Mag je nog op vakantie naar de VS als je op een festival met drugs bent gesnapt?

Als je op een Nederlands festival gesnapt wordt met drugs op zak, is dat hoe dan ook vervelend. De kans dat je een dikke boete moet betalen is vrij groot, en als je een schikking betaalt krijg je bovendien een aantekening op je strafblad. Vorige week schreven we dat dit niet per se betekent dat je nooit meer een baan krijgt, maar dat wil niet zeggen dat je bezoek aan de drugsstraat van Justitie helemaal geen gevolgen heeft. Je vakantie naar de Verenigde Staten – waar ze graag precies willen weten wie er allemaal op bezoek komt – wordt er een stuk ingewikkelder door.

Wie naar de VS op vakantie wil, hoeft normaal gesproken geen visum aan te vragen. Nederland is een van de vele landen die deelneemt aan het Visa Waiver Program: als je op vakantie wil naar Amerika hoef je van te voren alleen een ESTA-formulier – een korte online-vragenlijst – in te vullen. Als het antwoord op al deze vragen 'nee' is, kan je deelnemen aan het Visa Waiver Program, als je antwoord op één van de vragen 'ja' is niet. Op dat formulier staan vragen als "Ben je onlangs nog in Irak, Syrië, Soedan of Iran geweest?" en "Heb je ooit deelgenomen aan terroristische activiteiten, spionage, sabotage of genocide, of ben je dat van plan?" De kans dat iemand die naar de VS reist met het plan daar eens lekker genocide te plegen, dat van tevoren netjes laat weten is natuurlijk niet zo groot, maar het is natuurlijk pijnlijk als iemand een genocide pleegt en je achteraf moet constateren dat niemand hem of haar gevraagd heeft of-ie dat eigenlijk van tevoren van plan was.

Deze vragen zijn waarschijnlijk niet zo relevant voor je, als het goed is kan je overal nee invullen. Maar er is één vraag op het formulier die problematisch is als je wel eens met een paar pillen bent gesnapt op Pitch of Lowlands. Deze vraag luidt letterlijk: "Heeft u ooit een wet overtreden met betrekking tot het bezitten, gebruiken of verhandelen van verboden middelen?" Dat is een heel brede vraag. Technisch gezien zou elke keer dat je wiet koopt bij de coffeeshop betekenen dat het antwoord 'ja' is, omdat wiet weliswaar gedoogd is, maar wettelijk verboden. Nou is het natuurlijk zo dat je een wet wel kunt overtreden, maar dat dit niet zoveel uitmaakt zolang je niet gepakt wordt. Het is dus een ander verhaal als je gesnapt wordt met wat drugs op een festival. Dan ben je een geregistreerd overtreder van een drugswet, en is het antwoord dus 'ja', en kom je niet meer in aanmerking voor het Visa Waiver Program.

Dat je niet meer via dat programma mee mag doen betekent echter niet dat je nooit meer de VS inkomt. Wie op een of meer van de vragen op het ESTA-formulier 'ja' antwoordt, kan bij het Amerikaans consulaat in Amsterdam nog wel een toeristenvisum aanvragen. Zo'n aanvraag kost wel 160 dollar. Dat bedrag moet je vooraf betalen, en als je aanvraag wordt afgewezen krijg je je geld niet terug. Het consulaat wil over de telefoon weinig kwijt over de procedure die volgt bij het aanvragen van een visum. Een medewerker wil alleen zeggen dat de duur van zo'n aanvraag en de kans van slagen verschillen per geval. Als onderdeel van de aanvraag moet je in ieder geval een veel uitgebreidere vragenlijst invullen dan op het ESTA-formulier, én moet je je aanvraag persoonlijk komen toelichten tijdens een interview met een consultair medewerker op het consulaat in Amsterdam. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken geeft op zijn website aan dat tussen je aanvraag en het interview normaal gesproken 12 dagen zitten, plus een dag voor de verwerking van je aanvraag. Bovendien kan het administratieve proces nog eens tot zestig dagen in beslag nemen, al geldt dat slechts in bepaalde gevallen.

Een visumaanvraag kost dus veel geld en aardig wat tijd. Bovendien moet je tijd vrijmaken voor een bezoek aan het consulaat, en dat allemaal zonder dat je zeker weet of je ook echt een visum krijgt. Is het daarom niet verstandiger om te doen alsof je even bent vergeten dat je een keertje in de klauwen van een overijverige festivalbeveiliger bent beland, en gewoon 'nee' in te vullen op het ESTA-formulier?

Waarschijnlijk is dat niet zo'n goed idee. Een medewerker van het consulaat laat via de telefoon weten dat ESTA-aanvragen gescreend worden. Dat screenen gebeurt vooral in uitzonderlijke gevallen, maar over wat de criteria precies zijn wil de medewerker niets kwijt. Ook hoe deze screening precies plaatsvindt wordt niet duidelijk. De Amerikanen kunnen in ieder geval niet zomaar in het strafdossier van Nederlandse burgers kijken. Een woordvoerder van de Afdeling Internationale Rechtshulp bij Strafzaken van het Nederlandse ministerie van Justitie laat telefonisch weten dat strafdossiers van Nederlandse staatsburgers niet met buitenlandse diensten worden gedeeld. Het is echter algemeen bekend dat de Amerikaanse overheid andere manieren heeft om aan informatie te komen.

Hoe groot het risico is dat je met je leugentje gepakt wordt, is dus verdomd lastig in te schatten. Maar zelfs als het je lukt om met een leugentje op je ESTA-formulier de VS binnen te komen, zou dat gevolgen voor de toekomst kunnen hebben. Het is niet onwaarschijnlijk dat als je in de toekomst nog eens in de VS wilt wonen of werken, je aan een uitgebreider onderzoek wordt onderworpen dan wanneer je de VS als toerist bezoekt. Mocht uit dat onderzoek blijken dat je in het verleden op valse gronden toegang tot de VS hebt gekregen, is dat op z'n minst niet bevorderlijk voor je kansen om een woon- of werkvisum te krijgen. Op de website van de Amerikaanse douane wordt kort aandacht besteed aan liegen op je ESTA-formulier. De douane is duidelijk: als ze aan de grens ontdekken dat je ESTA-formulier niet klopt, word je op het eerste vliegtuig terug naar huis gezet en kom je maximaal vijf jaar de VS niet meer in. Wie liegt tijdens het aanvragen van een visum loopt het risico permanent de toegang tot het land te worden ontzegd.

Dat halve grammetje coke of die drie pillen kunnen dus best grote gevolgen hebben voor het midweekje New York dat je voor kerst gepland had. De beste manier om te voorkomen dat je in de problemen komt is door ervoor te zorgen dat je niet betrapt wordt op drugsbezit. Nog beter zou het zijn als de Nederlandse regering zou stoppen met het zerotolerancebeleid, dat onschuldige festivalgangers criminaliseert.