Deze jonge Sierra Leoner bestrijdt armoede met fietsen

Stylish is een bijnaam. Eentje die je zo vaak hoort dat je hem automatisch zelf ook gaat gebruiken. “Waar is Stylish?” Dag in dag uit hoor je mensen die vraag stellen bij zijn huis en in zijn winkel in Lunsar, een stad in het westen van Sierra Leone. De 26-jarige man werd voor het eerst aan mij voorgesteld als Abdul Karim Kamara, en hoewel ik het een tijdje volhield om hem zo te noemen, ging ik uiteindelijk toch overstag.

Stylish is een geboren organisator in een van minst georganiseerde plekken ter wereld. Eerder dit jaar won hij de Young Philanthropist of the Year-prijs van zijn land, een erkenning van het werk dat hij de afgelopen zes jaar heeft deed. Hij zet elk jaar in augustus een voedselprogramma op in Lunsar, als de constante stortregens het onmogelijk maken om gewassen te oogsten en veel mensen in Sierra Leone hongerlijden. Vorig jaar verzorgde hij maaltijden voor tachtig kinderen uit de buurt. In ruil voor een maaltijd moesten ze lessen wiskunde en Engels volgen.

“Ze moeten iets teruggeven voor het eten,” zegt hij. “Ik wil niet nog iets creëren waarin ik geef en zij nemen.” Het programma wordt volledig gefinancierd door mensen die hij persoonlijk heeft ontmoet, zowel in Sierra Leone als in het buitenland.

Stylish verdient zijn meeste geld met zijn werk als manager van Village Bicycle Project (VBP), een Amerikaanse liefdadigheidsinstelling die zich richt op duurzaam fietsvervoer in Afrika. Hij geeft workshops door het hele land, waarin hij mensen – en in het bijzonder vrouwen en meisjes – leert fietsen. Traditioneel gezien leerden vrouwen nooit fietsen, vanwege het onzinnige idee dat je je maagdelijkheid kunt verliezen van een fietszadel. Voor deze jonge vrouwen, van wie de meesten school en gezinsplichten met elkaar moeten combineren, geeft de fiets de vrijheid en mobiliteit die ze anders niet hebben.

Sierra Leone is een land dat nog moet bijkomen van de burgeroorlog die in de jaren negentig en aan het begin van de deze eeuw woedde. En toen brak er in 2014 ook nog eens ebola uit. Het is niet voor niets dat Stylish zich op fietsen richt: “Dankzij de fiets heb ik ebola overleefd,” zegt hij. “Ik was onafhankelijk. Ik kon me verplaatsen zonder taxi’s te gebruiken of motors te delen.”

Door zijn werk voor VBP komen meer kinderen op tijd naar school. Met een fiets heb je minder reistijd en door te fietsen ben je alerter als je op school aankomt. Hij laat me gegevens zien van de kinderen die fietsen hebben gekregen: aanwezigheid, cijfers, stiptheid – allemaal stijgende lijnen in zijn grafieken. Hij is ook rigoureus in de follow-up: als de cijfers van een leerling omlaag gaan of als ze een keer te laat zijn, komt hij erachter waarom. Zijn grootste probleem is controleren of de cijfers die hoofdonderwijzers hem toesturen ook echt kloppen. “De leerkrachten zien de voordelen van de fiets voor een kind, dus ze willen ‘m niet kwijtraken,” zegt Stylish uit. "Ik weet niet altijd zeker of ze me voor de volle honderd procent de waarheid vertellen.”

Het zijn voornamelijk gedoneerde fietsen. De meeste komen van VBP zelf, en andere komen van Re:cycle, een Britse liefdadigheidsinstelling. Ze komen aan in het land per container, waarin wel vijfhonderd fietsen kunnen. Stylish ontving vroeger één container per jaar. Nu krijgt hij er zes.

Stylish werkt ook als hoofd fietsenmaker voor Ride Sierra Leone, een geldinzamelingsactie die wordt georganiseerd door Street Child, een ngo uit het Verenigd Koninkrijk. Hij gebruikt de connecties die hij tijdens het evenement maakt om nog meer kansen te creëren voor de mensen in Lunsar. Vorig jaar heeft een Britse fietser de laatste schoolperiode van een meisje uit de gemeenschap gesponsord. Ze ligt op schema om te slagen en wil daarna met die steun naar de universiteit gaan.

Stylish heeft één ding dat je een passieproject zou kunnen noemen: zijn wielerploeg Lunsar Cycling Team. De club heeft ongeveer dertig leden, waarmee het de grootste club in Sierra Leone is. Ook heeft de club een bloeiend damesteam, iets wat bijna volledig ontbreekt bij andere clubs in het land. Veel van de wielrenners – van wie de meesten nog tieners zijn – werken voor hem in zijn winkel. Het kleine beetje geld dat ze verdienen gebruiken ze om hun gezin te onderhouden.

Stylish betaalt de kosten van de trainingen uit eigen zak. Hij levert racefietsen tegen lage prijzen en verzorgt maaltijden na de training. Elk jaar organiseert hij de Tour de Lunsar, een fietswedstrijd rondom de stad, die duizenden toeschouwers trekt. De hoofdprijs is 840.000 Sierra Leoonse Leone (81 euro), dat hij via sponsoring bij elkaar sprokkelt.

Hij heeft er lang over gedaan om te allemaal te bereiken. Hij kreeg al op jonge leeftijd een passie voor fietsen, toen zijn moeder een stage voor hem regelde bij een fietsenmaker dicht bij hun huis in Freetown, de hoofdstad van Sierra Leone. Als tiener verhuisde hij de stad uit en werd hij zelfstandig fietsenmaker in Lunsar. In 2013 ontmoette hij de Amerikaan David Peckham, die op dat moment door het land reed om Sierra Leone te verkennen, lokale fietsenmakers op te zoeken en fietsgereedschappen aan hen te verkopen.

“In het begin geloofden we het haast niet,” zegt Stylish. “Een witte man die uit het niets kwam en ons om geld vroeg in ruil voor gereedschap. Er bestaat hier een beeld dat witte mensen hier komen om je geld te geven. Het was gestoord dat deze man ons juist om geld vroeg.”

Stylish’ vrienden waren verbijsterd dat hij al het geld dat in de winkel lag aan de Amerikaan gaf voor gereedschap waarmee je snel een wiel van de fiets kunt halen. Hij kreeg Peckhams adres in Freetown en maakte een afspraak om hem daar te ontmoeten en meer spullen te kopen.

“Mensen uit Sierra Leone komen meestal te laat,” zegt hij. “Ik wilde deze man laten zien dat ik serieus was, dus ik kwam een uur te vroeg. Hij was behoorlijk verrast toen hij me om 8 uur ’s ochtends voor zijn huis zag staan.”

Ondanks hun eigenaardige kennismaking was Peckham geen excentriekeling. Hij was de oprichter van VBP en zijn tour door Sierra Leone was de eerste stap om het project daar op te zetten. Nadat hij was teruggekeerd naar de Verenigde Staten, begon hij Stylish containers vol oude fietsen op te sturen. En uiteindelijk bood hij hem zijn huidige baan aan.

Als je Stylish aan het werk ziet, zie je zijn vlijmscherpe gevoel voor ondernemerschap; een aangeboren talent om geld te toveren uit het niets en levens te veranderen. Als ik hem vraag waarom hij dit allemaal doet, antwoordt hij: “Ik wil gewoon een gelukkig leven. En ik wil dat de mensen om me heen ook gelukkig zijn.”