​Vrouwelijke artiesten vertellen over ongemakkelijke momenten op tour

Deze week schijnt VICE een licht op het oogverblindende gebrek aan vrouwen op festivalline-ups, en besteden we aandacht aan de vrouwelijke artiesten die er wél op staan. Bekijk meer stukken over dit onderwerp op onze festivalpagina.

Als je als artiest muziek maakt die door meer mensen gewaardeerd wordt dan alleen je moeder en je beste vrienden, heb je kans geboekt te worden door festivals. Zoals VICE vandaag eerder schreef overkomt het vrouwen over het algemeen minder vaak dan mannen, maar evengoed zijn er een hoop vrouwen die door Nederland of het buitenland touren om op te treden.

Nou ben ik zelf geen populaire artiest, maar bij touren denk ik vooral aan uren in de auto zitten in een ongewassen onderbroek, ontbijten met tankstationvoedsel, bier drinken, optreden in een stinkend zweetshirt, en andere dingen die mannen volgens de klassieke genderrollenverdeling beter liggen dan vrouwen. Bovendien is het muziekwereldje nog steeds overwegend een mannenaangelegenheid.

Ik was daarom benieuwd of er eigenlijk dingen zijn waar je als vrouwelijke artiest tegenaan loopt als je op tour bent, en vroeg het aan een paar beroemde muziekvrouwen.

Bells of Youth heeft tien tieten want de band bestaat uit vijf vrouwen. Ze maken meerstemmige pop met flinke flarden rock erdoorheen. Na hun debuutalbum in 2014 speelden ze op meer dan veertig festivals in Neder- en buitenland, dit jaar kwam hun tweede plaat uit. Ik sprak bassist/zangeres Lisa Moree.

"Misschien is het de vloed van de Rode Zee die ons regelmatig overdondert en onze zeurhormonen activeert, maar we maken als vijfkoppige vrouwenband genoeg dingen mee die mannenbands waarschijnlijk minder vaak of nooit overkomen.

Zo beginnen negen van de tien aankondigingen met: 'En dan nu, een band bestaande uit vijf knappe vrouwen: hier is Bells of Youth!' Hartstikke vriendelijk natuurlijk, maar hoe vaak wordt een mannenband aangekondigd met informatie over hoe knap ze zijn? En zeg me niet dat er geen knappe mannen in bands spelen. Ook het altijd weer benadrukken dat we vrouwen zijn is weleens vermoeiend, en eigenlijk ook wel onnodig, zou ik zeggen.

We hebben eens gehad dat we aan het wachten waren op de band die voor ons speelde, omdat we daarna onze spullen wilden opzetten, en dat de security ons vriendelijk vroeg om onze wachtplek te verlaten. "Dames, deze plek is alleen voor crew en muzikanten," zei hij.

Vanuit het publiek klinken ook nog weleens verbazende kreten over de hoeveelheid vrouwen op het podium. Ooit stapte er vlak voor een show een man uit het publiek het podium op, om ons te vertellen: 'Just because you look beautiful, doesn't mean you know how to strum the guitar. First I want to see you do it right.' En dan moet je nog beginnen he.

Carita is een van de bekendste vrouwelijke dj's van Nederland, die onder andere officiële remixes maakte voor Beyonce en Britney Spears. Ze heeft in vrijwel elke club in Nederland wel eens gedraaid en weet dus goed wat touren is.

"Ik was een keer geboekt in het buitenland, en bleef een paar dagen hangen omdat er mogelijk nog een boeking op de planning stond. Het is in zo'n geval de taak van de organisator en zijn collega's om het je in die periode zo aangenaam mogelijk te maken. Op een gegeven moment ben ik wat gaan winkelen met een paar vrienden van de organisator, die ik in eerste instantie een hele toffe vent vond.

Ik merkte aan zijn houding dat-ie dat eigenlijk niet zo tof vond, en dat bleek ook toen ik tegen de avond weer in m'n hotelkamer aankwam. Hij lag op mijn bed en had roomservice besteld. Hij was niet blij dat ik op stap was geweest met zijn vrienden en te laat terug was gekomen om nog met 'm te dineren. Ik moest lachen om niet te huilen. Ik heb hem de kamer uitgestuurd en laten weten dat ik absoluut niet gediend ben van dat soort claimerig gedrag. Op zo'n moment vraag je je af of zoiets ooit zou zijn gebeurd als ik een man was geweest.

Een andere keer dat ik me niet zo heel erg serieus genomen voelde was in Polen. Ik vroeg een jongen van de techniek om een derde platenspeler, waarop hij zei dat twee spelers genoeg moesten zijn. Vervolgens stond de mixer die ik altijd gebruik, een Pioneer, er niet. Ik zei er wat van, maar legde me er uiteindelijk maar bij neer. Vervolgens mompelde hij in het Pools dat hij echt geen moeite ging doen om er iets aan te veranderen, omdat ik toch geen benul had van wat er stond. Helaas voor hem hoorde de organisator dat, die me erover inseinde. Met heel veel gemopper heeft-ie toen toch maar de moeite genomen om mijn set klaar te zetten, maar vervolgens bleef hij de rest van de avond naast me staan, om te kijken of ik wel wist wat ik deed.

Na afloop van de show bood-ie gelukkig z'n excuses aan."

Cato begon als zangeres, violiste en mandolinespeelster met onder andere haar twee zussen in de Van Dijck Band. Daarna ging ze verder naar The Souldiers, nu is ze zangeres en gitarist in de driekoppig blues driven hypnotic danceband, MY BABY. Ze spelen veel in Nederland, Oost-Europa en het Verenigd Koninkrijk.

"Ik merk nog steeds dat de muziekwereld een mannenwereld is, en ik ben daar altijd een beetje tegenin gegaan. Zo sjouw ik vaak gewoon mijn eigen zware spullen. Hoe vaker de mannen 'laat dat maar staan, meisje!' schreeuwden, hoe harder ik ging sleuren, zelfs zo erg dat ik er spierpijn en blauwe plekken aan overhield. Zo graag wilde ik niet anders zijn. Tegenwoordig zijn er vanuit festivals veel stagehands – mensen die de spullen uit- en inladen, zodat de artiesten dat zelf niet hoeven te doen. Wat grappig is, is dat ik steeds meer vrouwelijke stagehands zie. Dat vind ik wel cool, vrouwen in een mannenlandschap die lekker helpen sleuren.

Gelukkig heb ik geen hele beledigende dingen meegemaakt, maar wat je wel merkt is dat mannen het sexy vinden als een vrouw gitaar speelt. Dat klinkt positief en dat is het in zekere zin misschien ook, maar ik speel geen gitaar omdat het sexy is – het is mijn beroep, snap je? Ik krijg dan toch het idee dat iemand niet luistert, niet waardeert wat ik doe omdat ik het goed kan. Ik doe ook veel effecten op de vloer en dan hoor je toch wel vaak opmerkingen als: 'Knap hoor dat je dat kan.' Alsof de lat bij mannen veel hoger ligt. Dat snap ik niet."

Floor is bassist in BLUE CRIME en tourt met haar twee vrouwelijke en één mannelijke collega door Europa, Canada en Amerika. Ze is het zusje van Cato (hierboven), met wie ze dus vroeger in de familieband speelde.

"Ik heb het gevoel dat de programmeurs in Nederland een beetje achterlopen. Ik heb wel eens gehoord dat ze bang zijn dat mannen niet komen als er bands met vrouwen op de line-up staan. Dat is totale bullshit. Volgens onze facebookstatistieken is het merendeel van onze fans man. Misschien is het gewoon zo dat bands met meer vrouwen erin over het algemeen iets moeilijkere of intelligentere muziek maken, die soms om wat meer aandacht vraagt. En als het niet gemakkelijk is, dan is het al snel eng. In Nederland lijken programmeurs toch vaak veilig te kiezen voor handjes-in de-lucht-muziek. Alsof het publiek zwakbegaafd is.

In Italië en Canada zijn de organisatoren en promotors ontzettend galant en lief voor ons. En daar hebben we helemaal niet het gevoel alsof we een uitzondering op de regel zijn – al zien we in Italië meestal alleen maar mannelijke collega's. Onze gitarist kreeg daar wel een nogal ouderwets compliment: 'Je speelt gitaar als een vent.' Tja, het kwam uit een goed hart. In Canada staan wel degelijk veel vrouwen op het podium, wat erg verfrissend is.

Ze vragen Bart, onze drummer, trouwens wel vaak hoe dat nou is: in een band zitten met drie vrouwen. Maar ze vragen ons nooit hoe het is om met Bart in een band te zitten. Jammer, want dat is eigenlijk veel interessanter. Het is misschien soms lastig op tour: jongens kunnen denk ik langer leven op vieze stukken pizza, wij willen op een gegeven moment weleens iets normaals en gezonds eten. En onze onderbroeken kunnen maximaal twee keer gerecycled (tegen wel vier keer voor de gemiddelde krokante boxershort), dus er moet vaker een plek gevonden worden waar we kunnen wassen. Verder heeft op tour zijn met meer meisjes dan jongens diverse voordelen, alleen al op hygiënisch gebied: er worden aanzienlijk minder stinkende scheten gelaten, iedereen wast zich vaker en de auto blijft schoner."

Jasja speelt sinds haar vijftiende bas en roetsjte vanaf het conservatorium meteen de muziekwereld in. Inmiddels speelt ze met drie mannen in punkband Indian Askin waarmee ze door heel Nederland, Duitsland en België tourt en onder andere op Lowlands stond.

"Wat ik grappig vind – of nou ja grappig is het eigenlijk niet echt – is dat ik bas speel, maar wanneer ik vertel dat ik in de muziek zit, mensen heel vaak vragen: 'Oh leuk, hoe lang zing je al?" Als vrouwelijke muzikant val je op, wat soms tegen en soms voor je werkt. Ik probeer er niet te veel mee bezig te zijn. Ik weet niet wat het is met die mannen, het zijn er gewoon heel veel.

Ik hoop dat vrouwen wat meer in beeld komen, met name als het gaat om gitaristen. Toen ik op het conservatorium zat, speelde ik samen drie jongens en drie meisjes basgitaar. Dat vind ik tof, steeds meer vrouwen pakken een instrument als bas op. Dat was ooit anders. Toen ik vijftien was had mijn toenmalige beste vriend een bandje dat Grasmaaier heette. Ze waren een metal-rap-trio. Op een middag waren we met z'n allen en gooide mijn beste vriend de opmerking in de lucht dat ze een bassist zochten, maar nergens iemand konden vinden. "Eh, hallo?!" zei ik. "Ja, maar het is metal. Je bent een meisje," kreeg ik te horen. Toen heb ik ze de mond gesnoerd en ervoor gezorgd dat ik een keer mocht mee repeteren, en toen heb ik een plekje in Grasmaaier gekregen. Net zoals nu nog af en toe, moest ik laten zien dat ik ook gewoon een muzikant was.

Voor de rest zijn er geen grote ongemakken waar je als vrouw op tour tegenaan loopt. Ja, de driver/tourmanager van Indian Askin, Bob, zette vroeger nog weleens de verwarming in de bus zo hoog dat ik vanzelf mijn trui uit zou trekken. Zonder dat ik de bedoelingen doorhad, natuurlijk. Droogkloten."

MC Melodee komt uit Amsterdam, is in 2004 begonnen met rappen en is Female Dutch Rapqueen. Ze heeft verschillende podia in de Verenigde Staten, Japan, Afrika, Indonesië en Europa gezien, en tracks opgenomen met artiesten als Mac Miller, Smiff n Wessum en Chuck Inglish.

"Het onderwerp zelf is voor mij een bekend terrein. Ik heb hier in Nederland een platform voor vrouwelijke hiphop artiesten, Dam Dutchess, waarbij we projecten en shows regelen voor talentvolle dames en ze hier en daar steunen. Op festivals – ook in het buitenland – ben ik soms de enige vrouwelijke artiest van de show. Kijk eens naar de State Awards, je komt bijna geen vrouwen tegen, dat is belachelijk. Desondanks is het een feit dat er in de hiphop eenmaal meer mannen zijn, dus het zal moeilijk worden om het in een korte tijd helemaal uitgebalanceerd te krijgen. Mede hierdoor merk ik ook dat vrouwen die wél binnen proberen te komen vaak minder serieus genomen worden.

Laatst nog regelde ik een boeking voor een paar meiden bij ADE Beats. Ik sprak eerst met de organisatoren over de telefoon en vertelde dat ik een toffe act voor ze had. Ze reageerden enthousiast, waarop ik een mailtje stuurde met meer informatie over de act. Ik heb nooit meer een reactie teruggekregen. Ik ken die gasten al lang en ben altijd cool met ze geweest, maar ze doen niet eens de moeite om een mail terug te sturen? Dat vind ik lelijk."