We spraken Iraniërs in Nederland over de toekomst van Iran

De afgelopen weken gingen in verschillende steden in Iran mensen de straat op omdat ze boos zijn op de regering. Ze zijn boos vanwege de beperkte vrijheid, maar vooral vanwege de beroerde economische situatie, die voor een groot deel weer wordt veroorzaakt door economische sancties tegen het land. De regering probeert de demonstraties ondertussen de kop in te drukken. Duizenden mensen werden opgepakt, en er vielen zeker 21 doden.

We spraken met drie jonge Iraniërs die in Nederland wonen, om te vragen hoe zij tegen de protesten aankijken, of ze verwachten dat er nu iets gaat veranderen, en wat zij verwachten van de toekomst van Iran.

VICE: Heb je nog veel contact met familie en vrienden in Iran?
Mehran: Het grootste deel van mijn familie woont nog in Iran. Ik ga eens in de twee jaar terug om hen op te zoeken. Ik spreek mijn neefjes verder weleens via Instagram.

Houd je je bezig met de dingen die in Iran gebeuren?
Ja, ik kijk naar Nederlandse media, maar ook wel naar de Iraanse staats-tv, en naar Al Jazeera, Russische televisie en de BBC. Heel divers. De dingen die je via die verschillende kanalen hoort zijn super verschillend, dus ik heb een vrij gebalanceerd beeld van wat er allemaal aan de hand is. Hoe kijk jij naar de protesten?
Ik denk dat het heel goed is dat die protesten er zijn, omdat de mensen in Iran het vooral in de afgelopen tien jaar best wel zwaar hebben. Veel mensen die hebben gestudeerd zitten zonder baan, of weten niet zeker of ze hun baan kunnen houden. Er is geen zekerheid, omdat het niet duidelijk is of Iran ooit nog van de internationale sancties afkomt.

Er zijn in de afgelopen jaren vaker demonstraties geweest. Denk je dat deze protesten echt iets kunnen veranderen?
We hebben nu sowieso de beste president die we sinds de islamitische revolutie hebben gehad. Je merkt ook echt het verschil tussen hoe de huidige regering omgaat met de demonstraties, vergeleken met de vorige. Er wordt nu door het parlement opgeroepen om alle mensen die de afgelopen weken zijn gearresteerd vrij te laten, en je merkt dat ze qua aanpak een stuk milder zijn dan voorheen. In 2009 waren er ook protesten, en die werden veel gewelddadiger neergeslagen.

Waarom is de huidige president beter?
Omdat hij zegt dat er een dialoog moet zijn tussen de demonstranten en de politieke leiders. Hij probeert deze demonstraties ook te gebruiken om een statement tegen de religieuze leider te maken. Hij zegt: er zijn problemen, en die moeten we oplossen.

Dat probleem zit ‘m vooral in de hoge werkloosheid. De enige oplossing ligt denk ik in Amerika, aangezien zij het enige land zijn dat de sancties in stand houdt. Duitsland, Frankrijk en China hebben al een deal met Iran gesloten, maar zij mogen praktisch geen zaken doen met Iran omdat ze dan boetes uit Amerika krijgen.

Vorig jaar gingen mensen de straat op omdat het zo goed ging, en ze de verwachting hadden dat het met de deal tussen de VS en Iran een stuk beter zou gaan, maar ze zijn van een koude kermis thuisgekomen.

Zie je de toekomst van Iran hoopvol in?
Ja, ik merk dat elke keer dat ik in Iran kom de veranderingen weer super groot zijn, omdat de mensen in Iran heel koppig zijn. Ze willen écht verandering. Het gaat er vaak over dat mensen onderdrukt worden, maar dat zie ik niet zo. Mensen in Iran zullen altijd voor zichzelf opkomen om veranderingen op te eisen door te demonstreren. Dat is ook de manier waarop die verandering moet plaatsvinden.

Een revolutie zou alleen maar voor instabiliteit en gewonden en doden zorgen, en een machtsvacuüm waarbij de mensen die al veel macht hadden die macht verstevigen, niet de mensen die het beste zijn voor het Iraanse volk. Dat is precies wat er in Egypte en in Libië ook is gebeurd.

VICE: Hoi Atiye. Waarom ben je naar Nederland gekomen?
Atiye: Om een paar redenen. De hele familie van mijn moeder woonde al hier. Voor mij was de belangrijkste reden om naar Nederland te verhuizen de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. In Iran werkte ik op de universiteit. Je moest daar een hoofddoek dragen, en als vrouw mocht ik heel veel niet. De economie heeft ook een grote rol gespeeld.

Een ander probleem is dat ik geen moslim ben. In Iran heb je een groot probleem als je niet gelovig bent. Als de overheid dat weet is het echt gevaarlijk.

Heb je nog veel contact met vrienden en familie in Iran?
Ja, ik heb nog veel contact met mijn beste vriendin daar, en met mijn oma.

Houd je je veel bezig met de gebeurtenissen in Iran?
Ja, ik volg alles via social media. Via Facebook en Instagram bijvoorbeeld. Ik volg het nieuws ook via het Perzische tv-kanaal Manoto en via de BBC.

Ik ben vooral heel verdrietig over wat er nu gebeurt. Er zijn weer veel mensen gearresteerd, en er zijn weer onschuldige doden gevallen. Ik weet zeker dat de overheid heel streng optreedt. Aan de andere kant moet dit wel gebeuren, want niemand in Iran is tevreden. Er zijn heel veel problemen. Er is geen vrijheid, je mag je eigen mening niet uiten, je mag niet je eigen religie kiezen. En de straffen zijn heel hoog, tot aan ophanging aan toe.

Denk je dat er na deze protesten iets gaat veranderen?
De islamitische revolutie van veertig jaar geleden begon ook eigenlijk al jaren voor de echte revolutie met protesten. Het is belangrijk om aan de overheid te laten zien dat de bevolking verandering wil. Ik durf niet te zeggen dat er nu direct dingen gaan veranderen, maar ik weet zeker dat er in de toekomst wel iets gaat gebeuren. Maar verandering gaat langzaam.

Hoe ziet de ideale toekomst van Iran er voor jou uit?
Ik denk dat het moeilijk is, maar de Iraniërs willen vrijheid. En het is ook belangrijk dat het met de economie goed gaat. Want deze protesten zijn ontstaan doordat de mensen moe zijn van de armoede. Iran is een rijk land, maar al het geld gaat naar de overheid, die het weer uitgeeft, bijvoorbeeld aan steun aan het buitenland. De regering in Iran moet zich concentreren op hun eigen problemen.

Ik hoop dat de Iraniërs meer vrijheden en meer rijkdom krijgen. De mensen willen echte democratie.

Het zou ook goed zijn als religie geen rol meer speelt in Iran. Steeds meer mensen willen dat religie geen rol meer speelt in de politiek. Religie is een vergif voor Iran.

Toch hoop ik niet dat er een revolutie komt in Iran. Na elke revolutie gaan landen alleen maar achteruit. Ik wil niet dat mijn land wordt als Afghanistan, Irak of Syrië. Ik heb liever dat alles stap voor stap verandert. Dat is belangrijk.

VICE: Hallo Soraya. Kan je je nog veel herinneren van voordat je naar Nederland kwam?
Soraya: Vooral kleine dingetjes, hoe het thuis was, en familie.

Heb je veel familie in Iran?
Ja, bijna iedereen van mijn familie woont in Iran. Die mensen spreek ik ook nog, maar ik ben er niet meer terug geweest sinds ik ben weggegaan.

In Nederland heb ik niet heel veel Iraanse vrienden. De meeste Iraanse mensen hebben niet zo’n gemeenschap zoals Turkse of Marokkaanse mensen. Ik heb wel een paar Iraanse vrienden, maar ik ben heel lang niet met Iraniërs omgegaan.

Mijn ouders zijn politieke vluchtelingen, die houden zich nog steeds heel erg met de politiek daar bezig. Ik volg het nieuws vooral via Nederlandse, Engelse en Amerikaanse media. Ik kan zelf geen Farsi lezen.

Ik praat met mijn familie wel over de situatie in Iran. Maar de laatste tijd worden social media en berichtenapps steeds meer geblokkeerd. De overheid is heel bang voor social media, maar de Iraniërs komen altijd wel weer met oplossingen voor die blokkades.

Hoe kijk jij naar de protesten?
Ik ben er niet heel verbaasd over, het is al een tijdje gaande. Die onvrede is er al sinds de islamitische revolutie in de jaren zeventig. Het is nu een tijdje stil geweest, maar de laatste tijd zijn veel prijzen omhoog gegaan, van olie en van levensmiddelen. Wat ik heb begrepen is dat de demonstraties in voorsteden en dorpen begonnen zijn, omdat mensen ontevreden waren over de economie.

De politieke oppositie laat zich ook zien, gesteund door de onvrede van de mensen. Ik ben wel verbaasd dat het nu juist in de voorsteden is begonnen, omdat protesten eerder vooral in Teheran ontstonden. Het is interessant dat er nu ook andere mensen zijn die opstaan tegen de regering.

Zelfs in de islamitische steden zoals in Mashhad, wordt nu gedemonstreerd. Dat is wel anders dan anders.

Kunnen deze demonstraties echt iets veranderen voor Iran?
Mijn ouders zeggen al dertig jaar dat er een nieuwe revolutie komt, maar steeds worden de protesten weer de kop in gedrukt. Wat ik wel weet is dat er nu heel veel mensen ontevreden zijn. Misschien dat er nu wél echt iets verandert.

Is een opstand volgens jou de enige manier waarop er iets kan veranderen?
Er is wel een revolutie nodig. Dat kan ook een politieke revolutie zijn. Tijdens de islamitische revolutie is het land in één keer 180 graden gedraaid. Ik weet niet of, als we weer terug veranderen, dat weer langzaamaan kan. De scheiding van kerk en staat bestaat niet in Iran. Pas als die twee gescheiden worden kan het goedkomen met Iran, en ik denk dat er wel een revolutie nodig is voordat dat gebeurt.

*Soraya's naam is op haar verzoek gefingeerd.