Dlaczego mamy obsesję na punkcie muzyki, której słuchaliśmy jako nastolatkowie?

Artykuł pierwotnie ukazał się na Noisey UK

Zrób dla mnie jedną rzecz – włącz teraz telefon, laptopa czy inne urządzenie, na którym zazwyczaj słuchasz muzyki i przejrzyj listę ostatnio odtwarzanych utworów. Oto co ja widzę: Be Your Own Pet. Bloc Party. My Chemical Romance. CKY (lol, ktoś ich jeszcze pamięta?). Klaxons. Weezer. We Are Scientists.

Co łączy tych wszystkich artystów, pomijając to, że wychodzę przez nich na smętnego normalsa, który nie ma własnego charakteru? Otóż wszyscy z nich wydali płyty na początku zeszłej dekady, kiedy byłam młodą nastolatką. Co to ma wspólnego z twoim gustem muzycznym? Już wyjaśniam.

10 lutego w „New York Timesie” ukazał się artykuł The Songs That Bind (Piosenki, które łączą), w którym Seth Stephens-Davidowitz przyjrzał się zagadnieniu, które sam określił mianem „muzycznego konfliktu pokoleniowego”. Do napisania tego tekstu zainspirował go spór między nim a jego bratem o to, czy Born to Run Bruce’a Springsteena jest świetnym kawałkiem (brat go nie znosi, autor uwielbia). Po przeanalizowaniu trendów na Spotify zauważył, że ludzie najchętniej słuchają piosenek, które poznali, gdy mieli kilkanaście lat. Na przykład Creep Radiohead cieszy się największą popularnością wśród około 38-letnich mężczyzn.

OBEJRZYJ: Poznaj historię „Sandstorm” Darude

„Jeśli chodzi się o kształtowanie się gustu muzycznego, u mężczyzn najważniejszy jest okres między 13. a 16. rokiem życia” – napisał, dodając, że u kobiet ma to miejsce dwa lata wcześniej (11-14). Innymi słowy, dorośli nie wkręcają się za bardzo w nową muzykę. (To prawdopodobnie tłumaczy, dlaczego większość moich znajomych to wyrośnięte emo, które wciąż uwielbiają Gerarda Waya.) Pojawia się tylko jedno odstępstwo od tej reguły – istnieje bowiem jeszcze drugi przełomowy okres, czyli te kilka lat, które następują po przekroczeniu dwudziestki. „Jeśli chodzi o kształtowanie się gustu muzycznego, są one w połowie tak ważne, jak okres nastoletni” – wyjaśnił Stephens-Davidowitz. Jak na razie wszystko wydaje się w miarę proste.

Jednak ten artykuł nie odpowiada na pytanie, dlaczego właściwie się tak dzieje. Jasne, dobrze wiedzieć, że nie ma nic złego w tym, iż twój chłopak nadal przeżywa rozpad O.N.A., ale wciąż potrzebujemy odpowiedzi. Mam 25 lat i jestem raczej otwarta na nowe doświadczenia; prawdopodobnie nawet bardziej niż jako 15-latka. Dlaczego w kwestii muzyki miałabym się okazać jakoś szczególnie ukształtowana? Zadzwoniłam do doktor Stephanie Burnett Heyes, która wykłada psychologię na University of Birmingham, aby dowiedzieć się więcej.

Noisey: Cześć, Stephanie! Dlaczego dorośli mają obsesję na punkcie muzyki, której słuchali jako nastolatkowie?
Doktor Stephanie Burnett Heyes: Dojrzewanie to okres, kiedy człowiek jest szczególnie otwarty na innych ludzi i różne pomysły – znacznie bardziej, niż w późniejszych latach. Dlatego wszelkie interakcje i idee mają na niego większy wpływ. Niestety trudno zebrać naukowe dowody, które by to potwierdziły, ale ta koncepcja już od kilku lat budzi zainteresowanie psychologów. Ciągle staramy się to zbadać.

Kolejny powód ma związek z mózgiem oraz potencjałem czynnościowym, czyli możliwością reagowania na bodźce. Kiedy aktywowany jest układ nagrody u dojrzewającej osoby – a może za to odpowiadać wiele czynników, chociażby zjedzenie czegoś z cukrem, otrzymanie pieniędzy, czy odwzajemnienie sympatii przez osobę, którą się szanuje – jej mózg zdaje się reagować znacznie mocniej niż w przypadku ludzi w innym wieku. To zaś przekłada się na intensywność reakcji.

Czy to oznacza, że im bardziej coś kochamy, tym większe istnieje prawdopodobieństwo, iż na długo to z nami zostanie?
Niekoniecznie musi to nastąpić, ale tak, łączy się to ze sobą.

Jak myślisz, dlaczego gust mężczyzn kształtuje się później niż kobiet?
Wszystko, co u chłopców dzieje się rok później niż u dziewczyn, wskazuje na dojrzewanie płciowe. Wiemy, że podczas dojrzewania hormony nie wpływają jedynie na nasze ciała i narządy rozrodcze, ale również na mózg. Przekłada to się na sposób, w jaki postrzegamy innych ludzi, oraz na nasze relacje z nimi. Na pierwszy rzut oka wydaje się to najbardziej oczywistą hipotezą. Warto jednak zbadać, czy np. osoby, które później przeszły okres dojrzewania, wolą muzykę poznaną w 16. roku życia, a nie 14.

A co według ciebie odpowiada za drugą falę kształtowania się naszego gustu muzycznego, która ma miejsce, gdy kończymy 20 lat?
Chciałabym się dowiedzieć, jak wpływają na to takie rzeczy jak pójście na studia czy wyprowadzka z domu. Status społeczno-ekonomiczny też ma duże znaczenie. Ta druga fala może wynikać ze zmiany otoczenia, nawiązania nowych znajomości oraz wystawienia się na nowe doświadczenia i idee. Jednak nie można wykluczyć, że to po prostu kolejny mechanizm działania mózgu. Potrzeba więcej danych.

Czy uważasz, że cały nasz gust się kształtuje, kiedy jesteśmy nastolatkami? Mam na myśli chociażby to, jakie filmy lubimy albo nasze preferencje w kwestii mody.
Muzyka wydaje się bardziej paradygmatyczna, prawda? Pozostałe nie są tak wyraźne. Przykładowo, nastolatek często nie może sobie pozwolić na ubrania, na które ma ochotę, więc trudno wyrobić mu styl. Inną rzeczą, której warto byłoby się przyjrzeć, jest kwestia religijności oraz różnych postaw życiowych. Możliwe, że w tym wieku również kształtuje się nasze stanowisko wobec ideologii – nastolatkowie są bardziej otwarci na różne duchowe i religijne idee.

To bardzo ciekawe. Dziękuję, Stephanie.

Więcej na VICE: