De Gazastrook is volgend jaar misschien onbewoonbaar

Kinderen zwemmen in rioolwater dat in zee terecht is gekomen, vissers gooien hun netten uit in verontreinigd water en de straten stromen vol afvalwater. Dit is de dagelijkse praktijk in de Gazastrook, waar een onheilspellende voorspelling binnenkort werkelijkheid zou kunnen worden. In 2015 waarschuwde een rapport van de VN-conferentie voor handel en ontwikkeling (UNCTAD) dat de Gazastrook in 2020 onbewoonbaar zou kunnen zijn.

Ik woon al meer dan dertig jaar in de Gazastrook. Voor mij en de twee miljoen andere Palestijnen die leven in oorlog en onder de blokkade die is opgelegd door Israël en Egypte nadat Hamas aan de macht kwam in 2007, doet deze milieuramp niet zoveel. Het lijkt erop dat mensen besloten hebben dat ze verder moeten, en dat ze geen ruimte hebben voor nog een nieuwe ramp in hun leven.

Nu 97 procent van het drinkwater in Gaza verontreinigd is, en rioolwaterzuiveringsinstallaties uitvallen door stroomstoringen, kunnen we er eigenlijk niet meer omheen. Maar als ik erover praat met vrienden, zeggen ze dat er geen tijd is om aan het milieu te denken, voordat er iets aan de economie wordt gedaan, of dat Gaza gewoon verloren is.

Mijn vrienden hebben veel doorgemaakt, dus misschien hebben ze wel het recht om zich niet druk te maken over milieuproblemen. Maar uiteindelijk hangt het allemaal samen: de watercrisis is een direct gevolg van zaken die al tientallen jaren spelen.

Slechts een op de tien huishoudens heeft toegang tot schoon drinkwater, maar dat is niks nieuws. De voornaamste waterbron van Gaza is een aquifer (een natuurlijke, ondergrondse waterbron), maar de toevoer daarvan is grotendeels verontreinigd door lekkende riolering. In navolging van de Oslo-akkoorden en de oprichting van de Palestijnse Nationale Autoriteit (PNA) in 1994, ontwikkelde een commissie een nationaal plan om wat aan de waterproblemen te doen. Maar toen kwam de tweede Palestijnse opstand tegen de Israëlische bezetting in 2000, de blokkade van Israël en Egypte en 2006 en de overname van Hamas in 2007. Alle plannen werden stopgezet, en de watertoevoer raakte ondertussen steeds verder uitgeput.

Volgens een onderzoek van de Palestijnse waterautoriteit in de jaren negentig, gepubliceerd vlak nadat de PNA was uitgeroepen, was het mogelijk om 55 tot 60 miljoen kubieke meters per jaar uit de ondergrondse bronnen van de Gazastrook te winnen. In het onderzoek werd voorgesteld dat er een centrale ontziltingscentrale zou komen die ook nog 60 miljoen kubieke liter aan zeewater drinkbaar moest maken, en daarnaast 10 tot 20 miljoen liter uit Israël. Maar zoals wel vaker in Gaza, verliep het niet helemaal volgens plan.

“De ontziltingscentrale had er moeten komen,” zegt Monzer Shiblak, directeur van de watervoorziening in de kustgemeenten van de Gazastrook. “Maar nadat de financiering was geregeld begon de tweede opstand en stokte alles, waardoor we gedwongen werden om alleen nog maar van grondwater gebruik te maken.”

“Nu de bevolking is toegenomen van bijna anderhalf naar twee miljoen mensen, verbruiken we ongeveer 200 miljoen kubieke liter per jaar, waardoor er zeewater in de aquifer terechtkomt,” zegt Shiblak. Kortom: de enige waterbron die Gaza nog heeft begint ondrinkbaar te worden.

In 2006 bombardeerde Israël de enige elektriciteitscentrale van Gaza, met een volledige stroomuitval tot gevolg. De elektriciteitscentrale in Deir al-Balah werkt momenteel op halve kracht. Door de constante stroomstoringen zijn de rioolwaterzuiveringsinstallaties van Gaza gesloten, waardoor het rioolwater direct in de zee wordt geloosd.

“We moesten het afvalwater lozen op een manier die zo min mogelijk schade aanricht,” zegt Shiblak. “We hadden twee opties: of we lieten het weglekken in de huizen in de buurt, of we lieten het onbehandeld in zee stromen. Het werd in zee – we hadden geen keus.”

Volgens het VN-Milieuprogramma wordt 70 tot 80 procent van het rioolwater in Gaza direct in de zee geloosd. Het ministerie van Gezondheid noemde dit in 2017 “een van de gevaarlijkste oorzaken van de waterverontreiniging”.

“Volgens schattingen komt er jaarlijks 50 miljoen kubieke meter afvalwater in zee terecht,” zegt milieudeskundige Dr. Samer Abu Zer. Wie daarmee in aanraking komt, loopt volgens Abu Zer risico op diarree en lever- en nierfalen. Uit een onderzoek met de titel The Impact of Climate Change on Children’s Health: Diarrhoea in the Gaza Strip, bleek daarnaast dat het verontreinigde grondwater een belangrijke oorzaak is van diarree onder kinderen.

Dr. Abdullah Al Kishawi, nierspecialist bij het Shifa-ziekenhuis, heeft al eerder zijn zorgen geuit over het feit dat het aantal gevallen van nierfalen in Gaza binnen een jaar met 14 procent gestegen is.

Daar komt nog eens bij dat vissers doorgaan met vissen, vooral bij de kust, waar de vissen worden aangetrokken door het rioolwater. De meeste vis die we in Gaza eten is verontreinigd en vormt een serieuze bedreiging voor onze gezondheid.

Los van alle politieke en economische problemen is de Gazastrook ook nog het slachtoffer van de gevolgen van klimaatverandering. De afgelopen jaren viel er bijna alleen regen in januari en februari, en de regen die we hebben komt vaak in aanraking met het rioolwater op straat. Veel boeren zijn daardoor gedwongen om brak water te gebruiken, wat weer schadelijk is voor de oogst.

Andere landen en organisaties hebben pogingen gedaan om het gebied toch bewoonbaar te houden. Er zijn 48 kleine ontziltingscentrales gebouwd, en er zijn ook plannen om begin volgend jaar rioolwaterzuiveringsinstallaties draaiende te krijgen.

Geen van deze projecten kan echter functioneren als er niet 24 uur per dag stroom is. En dus verwacht iedereen dat de huidige situatie zich voortzet tot volgend jaar, tenzij er weer een militaire interventie plaatsvindt die voor nog meer vernietiging zorgt – of er een politicus in slaagt om onze situatie beter te maken, en minder verontreinigd.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE Arabia.