Is slechte EDM goed voor de dancecultuur?

Illustratie door Joel Benjamin

We zit middenin een EDM-invasie, en daar zitten goede en slechte kanten aan. Zoals Seth Troxler in een interview met THUMP zei: "We maken muziek om iets moois te maken, niet om geld te verdienen." Maar dan nog, de volledige EDM-scene labelen als oorverkrachting, zoals hij deed op Tomorrowland, is eerder kortzichtig dan inzichtelijk.

Kan blootstelling aan slechte muziek de luisteraars leiden naar goede muziek? Is mainstream EDM een vloedgolf van toffe rotzooi? Is er überhaupt zoiets als goede en slechte muziek? Terwijl elektronische muziek blijft zweven tussen kleine bijeenkomsten in donkere ruimtes naar spektakels die miljoenen kosten, rijzen deze vragen steeds meer op in de dancewereld. We vroegen DJ Sprinkles, The Black Madonna, JD Twitch, Move D, Serge en Don Gorder om zich hierover uit te laten.

THUMP: Denk je dat mensen die slechte muziek luisteren vanzelf bij goede muziek terechtkomen?

Het gaat altijd om de context en situaties waarin we worden blootgesteld aan een bepaald geluid. Dat motiveert mensen om ergens meer over te willen weten. Het gaat om sociale relaties – niet alleen om de muziek zelf. Ik bedoel, wat muziek meestal kut maakt is meer wie het luistert en hoe het wordt geuit dan hoe het klinkt, toch?

Als kind voelde ik me aangetrokken tot elektronische muziek – en in het bijzonder technopop (niet te verwarren met techno) – omdat het iets anders was dan de rock & roll die ik associeerde met de populaire kids die me dagelijks in elkaar beukten. Dat waren dezelfde kinderen die racistische en homofobe campagnes als 'Disco Sucks' steunden. Ik voelde me machteloos door die cultuur, dus week ik af naar andere subculturen, en die hadden een andere soundtrack. Zij (en de meeste mensen) hielden van rock of country, omdat ze zichzelf associeerden met deze sound– of dat graag wilden.

Ondanks ik een hele hoop punk-vrienden had, hield ik niet van punkrock, omdat het nog steeds rock was. Toch kwam het door de P.E.A.C.E/War punk-compilatie dat ik voor het eerst industrial ambient van Crass hoorde. Dat leidde tot mijn interesse in SPK, Lustmord en Laibach. Ondanks dat deze platen invloedrijk en belangrijk voor me waren, en nog steeds zijn, verergerde het bezitten van de platen ook mijn afkeer tegen mainstream industrial dance muziek, zoals NIN. Mijn grenzen qua smaak zijn flexibel en er is een constante relatie met het 'slechte' dat onze smaken beïnvloedt – soms zelfs meer dan de sounds waar we van houden. Het is allemaal verweven in sociale bewegingen en waar je jezelf plaatst in deze bewegingen. Denk je dat muziek subjectief is, of is er iets als 'goed' en 'slecht'?

Ik denk dat het subjectieve beïnvloedt wordt door ervaring en context. Het laat een gradatie in verschil in smaak en mening toe. 'Goed' en 'slecht' zijn ook duidelijk contextueel. Bijvoorbeeld: de een vindt het onacceptabel dat vrouwen worden gestenigd als ze seks hebben, maar de ander vindt het juist een schande dat ze seksueel actief zijn. Het is een hele gevaarlijke positie om het 'goed' en 'slecht' te benoemen.

Toen WHAM! Voor het eerst uitkwam vond ik ze echt verschrikkelijk, vanwege het Choose Life T-shirt dat George Michael droeg in de clip van Wake Me Up Before You Go-Go (wat ik nog steeds een ongelooflijk slecht nummer vindt). In de VS werd dat gezien als een anti-abortus slogan. Veel van de religieuze sukkels op mijn school vonden WHAM! tof omdat zij dat shirt zo interpreteerde. Niemand van ons had enig idee dat het een slogan was voor een anti-drugs campagne in Engeland. Ik maak opzettelijk referenties naar suffe muziek om het punt te maken dat het nooit 'alleen om de muziek' gaat. Het zijn allemaal webben van tijd, context en ervaring. Dat was de boodschap achter mijn K-S.H.E album Routes not Roots.

EDM trekt een erg jong publiek, en de smaak van de meeste mensen ontwikkelt voor het grootste gedeelte tussen hun tienerjaren en hun jaren als jongvolwassene. Bij het radiostation van mijn school waren er mensen die begonnen met dj'en, omdat ze het computerspel Dance Dance Revolution speelden of de elektronische muziek in anime vet vonden.

In 1991 vond ik James Brown Is Dead erg vet, dus ik ben het bewijs van dat idee. Sesame's Treet en Speed Racer van Alpha Team waren liedjes waar ik echt van hield, maar zijn zeker niet waar ik ben geëindigd. Maar in het algemeen was de crossover dancemuziek van de late jaren tachtig en negentig beter dan die troep die nu rondgaat. Ik begon met goede popmuziek. New Order, CeCe Peniston, Crystal Waters, Deee-Lite, Depeche Mode – deze zijn allemaal goed oud geworden. Ik denk niet dat EDM dat wordt, want bovenop dat het slechte dancemuziek is, is het ook nog eens slechte popmuziek. Maar ik weet zeker dat veel mensen de deuren van EDM inlopen en hun weg vinden naar allerlei vette plekken.

Denk je dat muziek subjectief is of is er iets als 'goed' en 'slecht'?

Kan het niet allebei? Het is een paradox. Als ik op mijn intelligentie afga, weet ik dat sommige muziek slecht is. Buiten 'slecht' of 'goed' moet je kunnen zeggen of muziek werkt of niet. Ik draai en hou van veel alledaagse shit. Veel mensen zouden niet eens zeggen dat het 'slechte muziek' is, maar ik hoop dat ik wel in staat ben om een lijn te trekken tussen gewone dingen en de dingen die zonder twijfel in het hokje 'goed' passen. Als je voeten van de vloer gaan en je voelt je net iets meer aangetrokken tot de persoon naast je, dan werkt het en is het 'goede muziek'. Aan de andere kant: EDM is gewoon slecht, niet?

THUMP: Hoe zit dat volgens jou? Kan je nog goed terechtkomen als je slechte muziek luistert?

Ik groeide gelukkig op met een volle platencollectie waar ongeveer alles beschikbaar was. Maar The Beatles was mijn eerste echte muziekverslaving. Als je eenmaal iets grijs hebt gedraaid ben je klaar om nieuwe dingen te ontdekken. Van de Beatles ging ik naar Vanilla Fudge, naar Kraftwerk, naar Jimi Hendrix, naar Grandmaster Flash, naar Bill Laswell, naar Lonnie Liston Smith, naar Aphex en terug naar the Beatles. Sommige van deze waren niet echt cool.

Denk je dat muziek subjectief is of is er iets als 'goed' en 'slecht'?

Er zijn objectieve criteria voor het beoordelen van muziek. Ook al kun je de vergelijking eigenlijk niet maken: hoe complexer, hoe beter. De ademhaling van muziek en wat ze met je doet is helemaal subjectief. Muziek die mensen raakt heeft geen analyse en definitie nodig. Ook kan muziek nostalgisch, up to date of vooruitstrevend zijn – en alle soorten zijn goed. Het is als lekker eten of een goed seksleven: het is de variatie op en verfijning van het 'oude vertrouwde' dat het verschil maakt.

THUMP: Hoe denk jij erover?

Ik weet dat veel mensen begonnen met commerciële dancemuziek. Zelfs al zou een klein percentage van hen een stukje dieper graven, betekent het dat er onwijs veel mensen hun weg naar de 'goede' muziek vinden. Ik organiseerde van 1990 tot 2000 een avond die Pure heette waar we, naar mijn mening, goede muziek draaiden. Soms kreeg ik berichtjes op Facebook van mensen die zeiden dat ik hun leven had veranderd met muziek, en als ik nu soms naar hun profiel kijk luisteren ze naar vreselijke muziek. Ik vind dat best interessant, en ik denk dat het er deels aan ligt dat ze niet meer uitgaan en door de media worden geleidt in plaats van zelf de muziek opzoeken.

Gelooft u dat je moeilijke muziek meer gaat waarderen na het luisteren van makkelijke muziek?

Ik denk dat je smaak wel anders wordt na verloop van tijd, maar dat het niet per se van toegankelijk naar complex loopt. Er zijn een hoop factoren die zo'n verandering kunnen sturen, zoals groepsindentiteit, scholing, en marketing. Het kan ook door je gehoor komen, dat ervoor zorgt dat je de complexiteit van minder toegankelijke muziek kan waarderen.

Bij mij ging het trouwens andersom; ik begon met jazz en moderne klassieke muziek, en pas op latere leeftijd ging ik muziek die minder complex is waarderen. Zolang het maar wel goed in elkaar zit en kundig is uitgevoerd.

Denk je dat er zoiets bestaat als 'slecht' en 'goed' in muziek?

Dat is lastig, zo niet onmogelijk. Je kunt geen objectieve maatstaven van 'goed' en 'slecht' toepassen. Wat de een leuk vindt, vindt de ander verschrikkelijk. Dat is waar de hele industrie op teert.

THUMP: Wat is jouw mening over de gateway drug music theorie?

Iedereen heeft een beginpunt in hun muzikale reis. In Nederland was het gabber of happy hardcore dat veel mensen naar techno of house trok. Tegenwoordig is het EDM. Zolang het de prepuberteit van kinderen is zie ik geen probleem. Als je nog steeds van EDM houdt in je late tienerjaren of als volwassene is er geen muzikale reis – slechts een jaarlijks uitstapje naar een all-inclusive resort in Marbella zonder avonturen in de diepe regenwouden van muziek. De meeste mensen zijn tevreden met een jaarlijkse reis naar dezelfde locatie, maar ze missen een hoop magie.

Denk je dat muziek subjectief is of is er iets als 'goed' en 'slecht'?

Natuurlijk is er een goed en slecht. Maar je moet regels maken over hoe je dat beoordeeld. Anders krijg je nutteloze discussies over wat goed is voor je portemonnee of wat goed is vanuit een artistiek oogpunt.