Hoe Hitler met hulp van mormonen het basketbal wilde veroveren

FYI.

This story is over 5 years old.

Sport

Hoe Hitler met hulp van mormonen het basketbal wilde veroveren

Laat me je meenemen naar de Olympische Spelen van 1936, naar een regenachtige woensdagmiddag in Berlijn.

Op een afgelegen tennisveld speelt het Duitse basketbalteam hun eerste wedstrijd tegen de Zwitsers. De verrassend kleine tribune zit bijna vol. Alleen de uitvinder van de sport, James Naismith, mocht het stadion niet in. Onder de supporters zitten wel een aantal Amerikaanse mormonen, badend in angstzweet.

De organisatie besluit dat de regen niet hinderlijk is, dus de scheidsrechter laat de wedstrijd gewoon beginnen. Hij werpt een projectiel in de lucht dat het beste beschreven kan worden als een veel te zachte voetbal. Tijdens de eerste vijf minuten van de wedstrijd verandert het grasveld in een donkere, natte drek. Spelers glijden uit en klotsen door de modder. Alle shirts krijgen dezelfde bruine tint. De te laag hangende basket wordt in 40 minuten slechts 15 keer gevonden.

Advertentie

Er was iets raars aan de hand, maar die natte chaos was geen ongeluk. Het was allemaal een plan van de man die de Spelen in 1932 nog “een plot van vrijmetselarij en de Joden” noemde: Adolf Hitler.

Duitsland had voor de Spelen economische problemen en Hitler wilde met het evenement laten zien dat ze nog wel wat in de melk te brokkelen hadden. Hij was nooit goed in positieve propaganda, maar het was een goede manier om de bevolking op een positieve manier te motiveren om “militair fit” te blijven.

De Spelen waren het eerste sportevenement dat live op televisie zou worden uitgezonden. Voor Hitler was het dus de ultieme kans om te laten zien dat zijn ‘superieure Ariërs’ beter waren dan iedereen. Ze bouwden een enorm stadion en alles werd groots aangepakt.

Hitler kijkt toe bij zijn eigen Olympische Spelen. Foto: (foto via wikimedia)

De organisatie van de spelen mocht aan de slag met dit creatieve project. Dat was een flinke uitdaging, want ze moesten niet alleen voor een grootschalig, maar ook voor een succesvol evenement zorgen. De Duitser moesten winnen. Op het gebied van basketbal zagen ze kansen, omdat die sport net nieuw was en voor het eerst te zien was op de Olympische Spelen. Het enige probleem was dat de VS en Canada groot favoriet waren voor wat toen ‘roundball’ heette. Dit waren echter de Spelen van Hitler, dus moest de organisatie maatregelen nemen om een Duitse overwinning te garanderen.

Hitler zocht zijn heil in de mormonen.

Tenminste, hij vervolgde ze niet in ruil voor hun expertise. Het lijkt misschien wat willekeurig, maar het mormoonse geloof staat niet eens heel ver af van het Arische ideaalbeeld. Mormonen houden zich namelijk krampachtig vast aan ‘another testament’, waarin leefregels worden beschreven die aansluiten bij het Arische gedachtegoed. Zowel de mormonen als Hitler waren bijvoorbeeld tegen roken, drinken en voor een streng dieet. In een krantenartikel uit 1933 legde een journalist al die connectie tussen de mormonen en Hitler en merkte hun vergelijkbare leefwijze op.

Advertentie

De mormonen moesten helpen met het coachen van het basketbalteam. Niet omdat ze experts waren op dat gebied, maar omdat ze ook geloofden in het idee van de ultieme mens. Uit de groep Amerikaanse zendelingen werden de meest ervaren basketballers opgetrommeld. Onder de mormonen was basketbal namelijk de populairste sport. Bovendien kwamen kwamen ze uit de VS, dus konden ze daadwerkelijk enige kennis overdragen. Ze namen gretig de leiding over het team, aangezien het betekende dat ze niet vervolgd werden.

De hulp van de mormonen was een goede stap, maar het gaf nog niet genoeg zekerheid dat het Duitse basketbalteam goud zou pakken. De organisatie kwam met stap twee: niet-Arische mensen niet mee laten doen. Het zou immers behoorlijk knullig zijn als jouw team van supermensen na al die moeite toch verslagen wordt.

Toch lukte het de commissarissen uiteindelijk niet andere sportbonden te overtuigen om alleen Arische deelnemers aan te leveren. Door al het openbare racisme in Duitsland overwogen Engeland en de VS zelfs om de Spelen volledig te boycotten, maar zagen ze hier allebei uiteindelijk vanaf vanwege de politieke consequenties. De Duitsers slaagden er natuurlijk wel in om Joden uit hun eigen teams te weigeren, want ze “pasten niet in het ideaalbeeld van een atleet”.

Huldiging van Jesse Owens. Hij ging namens de VS alsnog naar de spelen en pakte vier maal goud. Foto: (foto via Wikimedia)

Nog steeds wilden Hitler en de organisatie niks aan het toeval overlaten. De laatste stap was daarom het hinderen van de ervaren basketbalteams. Hier kwam heel wat creativiteit bij kijken. Zo werd de sport, die normaal gesproken binnen werd gespeeld, op tennisvelden ingedeeld. Je kunt je voorstellen wat er met zo’n veld gebeurt als het regent. “Je kan voetballen in de regen en je kan honkballen in de regen, maar je kan niet basketballen op een natgerend veld van klei,” vertelde één van de Canadese spelers. “Het was te glad en als de bal op de grond viel, bewoog hij helemaal niet meer.” Het hielp dan niet dat de bal eerder halflege voetbal dan een basketbal was.

Advertentie

Maar er was meer. Duitsland kreeg natuurlijk de meest gunstige lotingen en de mormonen werden aangesteld als scheidsrechters. Nu kon er niks meer fout gaan toch? Duitsland verloor uiteindelijk elke wedstrijd. Ze werden vijftiende.

Maar het toernooi had 21 deelnemers. Hoe Duitsland geen laatste werd, was ook nog een mooie truc. Ze verloren de eerste wedstrijd van het laag geschatte Zwitserland met 25-18. Gelukkig was er nog een herkansingsronde, dus ze lagen er nog niet uit. Spanje kwam niet door de eerste ronde omdat ze thuis in een burgeroorlog aan het vechten waren. Ze deden dus niet eens mee aan de Spelen. Toch werd Spanje in de herkansingsronde tegen Duitsland geloot, wat Duitsland automatisch in de tweede ronde plaatste. Daar werd Duitsland door Italië afgedroogd met 58-16 en in de tweede herkansingsronde kon Duitsland maar negen punten scoren tegen Tsjecho-Slowakije, dat er twintig maakte.

De Duitse ondergang veroorzaakte nogal wat chagrijn bij de organisatie. Dat bleek toen ze zelfs na 24 uur stortregen de finale niet verplaatsten naar de zaal, maar de Noord-Amerikaanse teams op een zompig tennisveld lieten basketballen. De smeekbedes van de Amerikanen om in de perfecte, droge zaal iets verderop te spelen, veranderden niks aan het passief-agressieve besluit van de organisatie. De VS versloeg de Canadezen op het drassige veld uiteindelijk met een karige 19-8.

De acht mormonen waren tijdens het toernooi doodsbang dat zij de schuld zouden krijgen als het fout ging. Gelukkig voor hen kwamen ze na het toernooi met de schrik vrij. Ze werden niet vervolgd. Hitler hield zich verder stil. De politiek had blijkbaar te weinig grip op sport om het als een vorm van propaganda te gebruiken. Daar konden zelfs mormonen niet bij helpen.

Mis niets! Like VICE Sports Nederland voor je dagelijkse dosis ijzersterke sportverhalen.