Zobaczcie nowy klip Pussy Riot „CHAIKA"

Mijają właśnie cztery lata odkąd Pussy Riot, rosyjski feministyczny zespół punkowo-anarchityczny, wystąpił ze swoim legendarnym protestem „Punk Prayer - Mother of God, Chase Putin Away!" pod ołtarzem Katedry Chrystusa Zbawiciela w Moskwie. Grupa została później aresztowana za antyrządkowe nastawienie, postawiona przed sądem i skazana na więzienie, żeby ostatecznie – po interwencji grup broniących prawa człowieka – odzyskać wolność. Żadne z tych doświadczeń nie powstrzymało zespołu przed dalszym wypuszczaniem piosenek, filmików i artykułów, mających na celu szkalowanie korupcji panoszącej się w putinowskim reżimie.

Pusys Riot wypuściły właśnie swój najnowszy klip: CHAIKA, którego tytuł pochodzi od nazwiska rosyjskiego prokuratora generalnego, Yuriego Chaiki.

Osoba Chaiki ostatnio pojawiła się w doniesieniach prasowych po tym, jak antyputinowski aktywista, Alexei Navalny opublikował w sieci film, w którym sugeruje, że jeden z członków rodziny i współpracowników prokuratora – a mianowicie jego syn, jest powiązany z rosyjską mafią – a sam Chaika zamieszany jest w afery korupcyjne. Do tej pory rząd nie przyznaje się do zarzutów, powstrzymuje się przed dyskusją na temat nagrania, blokując je przed upublicznieniem w mediach państwowych. Kreml uchwalił też kilka nowych ustaw, które dają rządowi większą kontrolę nad tym, jakie treści mogą pojawiać się w internecie, a nawet pozwoliłyby docelowo zablokować takie platformy jak Facebook, Twitter czy YouTube.

Porozmawialiśmy z wokalistką Pussy Riot, Nadyą Tolokonnikovą, o tym, dlaczego zespół zdecydował się wykorzystać figurę Chaiki w swoim klipie i skąd przekonanie, że sytuacja w Rosji uległa pogorszeniu.

VICE: O czym jest wasz ostatni klip?
Nadya Tolokonnikova: CHAIKA to wiadomość od najważniejszego putinowskiego urzędnika, do jego synów i naśladowców. To film instruktażowy o tym, jak wyłudzać pieniądze, przejmować przedsiębiorstwa, wysyłać swoich przeciwników do więzienia albo wykończyć ich fizycznie. Pokazuje też, jak wymigać się przed więzieniem i bez problemów dalej korzystać z przywilejów.

Dlaczego uważacie, że ludzie powinni zapoznać się z działaniami Yuri Chaiki?
Chaika jest prokuratorem generalnym Federacji Rosyjskiej. Odkąd objął urząd w 2006 roku nie doprowadził do końca żadnego istotnego śledztwa. Chaika to ktoś więcej niż pozbawiony talentu, przeciętny urzędniczyna. Uosabia figurę zwykłego przedstawiciela współczesnej rosyjskiej mafii.

Mikhail Zygar, były redaktor naczelny Rain, niezależnego kanału telewizyjnego, w swojej książce All Kremlin Warrior Host, porusza kwestię roli urzędu prokuratora. „Biuro prokuratora generalnego stało się przykładem politycznego woluntaryzmu. Wykonuje polityczną wolę Kremla, topornie, często bez poszanowania praw człowieka. Podczas regionalnych kampanii wyborczych, prokuratura nie ma najmniejszych problemów z wysunięciem oskarżeń wobec niechcianych konkurentów, robiąc wszystko, by nie dopuścić ich do ostatecznego uczestnictwa w wyborach. Biuro prokuratora generalnego przeistoczyło się w świetnie zorganizowaną i płynnie funkcjonującą maszynę represyjną".

Mniej więcej od 2000 roku, odkąd Vladimir Putin objął urząd prezydenta, w rosyjskim wojsku i systemie sądownictwa obowiązuje dosyć paradoksalny system zatrudnienia. Uczciwi prokuratorzy, policjanci i sędziowie nie są opłacalni ani wygodni dla aktualnego systemu egzekwowania prawa. Z drugiej strony, ci poszłuszni, którzy potrafią zaaranżować postępowanie sądowe przeciwko przeciwnikom rządu są wyjątkowo pożądani. W areszcie poznałam jedną z byłych śledczych. Wybór zajęcia był kierowany jakąś dziwaczną potrzebą działania w interesie dobra, która najprawdopodobniej zrodziła się w wyniku oglądania w przeszłości zbyt dużej ilości filmów o dobrych policjantach. Do więzienia trafiła przez swojego byłego męża, prawdziwego policjanta.

W 1990 roku zajmowała się pomocą ludziom pokrzywdzonym w wyniku działania nieuczciwych policjantów i niesprawiedliwego śledztwa, co ją uszczęśliwiało. W 2003 opuściła służby porządkowe, ze względu na to, że ta praca przestała ją zadowalać. Nikt już nie potrzebował prawdziwych śledczych, za to wzrosło zapotrzebowanie na posłusznych i ekstremalne oddanych pracowników – gotowych na łamanie prawa w imię wykonywania rozkazów.

Jaka była reakcja ludzi w Rosji na ujawnienie tego skandalu? Mają w ogóle o tym jakiekolwiek pojęcie?
Zgodnie z aktualnymi sondażami, 38 procent Rosjan, którzy mają świadomość istnienia video Chaika, jest przekonanych o tym, że korupcja i powiązania z kryminalistami, które filmik dokumentuje, są niezbędne w działaniach na rzecz utrzymania porządku w dzisiejszych czasach.

Ludzie mają tendencję pytać „któż nie ma dziś powiązań z mafią? Korupcja w naszym kraju jest w pełnym rozkwicie. Mafia i korupcja… a służby państwowe muszą utrzymać nad wszystkim kontrolę. Czy jest jakieś inne wyjście?".

Jak bardzo korupcja rozprzestrzeniła się wśród rosyjskich władz?
Służby państwowe nie są skażone korupcją - ich podstawy na niej się opierają. Jeżeli sędzia podejmie decyzję o uniewinnieniu kogoś, natychmiast jest podejrzewany przez swoich współpracowników o przekupstwo. Gdyby takie postępowanie się powtarzało, dany sędzia najpewniej zostałby zwolniony, nie za złe postępowanie, ale za to, że domniemaną łapówką się nie podzielił. To jest przyczyna tego, że w Rosji współczynnik uniewinnień wynosi zaledwie 0,4%.

Co powinno zadziać się, żeby ukrócić korupcję - co powinno zmienić się w Rosji, a jaka powinna być w tej sytuacji rola wspólnoty międzynarodowej?
1) Odmowa udziału w skorumpowanych działaniach
2) Ujawnienie niezbitych dowodów na przeróżne typy funkcjonującej korupcji
3) Butelka wódki.

Wasz klip jest mocno wystylizowany. Opowiedz trochę, w jaki sposób powstawała kreacja estetyki, którą widzimy w wideo.
Rosyjskie władze nie potrafią w najmniejszym stopniu określić swojej estetyki, więc musiałyśmy zrobić to za nich. W video prezentujemy trzy dominujące, promowane przez rząd estetyki, które osobiście wzbudzają we mnie obrzydzenie:

1) Przykrywanie złotem wszystkich cuchnących zagrywek - mające swój wyraz w złotych bochenkach chleba i khokhlakomskich dekoracjach
2) „Zone" - której wyrazem jest obóz więzienny, gdzie więźniowie są torturowani
3) Faszystowsko-populistyczna, nacjonalistyczna estetyka - którą symbolizuje dwugłowa mewa, choreografia wykonywana przez panie prokurator i tańce w stylu północno-koreańskim.

Na początku nie byłam pewna, czy te trzy elementy będą ze sobą współgrać wewnątrz jednego video. Ostatecznie uświadomiłam sobie, że jeżeli wszystko nie złoży się w harmonijną całość, to nie będzie nasza wina. W końcu klip ma pokazać absurdalną estetykę, na którą decydują się rządowi oficjele.

Jakie jest znaczenie pojawiania się motywów takich jak: obżarstwo, złoty chleb, itp?
Obżarstwo symbolizuje podstawowe wartości mafii rządowej. To kwintesencja apatii, pustki, nieustającymi próbami zaspokojenia materialnego i obezwładniającej hipokryzji - której wyrazem jest próba promocji prawdziwie moralnych wartości wśród społeczeństwa. Kiedy poszłyśmy kupić strój prokuratora, okazało się, że najmniejszy dostępny kostium był o sześć rozmiarów za duży na którąkolwiek z nas.

Pozłacany chleb nawiązuje do obrzydliwego złotego bochenka z rezydencji Yanukovicha, po jego ucieczce z kraju w efekcie ukraińskiej rewolucji w 2014 roku. Pojawił się w naszym video, żeby przypomnieć Putinowi, że nic nie trwa wiecznie. Żelazo, liny i kajdanki to klasyczne przyrządy wykorzystywane przy torturach, narzędzia codziennego użytku dla rosyjskich służb.

W tym video słyszymy was w wydaniu rapowym zamiast tradycyjnego dla was punk rocka. To było zaplanowane? Dlaczego rap?
Zupełnie przez przypadek! Kiedy nad czymś pracujemy, naszym celem jest stworzenie czegoś dziwacznego. Rap dla Pussy Riot jest czymś tak odległym, że dzięki temu osiągnęłyśmy zamierzony efekt.

Mijają właśnie cztery lata od waszego słynnego występu w Katedrze Chrystusa Zbawiciela. Macie poczucie, że dzisiaj sytuacja w Rosji jeszcze się pogorszyła, może poprawiła? Albo wcale nie uległa zmianie?
Rosja przeszła transformacje od 2012 roku. Najbardziej przerażającym dla nas odkryciem doświadczenie z lutego 2015 roku, kiedy to okazało się, że teraz nie tylko możesz wylądować w więzieniu za swoje polityczne zaangażowanie, ale możesz nawet dostać za to kulkę w głowę w centrum Moskwy. Wiele osób do tej pory nie może uwierzyć, że Boris Nemtsov, rosyjski polityk, nie żyje.

Jakie masz oczekiwania co do mocy sprawczej tego filmiku? Zarówno w kontekście ludzi w Rosji jak i na całym świecie?
Pussy Riot domaga się natychmiastowego wszczęcia śledztwa wobec prokuratora generalnego Chaiki i jego rodziny, a także wobec wszystkich jego głównych współpracowników. Mamy nadzieję, że dzięki video przekonamy ludzi, że nie można zgadzać się na życie w państwie, w którym główni przedstawiciele rządu są najbardziej jaskrawymi symbolami korupcji i morderstw. Pussy Riot ma nadzieję, że ludzie na całym świecie poprą nas w wyrażeniu oburzenia wobec sytuacji, która ma miejsce i pomogą przeistoczyć Rosję w państwo, w którym nie ma miejsca dla ludzi podobnych Chaice.

Jaki jest nastepny krok Pussy Riot?
FSB [agencja bezpieczeństwa, która stanowi następstwo KGB] wie.

Wywiad został zredagowany dla lepszego zrozumienia wypowiedzi.

Śledź Dory Carr-Harris na Twitterze.