​Ovako je osnovana Islamska država

Republikanski predsednički kandidat Donald Tramp neumereno ponavlja tvrdnju da je Islamsku državu osnovao predsednik Barak Obama a da je Hilari Klinton suosnivač te radikalne islamističke grupe, najpoznatije po seksualnim robinjama i odsecanju glava svojim zarobljenicima.

"Znate da oni poštuju predsednika Obamu. On je osnivač ISIS-a. A rekao bih da je suosnivač Pokvarena Hilari Klinton", izjavio je Tramp na predizbornom mitingu u Fort Loderdejlu, na Floridi.

On je svoje izlaganje započeo pričom o protivljenju invaziji na Irak, a potom prezir preusmerio na povlačenje iz Iraka.

"Nikad nije trebalo da izlazimo onako kako smo izašli. Potom je ušao Obama i normalno je da želite da počistite za njim. Napravio je od svega veliki haos. Zatim ste imali Hilari sa Libijom", rekao je on.

A opet, nijedna od njegovih tvrdnji o osnivanju ISIS-a nije potkrepljena činjenicama. Možda je istina da su invazija na Irak 2003. godine i otuđivanje sunita američkom okupacijom i prvim godinama rata, kao i iračka vlada posle povlačenja Sjedinjenih Država, stvorili uslove pod kojima se dogodio uspon Islamske države. Ali iračka pobuna i uspon Islamske države mnogo su komplikovaniji nego što to Tramp predstavlja svojim pristalicama.

Pravi osnivač Islamske države je Abu Musab el Zarkavi. Jordanski robijaš i agresivni islamistički ekstremista stigao je u Irak posle invazije Sjedinjenih Država, da bi objavio sveti rat okupacionim snagama, Ujedinjenim nacijama, šiitima i svima koje je smatrao otpadnicima. On je u Jordanu 1999. godine osnovao grupu Džama'at el Tavhid val Džihad , što u prevodu znači "Grupa monoteizma i džihada".

___________________________________________________________________________Pogledajte VICE News film Islamska država

___________________________________________________________________________

Ova grupa izvela je brojne bombaške napade, a u oktobru 2004. godine zaklela se na vernost Al-Kaidi Osame bin Ladena i grupu preimenovala u "Al-Kaida u zemlji dveju reka". Američka vojska zvala ju je po kraćem akronimu: AQI, iliti "Al-Kaida u Iraku".

AQI je bila odgovorna za otmice, likvidacije i samoubilačke bombaške napade u Bagdadu, pokrajini Anbar i drugim oblastima Iraka. Bila je jedna od glavnih meta upada Sjedinjenih Država u Faludžu u novembru 2004. godine.

Zarkavi je ubijen u američkim vazdušnim napadima u junu 2006. godine, a kasnije iste godine grupa je promenila ime u "Islamsku država u Iraku", ili ISI.

Tokom "prodora" trupa Sjedinjenih Država u Irak 2007. i 2008. godine, ISI je izgubila veći deo svojih snaga i do kraja okupacije Sjedinjenih Država mnogi njeni lideri i operativci pronađeni su i likvidirani.

Za to vreme, šiit Nuri el Maliki izabran je za premijera i time su otuđeni mnogi irački suniti, koji su bili okosnica oružane pobune i od kojih su se neki pridružili ISI-u. Maliki je progonio sunitske političke vođe i sunitske grupe koje su sarađivale sa trupama Sjedinjenih Država na isterivanju ISI-a iz većeg dela Iraka. (Može da se diskutuje o podršci Obamine administracije Malikiju u ovom periodu i da li bi drugačiji politički pristup izvršio pritisak na iračkog premijera da prestane da otuđuju sunite i tako indirektno potpomogne uspon Islamske države).

Sadašnji lider ove grupe Abu Bakr el Bagdadi preuzeo je kontrolu nad ISI-jem 2010. godine. Njegova organizacija nekoliko godina nije skretala pažnju na sebe, sve dok nije izbio građanski rat u Siriji, a grupa proširila svoje delovanje na Siriju i stavila ime te države u svoj naziv, tako postavši ISIS.

Razmirice iz 2013. godine sa krilom Al-Kaide u Siriji po imenu Nusra Front navele su Bagdadija da 2014. godine prekine sve veze sa Al-Kaidom. Grupa se prosto preimenovala u "Islamska država" i 2014. godine prodrla nazad u Irak, ovaj put kao jaka kopnena sila sa trupama verziranim u borbi. Ta sila savladala je korumpirane i oslabljene iračke bezbednosne snage, u januaru zauzela Faludžu, a u junu jedan od najvećih iračkih gradova Mosul.

Predsednik Obama je 15. juna naredio vazdušne napade protiv Islamske države i tako je započela Operacija "Prirođena odlučnost", vojna operacije predvođena Sjedinjenim Državama protiv Islamske države u Siriji i Iraku.

Bagdadi je 5. jula 2014. godine proglasio sebe kalifom nove "Islamske države" i pozvao muslimane širom sveta da ga slede. Sofisticirana medijska operacija ove grupe redovno napada Obamu i druge svetske lidere čije zemlje učestvuju u borbi protiv Islamske države.

Što se tiče Trampovog grubog izjednačavanja povlačenja trupa Sjedinjenih Država iz Iraka i Obaminog "osnivanja" Islamske države: povlačenje trupa Sjedinjenih Država iz Iraka u decembru 2011. godine bio je rezultat sporazuma koji je sa Iračanima postigla administracija predsednika Džordža Buša 2008. godine. Pod ovim sporazumom "Statusa snaga" postignutim sa iračkom vladom, bilo koje trupe Sjedinjenih Država koje ostanu u zemlji posle 31. decembra 2011. godine a nemaju diplomatski imunitet preko saradnje sa ambasadom Sjedinjenih Država u Bagdadu, potpale bi pod iračke zakone. Nijedan vojni komandant Sjedinjenih Država to ne bi dozvolio.

Zanimljivo je da, pored toga što je propustio da pomene Obaminu podršku Malikiju, što je razgnevilo iračke sunite, Tramp nije pomenuo ni drugu Obaminu političku odluku za koju eksperti za Bliski Istok i Islamsku državu kažu da je mogla da podari Islamskoj državi toliku moć: stav američke administracije u vezi sa ratom u Siriji. Neki tvrde da, da je Obama odlučnije intervenisao u sukobu i u njegovoj ranijoj fazi, Islamska država ne bi imala priliku da zauzme tolike teritorije, na njima osnuje baze, privuče borce i pokrene operacije na teritoriji Iraka i šire.

Pratite VICE na Facebooku, Twitteru i Instagramu