De dorpen waar mannen hun bruiden kopen

Veel dorpen in Servië lopen leeg. Vooral vrouwen verlaten het platteland om hun heil te zoeken in nabijgelegen steden of in het buitenland. Volgens de laatste tellingen hebben ongeveer 370 dorpen geen nieuwe baby's mogen verwelkomen in de afgelopen tien jaar. De inwoners van Servië behoren tot de oudste van Europa – van de 7,2 miljoen mensen is 17,4 procent ouder dan 65 jaar.

De mannen die iets jonger zijn en overblijven, blijven meestal op het platteland wonen, om de boerderijen draaiende te houden en te zorgen voor familieleden. Omdat er zo weinig vrouwen zijn, is het een stuk moeilijker voor hen om een partner te vinden. Maar het is niet alleen maar ellende, want die vraag heeft een markt gecreëerd voor matchmakers, die voor deze mannen bruiden vinden uit buurland Albanië. In Albanië worden de dorpen ook steeds kleiner, maar daar zijn het juist de mannen die verhuizen om werk te vinden, en blijven de vrouwen achter.

Het is niet per se een logische keuze om Servische mannen en vrouwen uit Albanië samen te brengen, want de relatie tussen die twee landen is nog steeds onstuimig. Albaniërs die in Kosovo wonen bewapenden zich om te vechten tegen de onderdrukking van het Servische regime. Albanië ligt namelijk op de grens met Kosovo, en het land steunde het Kosovaarse verzoek om zich los te maken van Servië. Dat verzoek werd ingewilligd in 2008. Servië erkent die onafhankelijkheid niet, tot op de dag vandaag.

Ik ontmoette de Albanese matchmaker Vera in 2010, nadat ik in een lokaal krantje had gelezen over de gearrangeerde huwelijken die plaatsvinden in leeggelopen plattelandsdorpen in het zuiden van Servië. Ik vond dit behoorlijk fascinerend. Ik besloot om naar het zuiden te reizen om zo'n match te vinden, en die vast te leggen. Vera vraagt tweeduizend euro voor haar expertise, en dat betekent dat veel van haar klanten een stuk land, koeien, of gereedschap moeten verkopen om een kans te maken op liefde. De matchmaker stelde me voor aan Milovan, een 44-jarige boer die nog thuis woonde bij zijn moeder. Hij wilde niet eenzaam en kinderloos eindigen, dus schakelde hij de hulp in van Vera.

Vera nam Milovan mee naar Albanië om een potentiële echtgenote te ontmoeten, de 22-jarige Eva. Bij de ontmoeting waren ook Eva's moeder, oma en broer aanwezig, om te kijken of Milovan een goede match zou zijn. De groep begon meteen te onderhandelen over het eventuele huwelijk. De familie van Eva wilde precies weten hoeveel land en geld hij in zijn bezit had, terwijl Milovan zich bekommerde over haar vruchtbaarheid, en wens om moeder te worden.

Eva's lot mocht absoluut niet dat van een oude vrijster zijn, het meisje waar niemand mee wilde trouwen. Haar familie achterlaten en wonen in een land waar ze de taal niet spreekt, en samenleeft met een man die twee keer zo oud is, leek haar een beter idee.

De oma van Eva hakte uiteindelijk de knoop door met een "po", oftewel een ja. Milovan betaalde Eva's familie honderd euro en kocht daarna wat kleding en gouden sieraden voor zijn aanstaande vrouw. Nadat Eva een paspoort had aangevraagd, kwam hij terug om haar te halen. Hij liet nog wat geld achter voor Eva's familie en betaalde Vera voor haar service.

Tussen oktober 2010 en februari 2011 mocht ik een paar van dit soort onderhandelingen tussen eventuele stelletjes meemaken. Niet elk setje was een succesverhaal. Ik leerde over een aantal merkwaardige culturele verschillen tussen Serviërs en Albaniërs, bijvoorbeeld dat vrouwen in polderdorpen in Albanië niet mogen drinken of roken, of dat Albaniërs altijd hun koffie met suiker drinken, tenzij er iemand in hun nabije omgeving is overleden. Maar het belangrijkste dat ik heb opgestoken van deze reis is dat de worstelingen om liefde te vinden en een familie te beginnen universeel zijn. Het verlangen naar liefde kan veel sterker zijn dan culturele verschillen, hoe groot je vaderlandsliefde ook is.