Kuba Wątły: moja osobista, publiczna wendetta

Na pierwszy rzut oka Kuba Wątły nie przypomina typowych telewizyjnych dziennikarzy pod krawatem, do których zdążyliśmy już przywyknąć. Nie chodzi tylko o sam wygląd – luźne ciuchy z nadrukami, długi zarost, mnóstwo tatuaży – Wątły nie bawi się w konwenanse i często dosadnie komentuje zachowanie polityków i osób publicznych. Kiedy jakiś czas temu Arkadiusz Czartoryski, poseł Prawa i Sprawiedliwości stwierdził, że w wyniku masowych gwałtów Niemców urodziło się wielu dobrych Polaków – Kuba na łamach prowadzonego przez siebie programu „Krzywe zwierciadło” stwierdził, że poseł „posiada gówno zamiast mózgu”. Innym razem porównał dziennikarzy Telewizji Polskiej do „brudnych, śmierdzących gnid”. Nie oszczędza też polskiego kościoła, któremu wytyka nie tylko manipulacje wiernymi, by ci wspierali polityków, z którymi kler w danej chwili żyje w dobrych stosunkach – ale też przestępstwa seksualne dokonywane przez duchownych na nieletnich.

Tyle że to tylko fragment jego działalności, bo na samej krytyce się nie kończy. Ostatnio Wątły poinformował o zbiórce pieniędzy na „Medium obywatelskie”, które w przeciwieństwie do mediów publicznych wspierających rząd i mediów prywatnych wspierających opozycję – da głos tym, którzy zazwyczaj mają go tylko raz na cztery lata.

Korzystając ze wszechobecnego przedświątecznego nastroju za oknem, w telewizorze i w lodówce, rozmawiamy z Kubą Wątłym o jego konflikcie z kościołem, konsekwencjami, jakie to ze sobą niesie oraz o projekcie stworzenia nowej platformy informacyjnej.

VICE: Obchodzisz święta Bożego Narodzenia?
Jakub Wątły: Rodzina obchodzi, a ja uważam, że to doskonały moment na wspólne spędzenie czasu, zbicie piątek i pogadanie. Wtedy jest fajnie. Ale w moim domu nie ma choinki. Nie jestem osobą wierzącą.

Wychowałeś się w domu z tradycjami katolickimi?
Tak, zdecydowanie.

Jak to wspominasz?
Bardzo dobrze, ciepło, rodzinnie.

W którym momencie postanowiłeś zrobić w tył zwrot?
Po czterech latach pracy w katolickiej rozgłośni radiowej. Robiłem tam komercyjne programy, poranki, popołudnia, jakieś listy przebojów. A że przy okazji zawsze byłem ciekawy świata, zacząłem obserwować to środowisko od wewnątrz i byłem coraz bardziej zniesmaczony – dwulicowość, prostactwo, prymitywizm i zakłamanie. To się zaczęło zbiegać z moją rosnącą niechęcią do kościoła, instytucji, która w Polsce hoduje sobie polityków.

Obserwując prowadzone przez ciebie kanały i treści, które się tam pojawiają, można odnieść wrażenie, że wypowiedziałeś wojnę kościołowi. Czy tak właśnie jest, a jeśli tak, to co chcesz tym osiągnąć?
Mogę być za mały do tego, by wypowiedzieć wojnę, to prędzej moja osobista, ale publiczna wendetta. Dlaczego? Bo bardzo kocham Polskę i bardzo kocham ludzi, którzy tworzą w tym kraju coś dobrego. Natomiast od najmłodszych lat jesteśmy kształtowani przez kościół, który chce mieć wszechwładny wpływ na nasze życie poprzez polityków i ludzi dyktujących trendy i warunki rozwoju w przestrzeni publicznej. Przecież nie możemy być już zawsze skazani na dyktat instytucji, której wizja świata decyduje, jak ma wyglądać nasz kraj, społeczeństwo i nasza przyszłość.

Ktoś mógłby powiedzieć, że to ty jesteś tutaj problemem. Dla wielu kościół to wciąż jedna z kluczowych instytucji, dzięki której obalono w Polsce komunizm i przez to jest nieodłączną częścią tego kraju.
Owszem, dla ludzi bardzo mocno ukształtowanych przez kościół i jego pogląd na świat zapewne jestem problemem. A jeśli wracasz do czasów Solidarności, to uważam, że w Polsce funkcjonuje mnóstwo mitów, dzięki którym ta instytucja uzurpuje sobie prawo do bycia w centrum wszechświata. Nie mogę się z tym zgodzić.

Tyle że demokratycznie wybrana władza najwyraźniej jest innego zdania. Premier Morawiecki ogłasza publicznie, że będzie się modlił za ludzi, którzy nie kochają tak bardzo Polski, jak zwolennicy Radia Maryja, polityczna czołówka Prawa i Sprawiedliwości kołysze się wspólnie na urodzinach tej rozgłośni, a specjalistami w Telewizji Publicznej są księża.
Już w 89. roku było wiadomo, że zależność polityków i kościoła obu stronom robi dobrze. Kościół dostaje nasze pieniądze – w tej chwili jest to ok. 19 miliardów złotych rocznie – a politycy dostają z ambony wyborców.

Skąd masz dane, że ta suma wynosi 19 miliardów złotych?
Wspólnie z zespołem ekonomistów dra Andrzeja Polaczkiewicza podjęliśmy próbę wyceny, ile rocznie kosztuje nas Kościół Katolicki. To nie było proste, bo te dane są skrzętnie ukrywane zarówno przez kościół, jak i polityków – z lewa i prawa. Wystarczy spojrzeć, jaki stosunek do hierarchów mieli politycy SLD (chociaż umówmy się, że SLD to żadna lewica). Jeśli ktoś myśli, że zerwanie konkordatu zatamowałoby przepływ tych pieniędzy, jest w błędzie – ogromne sumy są poutykane w tysiącach aktów prawnych. Dlaczego się na to godzimy? Bo przez lata nas do tego przyzwyczajano. Kiedyś myślałem, że to politycy są głupi, tymczasem tak naprawdę mają świadomość tego, że to my jesteśmy idiotami.

Trzeba jednak mądrzeć, a nie głupieć, równać w górę, a nie w dół. M.in dlatego zdecydowałem się powołać do życia Fundację Obywatelską, której jednym z głównych projektów jest powołanie do życia Medium Obywatelskiego. To będzie pierwsze w Polsce sprofesjonalizowane medium; takie radio z kamerami w studiu, które nie będzie jedynie do ludzi mówić, ale z nimi rozmawiać. Będzie w nim miejsce dla aktywistów obywatelskich, społecznych, czy branżowych, ale nie będzie miejsca dla polityków. Oni mają wszystkie media w Polsce. Nie robię tego oczywiście sam, choć to mój pomysł: prof. Adam Grzegorczyk ekonomista i politolog, dr Tomasz Kowalczuk filozof i politolog oraz dr Andrzej Polaczkiewicz ekonomista, są w Radzie Fundacji.

Jaki jest twój stosunek do innych religii?
Taki sam jak do dominującej w Polsce. Oczywiście ktoś zaraz powie: no to zacznij walczyć z islamem. Odpowiadam: zacznę, gdy podobnie jak katolicyzm, będzie wszechobecny – w telewizji, lodówce i sraczu. Wychodzę z założenia, że religia powinna być kwestią prywatną, a nie państwową.

Ostatnio znowu wrócił temat pedofilii w kościele. Powstał spór, co zrobić z pomnikiem ks. Jankowskiego, oskarżanego o wykorzystywanie seksualne dzieci. Ty jednak poszedłeś o krok dalej i zwróciłeś uwagę, że jako społeczeństwo powinniśmy też coś zrobić z pomnikami Jana Pawła II, który w trakcie swojego pontyfikatu miał wiedzieć o kapłanach wykorzystujących dzieci, ale nic z tym nie robić. Uważasz, że należy je zburzyć?
Nie. Burzenie pomników jest jak wyrywanie kartek z podręczników do historii. To palenie książek. Należy je uaktualnić, nie zatajać złych uczynków, które popełniali ci ludzie. Nie kupuję tego, jak część społeczeństwa wypiera, że księża też gwałcą dzieci. Musimy o tym mówić głośno, nawet jeżeli to prawda dla niektórych niewygodna.

Czy dlatego postanowiłeś założyć Medium Obywatelskie?
Z jednej strony mamy media publiczne, które chwalą rząd, z drugiej komercyjne, których większość sprzyja opozycji; a gdzie w tym wszystkim jest obywatel? Nikt nie jest zainteresowany słuchaniem progresywnego głosu społecznego, a chciałbym, żeby tworzyli go ludzie, których często pomija się lub nie dopuszcza do mainstreamowego dyskursu publicznego, albo dopuszcza się ich w bardzo kontrolowany sposób: raz na cztery lata.

Czy osoby wpłacające datki na „Medium Obywatelskie” będą miały wgląd w to, jak wydawane będą ich pieniądze? Czy te informacje będą przejrzyste i ogólnodostępne?
Naturalnie. Jesteśmy fundacją i zobowiązują nas do tego przepisy. Patronite Fundacji Obywatelskiej jest do wglądu cały czas. Jeśli chodzi o wpływy na konta fundacji, to na moim fp Kuba Wątły TV3, stale informuję widzów, ile już mamy i ile nam brakuje. Formalnie raz w roku składamy sprawozdanie finansowe ze swojej działalności. Będzie ono dostępne publicznie. Mieliśmy już kilka przypadków zwrotu wsparcia, gdy zestawiliśmy kwoty z korespondencją: okazało się, że wspierają nas emeryci mający 800 złotych miesięcznie. Nie jesteśmy jakimś pazernym na hajs zakonnikiem z Torunia, żeby bezczelnie wyciągać grabie po pieniądze od takich ludzi. To nieetyczne. Ale co o etyce może wiedzieć Rydzyk lub jego koledzy w sutannach biorący z naszej kieszeni ponad 19 mld złotych rocznie.

Patrząc na szum wokół Tomasza Sekielskiego, który kręci dokument o pedofilii w polskim kościele, nie obawiasz się konsekwencji?
Chyba już się przyzwyczaiłem do tego, że zawsze ktoś za coś grozi mi śmiercią.

Kto taki?
Patrioci, katolicy, użytkownicy mediów społecznościowych.

I jak sobie z tym radzisz?
No i sobie dalej żyję.

Śledź autora tekstu na jego profilu na Facebooku

Czytaj też na VICE: