Luister niet naar burgerlijke dreadlocks: backpacken verbreedt je horizon helemaal niet

Een echte olifant! Spiritueel.

Je huiskamer of Facebook-profiel is niet compleet zonder een foto van je hurkende zelf bij een derdewereldkind met ongewassen haar en gaten in zijn T-shirt. Je moet je horizon verbreden en jezelf tegenkomen om tot een betere versie van jezelf te komen—dat willen lifestylemagazines en Montessorischolen ons tenminste door de strot duwen. Ik heb ook dat rondje Afrika/Zuidoost Azië gedaan, en het enige dat ik ervan heb geleerd is dat backpackers vooral doen alsof ze wat leren. Wie haalt het in godsnaam in zijn hoofd om te denken dat je een beter mens wordt van het bezoeken van arme landen alsof het toeristische attracties zijn, behalve dan een over het paard getrokken Westerling? En waarom blijven deze mensen ons vertellen dat we moeten reizen voor onze eigen ontwikkeling?

Een van de soorten backpackers die zichzelf een beter mens vindt dan jij, is de bekrompen, diepzinnige hippie, die van hostel naar hostel gaat om bier te drinken op de binnenplaatsjes. Daar vuurt hij of zij vaste vragenlijstjes op andere reizigers af. Waar kom je-, hoe lang ben je-, waar ga je-, waar was je-, -vandaan, -hier, -naartoe, -als laatst? Terwijl je bezig bent met het voor de negentiende keer beantwoorden van dit riedeltje persen ze hun eigen avonturen tussen je verhalen door. Avonturen die ze buiten de reisgidsen om hebben beleefd, want ze haten de reisgidsen, want reisgidsen zijn een vorm van onderdrukking, kijk maar naar de film Zeitgeist. Je knikt maar gewoon met je hoofd terwijl je je wegdromend afvraagt of de dreadlock en de Indiase pofbroek misschien het anti-onderdrukkingstenue vormen, want ze dragen het allemaal. Ondertussen kijk je om je heen, op zoek naar een Duitse exchange student, die je in bed hoopt te lullen met verhalen over je beroving.

De tweede soort is de Maaike, de burgertrut of het door liefdesverdriet gepijnigde meisje, dat naar Tibet gaat om drie weken haar mond te houden in een klooster. Dat doet haar spirituele dingen realiseren, maar dat boeit verder niet: zolang ze achteraf maar vaak genoeg kan vertellen dat ze drie weken lang niets heeft gezegd. Ook geeft de Maaike zo’n 1.400 euro aan ouderlijk geld aan een vrijwilligerswerkorganisatie, en maakt zij daar mensen blij met haar moederlijke aanwezigheid. Vervolgens wordt de Maaike tot haar vijfendertigste nooit meer echt verliefd omdat de mannen aan een uitgebreid eisenpakket moeten voldoen, en zowel avontuurlijk, grappig, knap, ambitieus als reislustig moeten zijn. Ambitieus zijn en maanden niets anders doen dan je laten 'inspireren' door tuktukchauffeurs, vastgeketende tijgers aaien en de Lonely Planet niet lezen gaat niet samen, Maaike.

Een echte sloppenwijk! Nu snap ik wie ik ben.

De derde soort backpacker is de rusteloze nomade en verslaafd aan het nieuwe. Deze is al zo lang weg, soms wel jaren, dat hij geen plek meer heeft om thuis te noemen. Ze komen bijvoorbeeld uit Georgië en presteren het om in een supermarkt in Kudelstaart nieuwigheid op te snuiven omdat ze na tien jaar rondtrekken geen benul meer hebben van wat de moeite waard is. Erg veel last heb je niet van deze mensen, want hun EQ is door de oppervlakkige gesprekken van de afgelopen jaren zo afgestompt dat ze niet veel meer kunnen dan “Yeah” en “Amazing” mompelen, met het enthousiasme van iemand die een leverworst bestelt bij De Over-Datum Slager. Ze hebben geen ziel, want ze hebben geen innerlijke of letterlijke plek om hun herinneringen te bewaren.

De clichématige diepzinnigheid die de backpackers rondstrooien kan ik onderhand ook uit mijn sok rollen. Je moet binnen drie vragen een bruggetje hebben geslagen naar de zin van het leven, wat voor backpackers bijna een geïnstitutionaliseerde religie is. Als je hun vrijheidsregels breekt dan ben je meteen een kapitalist die een hekel heeft aan gezelligheid rondom een kampvuur met zielvolle douchebagzangers, die naast hun backpack een gitaar meezeulen, omdat ze de kans om erop te spelen niet willen laten schieten. Geen ukelele: een gitaar. Dan doe je niet eens alsof je wilt leren van je reis—dan ben je je reis aan het leren hoe vet jij bent.

Echte neushoorns! Weer een stapje dichter bij de zin van het leven.

Hou op met zeggen dat we wijzer worden van reizen. Reizen is niets anders dan met een groepje toevallige gemaksvrienden een toeristische rails afgaan die ons van attractie naar attractie brengt. We nemen foto’s van uitzichten, tempels, neushoorns, oude schakende mannetjes en zielige kindertjes omdat we die thuis niet hebben. Op zich niks mis mee. Maar volgens de backpackersbijbel staan deze kiekjes gelijk aan experience points voor onze spirituele groei. En dat is onzin. Het zijn nepervaringen. We misbruiken het land als onze persoonlijke, niet bestaande spirituele safari. We reizen door het land en kieken minderjarige armbandverkopers en neushoorns omdat zij ons op de een of andere manier tot betere personen maken. Moeten maken. En we vertellen anderen ook dat ze weg moeten, want als maar genoeg mensen geloven dat een reiziger meer is dan een toerist, dan geloven wij er zelf ook in.