De opvallendste trends uit het grote jaarlijkse drugsonderzoek

Vandaag verschijnt de Global Drug Survey (GDS) 2016, het grootste onderzoek naar drugstrends ter wereld. Ruim 100.000 Vrijwilligers van over de hele wereld – waaronder 5085 uit Nederland – vulden een uitgebreide vragenlijst in over de laatste trends op het gebied van drugs- en alcoholgebruik. De deelnemers werden onder meer gevraagd naar welke drugs ze gebruiken, hoe ze aan die drugs komen en van welk soort drank ze de ergste katers krijgen.

We hebben het onderzoeksrapport alvast voor je doorgespit, en zetten hieronder de opvallendste resultaten uit Nederland voor je op een rij.

We kopen onze drugs nog vaker via internet
Toen online shoppen een paar jaar geleden echt een ding werd, waren veel mensen nog huiverig om hun betaalgegevens en adres op het internet achter te laten. Inmiddels weten we niet meer beter, en we hebben er zelfs weinig problemen meer mee om pakketjes drugs naar ons huisadres te laten sturen. Ruim tien procent van de Nederlandse ondervraagden gaf in het onderzoek aan weleens drugs te kopen via internet. Dat is al best veel, maar nog niets vergeleken met andere landen. Zo zei ruim vijftig procent van de Franse ondervraagden de dealer ingewisseld te hebben voor het web. De drugs die wereldwijd het meest via internet verhandeld worden zijn mdma en cannabis. Die middelen zijn in Nederland vrij gemakkelijk verkrijgbaar, waardoor Nederland in vergelijking met andere landen relatief laag scoort als het om online shoppen gaat. Nederlanders lijken vooral Nieuwe Psychoactieve Stoffen (NPS) – ook bekend als 'designerdrugs' – zoals 4-FA via internet te bestellen.

Iedereen aan de 4-FA
We schreven vorige maand al dat de populariteit van 4-FA snel toeneemt, en dat blijkt ook uit de GDS. 4-FA is in Nederland min of meer legaal, en is gemakkelijk via internet te bestellen. Uit het onderzoek blijkt dat in Nederland 4-FA inmiddels populairder is dan LSD, paddo's en GHB, drugs die al een hele tijd meedoen. De opmars van 4-FA zou deels verklaard kunnen worden door de steeds sterker wordende xtc, waar niet alle gebruikers even blij mee zijn.

Hoewel de eerste berichten over 4-FA – dat al langere tijd bestaat maar pas onlangs echt populair werd – bijna allemaal positief waren, komen uit de GDS ook andere geluiden naar voren. Het aantal eerstehulpbezoeken wereldwijd als gevolg van NPS-gebruik is dit jaar opvallend hoog.

Dat de negatieve effecten van een drug pas na enige tijd boven komen drijven komt vaker voor. "Dat wordt wel het 'honeymooneffect' genoemd," zegt Floor van Bakkum, teammanager preventie bij Jellinek. "Dat houdt in dat gebruikers aanvankelijk heel enthousiast zijn en alleen de voordelen zien, maar later toch ook de nadelige effecten ontdekken." Een van die nadelen van 4-FA is dat gebruikers vaak moeite hebben om in slaap te komen, nog meer dan bij bijvoorbeeld speed. Volgens Floor komt het voor dat gebruikers dagen niet kunnen slapen, met alle negatieve gevolgen van dien.

Nederlanders zijn dol op lachgas
Of het nou wel of niet komt omdat er verder bij ons niet zoveel te lachen valt; Nederlanders zijn dol op lachgas. Vorig jaar was Nederland nog de nummer één in lachgasgebruik, dit jaar zijn we voorbijgestreefd door de Britten. Toch blijft het gas erg populair. 47 procent van de Nederlandse respondenten gaf aan wel eens aan een ballonnetje te hebben gelurkt. In Groot-Brittannië is lachgas inmiddels verboden, maar je kunt je afvragen of zo'n verbod echt nodig is. Floor van Bakkum zegt dat de risico's van lachgasgebruik relatief laag zijn. "Het grootste gevaar is omvallen en je stoten als je net een ballonnetje hebt gebruikt," aldus Floor. "Bij veelvuldig gebruik kunnen tintelingen in het lichaam optreden, wat duidt op symptomen van zenuwbeschadiging, maar er zijn niet zoveel mensen die zoveel gebruiken," zegt ze. Uit de gegevens van de GDS blijkt wel waarom: 75 procent van de ondervraagden gebruikte het afgelopen jaar niet meer dan tien keer lachgas. Maar een op de honderd respondenten gaf aan het afgelopen jaar op meer dan honderd dagen lachgas te hebben gebruikt. De kans dat het gas in de nabije toekomst in Nederland verboden is volgens Floor dan ook niet zo groot. Naast de relatief lage risico's wijst ze erop dat het gas behalve als partydrug veel praktische toepassingen heeft, zoals in de horeca (de slagroomspuit), de autosport en in de medische wereld.

Het Nederlandse cannabisbeleid heeft voordelen
Hoewel het Nederlandse gedoogbeleid op een aantal punten voor verbetering vatbaar is, blijkt uit de cijfers van de GDS dat het beleid ook zijn positieve kanten heeft. Zo gebruiken we in Nederland opvallend weinig Synthetische cannabinoïden, designer drugs waarvan het effect lijkt op dat van cannabis. Die stoffen zijn populair in landen waar wiet duur of moeilijk te krijgen is, maar in Nederland worden deze stoffen nauwelijks gebruikt, omdat we gewoon naar de shop kunnen voor wiet, en dat is maar goed ook. Synthetische cannabinoïden zijn relatief namelijk van alle drugs verantwoordelijk voor de meeste bezoekjes aan de eerste hulp. Vorig jaar moest 3.6 procent van de gebruikers zich laten behandelen. Dat is drie keer meer dan bij cannabisgebruikers, zes keer meer dan bij cocaïne, negen keer meer dan bij ketamine.

Doordat cannabis in Nederland zo gemakkelijk verkrijgbaar is zoeken gebruikers hun toevlucht niet tot gevaarlijkere synthetische vervangers. Een puntje voor het gedoogbeleid dus. Als de aanvoer aan de achterdeur van de coffeeshop nou eens goed geregeld wordt, mogen we best tevreden zijn.

Hou voor meer resultaten van de Global Drug Survey Unity in de gaten.

GDS lanceert dit jaar voor het eerst de GDS MINI, een korte vragenlijst die je in vijf minuten in kunt vullen. Wil je meehelpen aan een Nederlands onderzoek gericht op veilig uitgaan, wordt dan lid van het Party Panel.