Met Facetune kan ik als transvrouw mijn ware zelf laten zien

Facetune is een app waarmee je foto’s kan bewerken, en het wordt vooral gebruikt om selfies te verbeteren. Veel transvrouwen die ik ken zijn er gek op, want niet alleen krijg je dankzij Facetune een egale huid, ook verberg je er zogenaamde ‘mannelijke’ features mee. Voor veel transvrouwen zoals ik gaat het niet over het mooier maken van een gezicht of lichaam, het gaat over het toe-eigenen van het verhaal over je lichaam. Photoshop tools zoals Facetune laten mij zien hoe ik eruit zou zien als ik niet wat gevormd door testosteron; het geeft mij de kans om mijn angsten te laten zijn voor wat ze zijn, en te doen wat zoveel millennialmeisjes doen: selfies maken en delen op sociale media.

Begin 2016 ontdekte ik Facetune, nadat Khloe Kardashian de app bejubelde in de Netflix-serie Chelsea Does. Ze zei daarin dat het “life-changing” voor haar was, waarop Chelsea zei dat ze eigenlijk tegen het retoucheren van gezichten is. Actrice Leah Remini, die ook in de aflevering zat, was het juist eens met Khoe en zei dat het haar niet uitmaakte of iets “echt” is of niet – volgens haar gaat het erom dat de gebruikers ervan kunnen laten zien wie ze zijn, zowel aan zichzelf als aan anderen.

Dit eerbetoon aan Facetune kwam op een moment dat ik nog voor een deel in de kast zat als transvrouw. En door de discussie die zij voerden dacht ik na over hoe ik naar mijn eigen lichaam keek, en welke mogelijkheden er waren om anderen naar mij te laten kijken op de manier die ik graag zou willen. Ik zette de app op mijn telefoon, en de woorden van Khloe werden onmiddellijk waar: mijn leven was veranderd. Door Facetune zag ik wat er mogelijk zou zijn als ik in transitie zou gaan, en dat had ik zonder de app misschien nooit kunnen weten.

Transvrouwen hebben vaak aangegeven dat er een gevoel van dissociatie kan optreden jegens hun lichaam – een gevoel dat ze niet ‘echt’ zijn, of niet ‘vrouwelijk’ genoeg. Omdat ik benieuwd was naar het gebruik van Facetune onder mensen die niet cis en wereldberoemd zijn, vroeg ik transvrouwen uit mijn omgeving naar hun ideeën over het retoucheren van selfies, en vroeg ik ze of apps als Facetune ook hun levens hebben veranderd.

Iiia is een transvrouw uit Los Angeles en zij vertelt me het volgende: “Ik voel me heel vrouwelijk, maar mijn gezicht past niet bij mijn lijf, dus elke keer als ik naar een foto of in de spiegel kijk, zie ik een man naar me terugstaren! Ik gebruik Facetune zodat ik geen afstand voel tot mijn eigen gezicht.”

“Het voelt al alsof ik niet ‘echt’ ben, en ironisch genoeg versterkt Facetune dat gevoel juist,” zegt Iiia.

Facetune is misschien niet het meest ‘echt’ van alle opties die er zijn, omdat het zich richt op de digitale wereld en sociale media, maar voor sommige transvrouwen die ik sprak is het een verademing, bijvoorbeeld omdat zij geen toegang hebben tot een operatieve transitie.

Corinne komt ook uit LA, en zij zegt: “Ik denk dat Facetune virtueel toegang geeft tot een bepaald vertrouwen waar wij als transvrouwen op een andere manier maar moeilijk bij kunnen komen. Het is net als een geslachtsoperatie: Facetune is gewoon een manier om het beeld dat we van onszelf in ons hoofd hebben, kloppend te maken met wat we zien.”

Voor andere mensen die ik sprak is Facetune een hulpmiddel om te laten zien gedurende de transitie-procedure, als een soort voor-en-na-foto’s van hoe ze hopen dat de transitie uitpakt. “Ik heb de chirurg die mijn gezicht gaat doen een foto laten zien van mijn gefacetunede gezicht, om aan te geven dat ik niet op iemand anders wil gaan lijken, maar gewoon een HD-versie van mezelf wil worden,” vertelt Noelle, een transvrouw uit Chicago.

Maar natuurlijk snijdt het mes van Facetune aan twee kanten, net als al die andere manieren waarmee we een gevoel van onbehagen proberen te bevechten. Noelle legt uit: “Ik ben dol op Facetune en op de andere photoshop-tools waarmee ik mijn selfies bewerk en zo een minder afstandelijk gevoel krijg van mijn eigen gezicht. Tegelijkertijd denk ik dat ik door die apps te gebruiken steeds herinnerd word aan het feit dat ik er – nog – niet écht zo uitzie. Toch ben ik er gek op, en ik zou nooit een selfie plaatsen zonder ‘m te hebben bewerkt.

Helaas zien sommige cis-mensen Facetune als een tool van teleurstelling, en met het commentaar dat ze erop hebben houden ze een trans-fobisch stereotype in de hand: ze denken dat wij het gebruiken om mensen voor de gek te houden, om ze het idee te geven dat wij cis-vrouwen zijn. “Die manier van denken is gevaarlijk en achtervolgt ons ook in andere aspecten van het leven, terwijl we alleen maar willen dat we worden gezien als het gender dat we zijn.”

Als ik een selfie maak retoucheer ik mijn gezicht in ieder geval zo dat mijn harde kaaklijn wat zachter wordt, of ik haal de schaduw weg die na twee jaar lang laserbehandelingen nog altijd te zien is op mijn bovenlip. Dit soort trucjes zijn geen gigantische verbouwingen aan mijn gezicht of lijf, maar ze maken een groot verschil in hoe ik naar mijn digitale zelf kijk. Zonder de mogelijkheid van retoucheren zou ik me misschien wel nooit comfortabel genoeg voelen om een selfie te plaatsen op Instagram, om mijn leven te delen met de wereld – dan zou ik vooral zien hoe ik faal in het stereotype genderplaatje. Met retoucheren verberg ik geen gebreken, ik creëer mogelijkheden.

Volg Broadly op Facebook, Twitter en Instagram.