Dlaczego (nie) zawsze warto być pięknym

Artykuł pierwotnie ukazał się na TONIC

Nie sposób zaprzeczyć, że atrakcyjni ludzie wyróżniają się na tle innych. Jak jednak pokazują dekady badań psychologicznych, specjalne traktowanie ze strony otoczenia nie jest jedyną korzyścią, która płynie z bycia atrakcyjnym. Ładna buzia może wpłynąć na wiele aspektów czyjegoś życia, poczynając od pracy i osobowości, a kończąc na sposobie postrzegania świata.

Na początku warto w ogóle ustalić, czym właściwie jest „atrakcyjność". Powszechnie utożsamia się z nią wiele rzeczy: do najpowszechniejszych należą gładka skóra, symetryczność twarzy, jej kształt oraz przeciętność rysów. Przykładamy do nich tak wielką wagę głównie dlatego, że podświadomie odbieramy je jako informację o dobrym zdrowiu naszego potencjalnego partnera.

Jak jednak zauważyła Kristin Donnelly, doktorantka psychologii eksperymentalnej na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Diego, przekonanie o czyjejś atrakcyjności wytwarzamy nie tyle na podstawie posiadanych przez tę osobę zalet, lecz raczej w związku z brakiem zauważalnych wad. Innymi słowy, im mniej u niej wad dostrzegamy, tym atrakcyjniejsza nam się wydaje. Trzeba natomiast zaznaczyć, że inne ważne czynniki wpływające na naszą ocenę czyjegoś piękna – takie jak figura, waga czy kolor skóry – są znacznie bardziej subiektywne i ich ocena w dużej mierze zależy od wychowania oraz kultury. Wśród innych atrybutów, które decydują o czyjej atrakcyjności, możemy również znaleźć pewność siebie, zapach oraz głos.

Technika przeprowadzania takich badań przypomina trochę naukową wersję programów typu „Hot or Not": badacze najpierw pokazują ankietowanym pewną liczbę twarzy, a następnie na podstawie podanych odpowiedzi ustalają, co uchodzi wśród nich za atrakcyjne. Jeśli nie mają pod ręką wolnej grupy fokusowej, mogą również skorzystać z dostępnego m.in. na Chicago Face Database zbioru twarzy, które zostały już ocenione.

Naukowcy od dziesięcioleci starają się zrozumieć, w jaki sposób atrakcyjność wpływa na czyjeś życie. Jak się okazuje, przede wszystkim sprawia, że jest się znacznie lepiej traktowanym przez otoczenie. „Widząc atrakcyjną osobę, od razu zakładamy, że ma pewne określone zalety – nawet jeśli w żaden sposób nie wiąże się to z ich aparycją" – powiedziała Lauren Human, adiunkt psychologii na Uniwersytecie McGill i dodała, że takie zjawisko nosi miano efektu aureoli. Właśnie z tego powodu ładnych ludzi uważa się za inteligentniejszych, godniejszych zaufania oraz obdarzonych lepszymi umiejętnościami społecznymi. Ponieważ wydają nam się ciekawsi, poświęcamy im znacznie więcej uwagi i szybciej poznajemy ich indywidualny charakter. Atrakcyjni ludzie odnoszą również więcej sukcesów, jako że zazwyczaj mają wyższe pensje i szybciej awansują. Nierzadko można się też spotkać ze stwierdzeniem, że są po prostu szczęśliwsi – nawet rodzice bardziej lubią urocze bobaski niż ich brzydkich rówieśników. Human jednak podkreśliła, że nie należy tego interpretować jako dowodu na to, iż brzydcy ludzie są traktowani gorzej niż ładni – po prostu nie mają tak dobrze, jak ich atrakcyjniejsi znajomi.

Często zakładamy, że ładni ludzie mają pewne konkretne zalety, mimo że tak naprawdę nic o nich nie wiemy. Nic więc dziwnego, że takie przypuszczenia często okazują się błędne. Należy jednak pamiętać, że czasem działają one jak samospełniające się przepowiednie.

„Jeśli jesteś atrakcyjną osobą i każdy otwiera ci drzwi oraz kupuje drinki, twój szef cię faworyzuje, a rodzice traktują lepiej niż rodzeństwo, rzeczywiście będziesz myśleć, że świat jest fajnym miejscem" – powiedziała Donnelly. Dzięki temu naprawdę możesz stać się milszą i bardziej otwartą osobą.

Jednak bycie atrakcyjnym ma również swoje wady. Seksowni ludzie mają większy wybór potencjalnych partnerów, co nie tylko może ich unieszczęśliwiać, ale i wręcz skracać małżeństwa. Ci z nich, którzy z czasem zaczną brzydnąć, staną przed koniecznością przemyślenia całego swojego podejścia do świata. Mogą również próbować zachować swoją urodę w obsesyjny, niezdrowy sposób i w związku z tym nabawić się pewnych problemów psychicznych. „Jeżeli przez całe życie słyszysz, że jesteś atrakcyjny i czerpiesz z tego powodu różne korzyści, twoje poczucie własnej wartości dosyć szybko uzależnia się od fizycznej atrakcyjności. To bardzo niebezpieczna sytuacja" – powiedziała Donnelly.

Warto podkreślić, że nie wszystkie szaraczki faworyzują atrakcyjnych ludzi. Duża część społeczeństwa (czy to z powodu kompleksów, czy raczej przez lęk przed odrzuceniem) wychodzi z założenia, że ładni ludzie muszą być głupi. Chociaż badania dowodzą czegoś zupełnie przeciwnego – atrakcyjne osoby często są inteligentniejsze od rówieśników – zbyt ładna buzia może przeszkodzić ci w zdobyciu wymarzonej pracy, Jak pokazało badanie z 2010 roku, szefowie obu płci na widok bardzo ładnego aplikanta lub aplikantki, od razu zakładają, że jest to osoba niedoświadczona, niekompetentna i niechlujnie wykonująca swoją pracę. „Mogłoby się wydawać, że ogólny stereotyp [dotyczący atrakcyjnych osób] jest pozytywny, lecz każdy z nas może pomyśleć o sytuacji, kiedy wygląda to zupełnie odwrotnie" – powiedziała Human.

Mimo że chcielibyśmy wyplenić z ludzi wszelkie uprzedzenia, takie optymistyczne spojrzenie na charakter ładnych osób w rzeczywistości może uczynić świat lepszym miejscem. „Wiara w to, że ktoś jest dobry, często pomaga ludziom okryć w sobie to dobro. Nie można tego krytykować" – powiedziała Human. Problem zaczyna się dopiero wtedy, kiedy zaczynamy ignorować lub lekceważyć inne osoby jedynie z powodu ich wyglądu.

Human stwierdziła, że przede wszystkim należy się pozbyć wszelkich uprzedzeń w stosunku do mniej atrakcyjnych osób. Jak właściwie mielibyśmy to zrobić, stanowi już zupełnie oddzielną kwestię. Donnelly zasugerowała, że wiele by pomogło, gdybyśmy rozszerzyli obecnie obowiązującą definicję piękna. Będzie to żmudny proces, ale na szczęście widać już jego początki – wystarczy spojrzeć na ruch afirmacji kobiecego ciała oraz na rosnący nacisk na to, aby w mediach pokazywano bardziej zróżnicowane sylwetki.

Kwestia ludzkiej atrakcyjności nie jest łatwa do zbadania. Jak powiedziała Human, „[atrakcyjność] to bardzo nieokreślone pojęcie, na które składa się bardzo wiele czynników. Z tego powodu badacze muszą podejmować arbitralne decyzje w kwestii tego, jak będą ją mierzyć" – powiedziała Human. Mimo że naukowcy rozwiali już wiele niejasności związanych z tym zagadnieniem, spora część pytań nadal pozostaje bez odpowiedzi. Jednym z nich jest to, w jaki sposób atrakcyjni ludzie postrzegają samych siebie oraz inne ładne osoby. Human ma zamiar zgłębić również kwestię „dokładności oceny" i dowiedzieć się, dlaczego społeczeństwo ocenia atrakcyjne osoby znacznie sprawiedliwiej niż ich mniej urodziwych rówieśników.

Jeśli jednak jesteście piękni inaczej, głowa do góry! Istnieje wiele sztuczek, dzięki którym wydacie się znacznie atrakcyjniejsi i sami zaczniecie korzystać z korzyści płynących z bycia ładnym. Spójrzmy chociażby na wyniki badania Human z 2012 roku: ludzie, którzy są pewni siebie (albo przynajmniej sprawiają takie wrażenie) wywołują u innych bardzo pozytywną reakcję, nawet jeżeli nie są szczególnie urodziwi. Należy więc pamiętać, że piękno i atrakcyjność ma znacznie mniej wspólnego z ładną buzią, niż to się powszechnie uważa.

Tłumaczenie: Zuzanna Krasowska

Więcej na VICE: