Homo zijn als voetballer is niet iets waar je "gewoon" voor uitkomt

Johan Derksen was, zoals je misschien wel meegekregen hebt, vorige week weer ‘ns behoorlijk lomp tijdens een uitzending van Veronica Inside. Homoseksuele voetballers moeten zich niet zo aanstellen, want het is helemaal niet zo verschrikkelijk om uit de kast te komen, zei hij. Daarna vlogen lhbt’ers Twitter aan om deze oude heteroseksuele cisgender man met de hashtag #SorryJohan een lesje in het homoschap te leren: het is in Nederland, helaas, nog niet altijd even gemakkelijk om uit te komen voor je seksuele voorkeur, en vooral niet op een voetbalclub.

Ik wilde vier voetballers die inmiddels openlijk homo zijn uitgebreider spreken over homo-onvriendelijkheid in het voetbal, hoe het was om op de voetbalclub uit de kast te komen, waar ze tegenaan liepen en of ze denken dat homofobie snel uit het voetbal zal verdwijnen.

VICE: Hoi Luuk! Jij bent homo en zit op voetbal, is dat moeilijk?
Luuk: Soms wel, ja. Ik kwam uit de kast toen ik zestien was en vertelde het eerst aan mijn ouders, broers en teamgenoten. Op voetbal reageerden ze wel oké, maar toch voelde ik dat er iets anders was geworden. Sommige jongens praatten opeens minder tegen me, anderen kwamen juist vaker naar me toe om te zeggen hoe knap ze het vonden. Ik merkte aan alles dat ze even moesten wennen, maar nu is het gelukkig weer als vanouds.

Heb je op het veld weleens vervelende reacties gekregen?
Niet persoonlijk, maar ik hoor wel vaak woorden als mietje of flikker. Dat kwetst me. Ik ben vooral bang dat tegenstanders me zullen uitschelden. Ik krijg vaak reacties als ik iets tweet over homofobie. Dan sturen mensen dm’s met de boodschap dat ik op moet kankeren en dat ik een flikker ben. Binnen mijn eigen club weten alleen mijn teamgenoten dat ik homo ben, omdat ik het bewust geheimhoud voor de rest.

Waarom houd je dat geheim?
Langs de lijn hoor je vaak “homo” of “mietje”. Ik ben heel blij dat mijn teamgenoten mij accepteren, maar ik denk dat ze een uitzondering zijn. Het liefst zou ik naar het bestuur stappen om te vertellen dat ik homo ben, zodat ze voor me op kunnen komen als er iets misgaat. Maar ik ben bang dat zelfs het bestuur me veroordeelt, of niet serieus neemt.

Denk je dat homohaat op een gegeven moment verdwijnt uit het professionele voetbal?
Ik ben bang van niet. Er zullen altijd mensen zijn die erop tegen zijn. Er wordt ook niks aan gedaan vanuit landelijke besturen, zoals de KNVB. Het feit dat ik niet naar het bestuur van mijn eigen club durf te stappen zegt genoeg.

Wat kan er beter?
Ik vind dat de KNVB in gesprek moet gaan met clubs, dat de clubs vertrouwenspersonen moeten inzetten, daders op de tribune moeten straffen en zich moeten uitspreken tegen homohaat. Laat ze homofobe programma’s als Veronica Inside alsjeblieft ook meteen van de buis halen.

Heb je weleens getwijfeld om te stoppen met voetballen?
Nee. Ik wil juist een voorbeeld zijn voor de gays in deze sport. Ik heb te veel plezier in het spel. Als ik zou stoppen, dan winnen de homohaters. Dat gun ik ze niet.

VICE: Hey Diederik, hoe lang weet je al dat je homo bent?
Diederik: Ik weet het vanaf mijn twintigste, maar ik ben pas vier jaar geleden uit de kast gekomen. Voetbal heeft ervoor gezorgd dat ik in het begin voorzichtig was met wie ik het vertelde, de machocultuur schrok me af. Mijn vrienden en mijn ouders wisten het eerder dan mijn voetbalteam, want ik was bang dat ze me opeens anders zouden gaan behandelen en zich ongemakkelijk bij mij zouden voelen.

En, was dat zo?
Nee, ze vinden het geen probleem. Ik heb het niet officieel voor een volle kleedkamer aangekondigd hoor, het hoeft van mij niet groter te worden dan het is. Ik ben er op een gegeven moment gewoon open over geweest en langzamerhand kwamen steeds meer mensen het te weten. Er wordt nog weleens ‘homo’ geroepen als iemand zich aanstelt nadat-ie een schop heeft gehad, maar heftige beledigingen blijven uit.

Wat vindt de rest van de club ervan?
Iedereen vindt het prima. Ik ben al vanaf jongs af aan lid van de VOC, die club zit al lang bij ons in de familie. Ik voetbal zelf sinds mijn vijfde en sinds ik uit de kast ben is er niks veranderd. Ik heb letterlijk nog nooit een negatieve reactie gehad.

Toch zijn er nog steeds weinig voetballers die uit de kast komen. Wat moet er veranderen?
Het voetbal heeft – net als iedere andere cultuur – rolmodellen nodig. Nu hoor je weleens dat oud-voetballers uit de kast komen, maar het zou beter werken als er een actieve voetballer uitkomt voor zijn homoseksualiteit. Ik was zelf ook bang om het te vertellen, maar de reacties van de mensen binnen mijn club zeggen genoeg. Niet iedereen binnen het voetbal is homofoob.

Heb je advies voor jonge voetballers die niet uit de kast durven te komen?
Ik ga niet zeggen: “Kom gewoon uit die kast,” want de situatie is bij iedereen anders. Je hoort nog veel te vaak homo-onvriendelijke opmerkingen van mensen – ook al haten ze homo’s niet. Het lijkt wel alsof mensen niet doorhebben wat ze zeggen. Ik denk dat je zelf het beste kan aanvoelen of je uit de kast kan komen op je club. Maar laat je alsjeblieft niet tegenhouden door een domme opmerking.

Homofobie kan je niet bij iedereen weghalen. Er zijn mensen die het vanwege hun geloof nooit zullen accepteren, of begrijpen. Maar ik focus me niet op hen, want er zijn veel meer mensen die het wél accepteren.

VICE: Hoi Nabil, waarom ben jij gestopt met voetbal?
Nabil: Ik was twaalf toen ik zeker wist dat ik homo was. In de kleedkamer en onder de douche werden er voortdurend homo-onvriendelijke grappen gemaakt en daar voelde ik me totaal niet fijn bij. Die grappen bleven maar doorgaan, en daarom werd ik steeds stiller. Na een tijdje werd het erger. Als ik de jongens dan tegenkwam in het winkelcentrum werd ik uitgescholden. Ik was toen nog niet eens uit de kast, maar voelde me wel genoodzaakt om ermee te stoppen.

Hoe is dat nu?
Ongeveer de helft van de jongens uit mijn voormalige team doet nu gewoon normaal en reageert positief. Die jongens gaan om met mijn vriendinnen, dus dat maakt de situatie ook makkelijker. Ik vind het fijn dat er ook oud-teamgenoten naar me toekomen die zeggen: “Joh, als je een keer problemen hebt, dan staan we voor je klaar.” Toch zou ik niet meer gaan voetballen, homofobie is nog steeds een probleem.

Hoe lang duurt het nog voordat dit taboe verdwijnt uit het voetbal?
Ik denk dat er binnen nu en tien jaar veel zal veranderen. De uitspraken van Johan Derksen zijn natuurlijk verschrikkelijk, maar het levert wel een discussie op en dat is positief. Het zou goed zijn als zo iemand als Cristiano Ronaldo uit de kast komt. Ik weet zeker dat hij als held ontvangen wordt. Het is een wereldster en doet veel ontwikkelingswerk, ik kan me niet voorstellen dat hij dan opeens in het verdomhoekje zit.

Heb je advies voor jonge mannen die niet uit de kast durven komen in het voetbal?
Neem je tijd. Ik voelde eigenlijk geen druk om het te vertellen, omdat ik zeker wist dat ik het niet ging doen. Toch ben ik blij dat die jongens het nu weten en de meesten zijn bijgedraaid. Denk vooral goed na of het de situatie zal bevorderen. Zolang het niet prettig voor je voelt, hoef je het niet te doen. Al hoop en verwacht ik dat het makkelijker zal worden in de toekomst.

VICE: Hey Brian, je bent pas gestopt met voetbal. Waarom?
Brian: Ik wist het al dat ik homo was op mijn veertiende, maar kwam er pas voor uit toen ik negentien was. Het seizoen dat ik stopte, had ik een blessure aan mijn rug. In diezelfde tijd begon ik steeds meer te worstelen met mijn geaardheid. Mijn blessure speelde een rol in mijn keuze om te stoppen, maar voetbal leek me vooral niet te combineren met mijn seksuele voorkeur. Voetbal heeft nou eenmaal een soort machocultuur, waarin homoseksualiteit echt nog een taboe is.

Hoe merk je dat?
In het voetbal hoor je dagelijks homofobe uitspraken. Het woord homo wordt op de velden vaak in een negatieve zin geroepen, van “vuile homo” tot “je bent toch geen mietje”. Dat wil niet zeggen dat diegene automatisch homofoob is, maar het taalgebruik komt wel hard aan. Je voelt je niet geaccepteerd. Ik ben persoonlijk gelukkig nooit uitgescholden. Een grapje moet natuurlijk kunnen. Het gaat vooral om het schelden en beledigen. Dat moet wat mij betreft veranderen.

Nu ben je openlijk uit de kast. Hoe reageerden je oud-teamgenoten?
Overwegend positief. Ik heb wel een paar vervelende reacties gehad, bijvoorbeeld toen ik een relatie aankondigde op Facebook. Sommigen reageerden met: ''Is dit een grap?'' en ''Ben je daarom nou gestopt?'' Dat was wel kwetsend.

Je voetbalde op hoog niveau. Heb je nooit spijt gehad dat je bent gestopt?
Ik mis het voetbal wel, en dan vooral vanwege het niveau. Het was enorm uitdagend. Maar als je het gevoel hebt dat je niet helemaal jezelf kunt zijn, is het op een gegeven moment gewoon niet meer leuk.

Denk je dat het taboe van homoseksualiteit in de voetbalcultuur op een gegeven moment verdwijnt?
Dat gaat lang duren. Het is een conservatieve wereld waar niet gauw iets aan verandert. Misschien in kleine stappen. Kijk bijvoorbeeld maar naar het damesvoetbal. Het heeft lang geduurd voordat dit serieus werd genomen, maar na een aantal succesjaren is het toch gelukt.

Wat zouden die stappen moeten zijn, volgens jou?
Wat vooral zou helpen is als er profvoetballers en trainers zijn die uit de kast komen. In 2013 kwam de Amerikaanse voetballer Robbie Rogers uit de kast. Het maakte veel los en werd over het algemeen goed ontvangen. Zoiets zou in de Eredivisie toch ook moeten kunnen? Je zou zeggen dat er wel een paar homo’s rondlopen. Als die uit de kast zouden komen, zou dat echt een signaal zijn voor jongeren die hiermee worstelen. Het laat zien dat het wél kan, en er niks mis mee is.

Ik denk niet dat we iemand als Johan Derksen monddood moeten maken. We moeten juist het dialoog aangaan. De KNVB en voetbalclubs hebben een enorm bereik en grote achterban. Ze zouden daar gebruik van moeten maken, en zich meer moeten uitspreken. Uiteindelijk zal één ding ons allemaal moeten verbinden: de liefde voor de sport.

Wat zou je willen zeggen tegen jongens die nu op voetbal zitten en bang zijn om uit de kast te komen?
Het loont altijd om er met iemand over te praten, bijvoorbeeld met teamgenoten waarmee je goed kunt opschieten en die je vertrouwt. Dat lucht op en geeft je moed. Mensen die je langer kent zullen er begrip voor hebben en je helpen. Vergeet niet dat je voetbalt voor je plezier, en zodra dat verloren gaat moet je altijd voor jezelf kiezen. Dat heb ik ook gedaan, en dat heeft me uiteindelijk alleen maar geholpen.