op en liep snel weg bij het raam. Wat moedermelk ook doet voor een volwassene, het drinken voelt nog steeds alsof je aan het stelen bent van een baby.