FYI.

This story is over 5 years old.

Muziek

We vroegen een aantal programmeurs naar hun werkwijze en visie

“Hoe geef je toe aan de wensen van je publiek, en behoud je je eigen identiteit zonder je compleet over te geven?”
Foto via Doornroosje

Er is bijna geen ander land waar wekelijks zo veel verschillende clubavonden zijn, met internationale namen en lokale helden, als in Nederland. Veel van die clubs hebben een programmeur in dienst die verantwoordelijk is voor de muzikale koers en de invulling van de agenda. Bij succes is het een droombaan, maar als je je favoriete artiest hebt ingevlogen en er staan om twee uur 's nachts slechts twintig man op de dansvloer, kan het ook een frustrerende aangelegenheid zijn. Nieuwe ontwikkelingen en revoluties binnen dancemuziek ontstaan vaak binnen de muren van een club, en het belang van een programmeur daarin moet niet onderschat worden.

Advertentie

Voor een programmeur draait het niet alleen om toffe avonden organiseren – een geslaagde club heeft een duidelijke identiteit waardoor binding ontstaat met de bezoekers. Ook moeten er natuurlijk genoeg kaartjes verkocht worden, en een goede programmeur is in staat om over zijn of haar eigen muzieksmaak heen te kijken.

Om te horen hoe ze dat voor elkaar krijgen spraken we met de programmeurs van drie clubs in verschillende steden: Mart Sanders en Kolja Verhage van het dit jaar geopende Transport in Rotterdam, de doorgewinterde danceprogrammeur Darko Esser van poppodium Doornroosje in Nijmegen, en Alex van der Meer van club Canvas in het Volkshotel in Amsterdam.

Foto via Canvas

Rotterdam is een moeilijke stad

Transport is de nieuwste club van Rotterdam, gevestigd in het Schieblock – een creatief bolwerk aan de Schiekade waar ook poppodium Annabel bijhoort. Transport begon met een expres erg ongelikte website, maar er werd wel al meteen serieus nagedacht over de line-up, met artiesten als Patrice Scott, Paula Temple en Len Faki. Rotterdam is volgens Mart een moeilijke stad. "Mensen kiezen op het laatste moment waar ze heen gaan, dat is altijd zo geweest en dat merk je ook aan de kaartverkoop. Het blijft aftasten en je komt er vanzelf achter dat sommige dingen gewoon niet werken". Kolja Verhage, medeverantwoordelijk voor de programmering, vult zijn collega aan: "We zoeken de balans tussen wat werkt, waar mensen op af komen, en tegelijkertijd zoeken we het randje op met vernieuwende muziek. We proberen daarbij iets toe te voegen voor wat nu nog geen plek heeft in deze stad." Ze combineren bekende namen als Boddika met lokale dj's als Bauendale, en ze pushen een meer avontuurlijk technogeluid van labels als Stroboscopic Artefacts met Lucy en Rrose.

Advertentie

Alweer anderhalf jaar heeft het Volkshotel zijn intrek genomen in het oude Volkskrantgebouw aan de Wibautstraat in Amsterdam. Club Canvas op de zevende verdieping zit al langer in het pand, maar werd tijdens de grote verbouwing opnieuw vormgegeven. Voor de verbouwing was Canvas eerder een restaurant waar weleens feestjes waren – nu staat de clubfunctie centraal, en speelt het een centrale rol bij de andere creatieve functies die het Volkshotel omvat. Inmiddels gaat de club volgens Alex van der Meer een belangrijke nieuwe fase in omdat de nieuwigheid eraf is. Als een nieuwe plek opent trekt dat veel publiek aan dat de plek een keer van binnen wil zien. Nu veel Amsterdammers de club inmiddels bezocht hebben wordt Canvas steeds meer afhankelijk van een vaste bezoekersschare, die zich volgens de programmeur aan de club verbonden moeten voelen omdat duidelijk wordt uitgedragen waar ze voor staat en wat ze doen. "Er moet een duidelijkere stempel op de avonden worden gedrukt."

Foto via Canvas

Obscure namen

Doornroosje was jaren lang gevestigd in de met graffiti bedekte locatie aan de Groenewoudseweg, maar in oktober 2014 verkaste ze naar een nieuw gebouw aan de rand van het centrum. Nijmegen is natuurlijk een kleinere en meer afgelegen stad dan Rotterdam en Amsterdam, maar dat maakt de dynamiek van Nijmegen juist interessant voor Darko Esser. "Ondanks dat Nijmegen een relatief progressieve stad is, zal niet alles wat in Parijs of Amsterdam werkt ook hier een succes worden. Maar als je het juiste plaatje ziet, kan je met een hoop wegkomen". Darko begon ooit als programmeur van de Simplon in Groningen en volgde uiteindelijk in 2000 Ger Laning op als danceprogammeur van de Roosje. Zijn voorganger was op vele gebieden een mentor voor hem. "Doornroosje was voor mij een voorbeeld van hoe je een goed programma kon neerzetten en continuïteit kon bewaren. Het spanningsveld dat je met programmeren kan opzoeken is een van de interessantste dingen; hoe geef je toe aan de wensen van je publiek, en behoud je je eigen identiteit zonder je compleet over te geven?" Volgens Darko is het een spel dat elke keer anders is. "Het betekent niet altijd ik op het scherpst van de snede programmeer. Door een grote artiest te combineren met meer onbekende, obscure namen gun je mensen de ruimte iets nieuws te ontdekken – tegelijkertijd krijgen die onbekende namen wat meer bekendheid."

Advertentie

De verhuizing naar de nieuwe locatie is bij Doornroosje redelijk soepel verlopen; volgens Darko was het publiek zich snel gewend aan de nieuwe plek. Voor Canvas en Transport bleek de overgang iets lastiger. Toen voorloper Perron stopte, werd verwacht dat het succes van die club automatisch over zou slaan naar Transport – maar dat viel tegen. Kolja: "We moesten weer nieuwe bezoekers aantrekken en daarmee ook onze muzikale grenzen opnieuw bepalen. Dat was niet gemakkelijk. We hebben gemerkt dat het belangrijker is een vaste aanwas van trouwe gasten te hebben die lawaai voor je maken, dan pronken met een mooie line-up."

Van der Meer vertelt dat door de veranderingen op de Wibautstraat het er niet makkelijker op is geworden. "Met het verdwijnen van Trouw en Baut is de uitgaansdriehoek op de Wibautstraat verdwenen. We moeten nu nog harder werken om mensen hier naartoe te krijgen."

Foto via Doornroosje

Tevreden muziekfreaks

Een goede programmeur kijkt niet alleen wat het beste werkt, hij of zij heeft ook een duidelijke eigen visie; de agenda moet meer zijn dan een aantal losse onsamenhangende concepten. Er moet een rode draad te vinden zijn. En ook al lijkt het evident dat een goede programmeur staat voor wat hij neerzet, je moet soms over je eigen smaak heen kunnen kijken.

"We zijn nog steeds aan het uitzoeken wat wel en niet werkt, zoiets heeft meer tijd nodig dan het half jaar dat we bezig zijn," vertelt Mart over de muzikale koers van Transport. Kolja: "Het lijkt erop dat techno het beste bij de esthetiek van de zaal past, dus daarmee zijn we aan het experimenteren." Kolja werkte hiervoor bij Trouw en zegt dat het voor hem als Amsterdammer in het begin aftasten was wat wel werkt in Rotterdam, en wat niet. "Maar ik begin dat nu steeds meer door te krijgen."

Advertentie

"Het is misschien een belegen term," zegt Alex van Canvas, "maar ik denk dat 'soulvol' het beste de lading dekt van het geluid van Canvas. Het is een een term die wat mij betreft herwaardering verdient. We proberen aan de goede kant van 'breed' te zitten en geven artiesten met diepgang op wereldniveau een kans, ook al kent niet iedereen ze. Neem de muziek van het collectief Soulection uit Los Angeles, of die van The Black Madonna. Ze lijken mijlenver van elkaar verwijderd, maar komen terug bij dezelfde basis: zwarte muziek". De programmering van Canvas heeft een sterke overeenkomst met de persoonlijke smaak van Alex. "Ik wil laten horen waar ik enthousiast over ben, dus ik kan niet anders dan dicht bij mezelf blijven met dit soort dingen. Ik moet alleen oppassen dat ik mezelf niet verlies in een geluid dat alleen maar is weggelegd voor kenners".

In Nijmegen zijn volgens Darko oergenres als house en techno het populairst, maar wordt daarbinnen een bepaalde eigenwijsheid wel gewaardeerd. Het gaat volgens hem over uitvinden wat er leeft in de stad. "Je vraagt je constant af waar je als podium voor staat en wat er gebeurt in de lokale scene. Dat vertaal ik naar een zo relevant mogelijk en inhoudelijk interessant programma. Naast een hoofdact kies ik daarnaast altijd artiesten die interessant zijn voor nu of voor de toekomst, of lokale relevantie hebben. Een meer mainstream artiest op de line-up hebben staan is leuk, maar je moet ook het randje blijven opzoeken – de muziekfreaks moet je ook tevreden stellen."

Advertentie

Foto van de entree van Transport

Amsterdamse vriendjespolitiek

Ondanks dat de nieuwe Amsterdamse club De School vorige week dinsdag bekend maakte juist niet met externe partijen te willen gaan werken, is het volgens de programmeurs die wij spraken voor hun plek wel belangrijk. "Vooral de laatste jaren zijn er veel opkomende organisaties en crews die feesten organiseren, en deze moeten een plek krijgen," zegt Darko. "Nijmegen is klein, er zijn weinig locaties, laat staan dat ze het kunnen betalen. Met goede ideeën, een originele insteek en een goede achterban krijgen ze bij ons de ruimte. Wij leren van hen en andersom, iedereen organiseert op een andere manier. Ook geef je zo het stokje door, wij kunnen ze wat bijbrengen over artist-handling en onderhandelen. Als gewoontedieren doen we het liefst wat het meest comfortabel voelt, maar dat is niet altijd het beste."

Het eerste half jaar heeft Transport vooral zelfstandig geopereerd, maar daar gaat komend jaar veranderen vertelt Mart. "We hebben al bepaalde residents die een avond hosten en artiesten aandragen. Wij kijken vervolgens of dit ook past in het totaalplaatje, maar in 2016 willen we nog een stapje verder gaan en een deel van de invulling door andere partijen laten doen."

Alex weet waarom dat juist belangrijk is: "Door samenwerkingen ontstaat er een verversing van wat er hier gebeurt, voor zowel de bezoeker als de avonden die gehouden worden. Anders wordt het te eenzijdig." Een meerderheid van de avonden komt tot stand door een nauwe samenwerking met andere promotors en artiesten. "Dat hele creatieve proces om een goede clubavond neer te zetten, juist met anderen, dat is iets wat Canvas een gezicht weet te geven."

Toch ligt bij al die samenwerkingen ook een gevaar op de loer waar een goede programmeur waakzaam voor is. Alex: "Mijn kracht is juist mijn eigen kijk op dingen, zonder me daarbij te laten leiden door de vriendjespolitiek die Amsterdam zo tekent."