Ik ging een dag op pad met een speeddealer

"Het is meestal nog vochtig als ik het krijg," vertelt Jon me. "Dat is het beste."

Hij legt een paar lijntjes op een CD-hoesje dat duidelijk veel vaker voor dit doel is gebruikt.

"Ik vind coke al een tijdje niet meer leuk. Mensen zijn er ook niet meer naar op zoek, ze zoeken iets wat spannender is. Speed is weer heel populair," vertelt hij terwijl hij een heleboel kleine blauwe en gele zakjes vult met amfetamine.

"Ieder zakje weegt precies een gram – niet meer en niet minder. Het gewicht van het zakje is daarbij inbegrepen. Je kunt het alleen wegen als het in zakjes zit omdat er anders aangekoekte poederrestjes in de weegschaal achterblijven."

Jon is een speeddealer in een klein dorp in de buurt van Bilbao. "Speed is hier altijd populair geweest. Voordat ik de gevangenis in ging, verkocht er altijd in iedere bar minstens één persoon het spul. Tegenwoordig kom ik nog maar bij één bepaalde bar. Mensen vertrouwen me omdat ze weten dat mijn speed veel beter is dan de shit die anderen verkopen. Het maakt ze niet eens uit dat het vochtig is."

Nadat hij zijn zakjes heeft gevuld stelt hij voor om samen naar de bar te gaan. Omdat ik benieuwd was hoe een typische avond voor een man in dit werkveld eruit ziet, besluit ik mee te gaan.

Eenmaal aangekomen krijgt hij niet eens de kans om te gaan zitten voordat de serveerder hem een biertje geeft. Vrijwel direct benadert een lange man van middelbare leeftijd hem.

"Deze man is top. Vroeger kocht hij van me, maar nu heeft hij een familie. Hij heeft geen interesse meer om spul te kopen. Fuck it, ik doe hem wat cadeau," zegt Jon.

De man neemt het kleine zakje gevuld met slapeloosheid aan – zo noemen ze het blijkbaar – en zegt: "Er is vanavond een feestje. Als ik besluit om uit te gaan, dan doe ik het goed." Daarna vraagt hij Jon of het vochtig is. Jon antwoordt: "Waarom vraag je me dat in godsnaam? Je weet precies wat ik heb."

In het volgende uur benaderen zeven mensen Jon om iets te kopen. Eén van hen bekijkt me van top tot teen en vraagt wie ik ben. Jon verzekert hem dat ik oké ben – ik ben geen "snitch" of hoe ze me ook noemen.

Het enige wat al deze klanten gemeen hebben is dat ze allemaal hetzelfde ritueel volgen: ze praten met Jon; gaan linea recta naar het toilet en komen terug met een tranend oog. Ik denk dat je daaraan kunt zien met welk neusgat ze gesnoven hebben.

Binnen drie uur is hij door zijn complete voorraad heen. "Ik heb drie jaar vastgezeten omdat de politie me pakte met anderhalve kilo speed. Ik weet zeker dat iemand me verlinkt heeft. Een snitch, weet je? Die gasten hebben tegenwoordig helemaal geen respect meer. Ze weten dat ze makkelijk geld kunnen verdienen dus het interesseert ze geen reet wie hun voorging. Ze verkopen troep."

Wanneer ik hem vraag om meer te vertellen over zijn tijd in de gevangenis, verandert zijn toon. "Daar wil ik niet over praten. Het was klote," zegt hij terwijl hij zijn bier drinkt. "Sinds die trip heb ik ogen in mijn achterhoofd. Als ze me pakken, dan heb ik een groot probleem. Het wordt gezien als een herovertreding en dat betekent een lange gevangenisstraf. Ik wil er niet eens over nadenken. Daarom verkoop ik alleen op kleine schaal en ik doe het nooit 's nachts. Dat is wanneer ze je pakken."

"Over verkopen gesproken, het is bijna zes uur. Ik moet even naar huis om meer te halen. Er komen straks meer mensen."

We rijden in zijn afgetrapte auto naar zijn huis net buiten de stad. Hij opent de vriezer en tovert een grote zak speed tevoorschijn. Blijkbaar is 200 gram genoeg voor een hele maand.

Hij vult ongeveer twintig kleine zakjes en weegt ze stuk voor stuk precies af. "Deze weegt 0,1 gram teveel dus ik haal er wat uit. Deze is ook een beetje zwaar maar dat laat ik zo, dan denken ze dat ik gul ben."

Hij haalt een magneet uit zijn zak en stopt de zakjes ertussen, samen met een andere magneet. Zodra we buiten zijn plakt hij de zak bij het linkerachterwiel vast aan de auto. "Het valt er niet vanaf en als ze ons aanhouden zeggen we gewoon dat het niet van ons is. Ze hebben geen enkel bewijs. Ze kunnen ons niets maken."

Jon let goed op. Hij draait geen muziek in de auto en houdt met een oog continu de binnenspiegel in de gaten. We rijden meerdere keren door een aantal straten om zeker te weten dat niemand ons volgt.

Het is geen verrassing dat hij me niet wil vertellen waar hij zijn speed koopt: "Ik vertel je alleen dat ik het in het noorden van Guipúzcoa haal, in een klein dorpje met veel boten. Maar ik geef je geen namen of plaatsen. Het zou mijn einde betekenen als ik dat wel deed," zegt hij terwijl hij verwijtend met zijn vinger schudt.

Terug in de bar komen en gaan er allerlei mensen. Ze groeten elkaar en schudden Jon de hand met geld tussen hun vingers. Jon vraagt altijd om een sigaret en laat het 'cadeau' achter in het pakje. De mensen waar Jon aan verkoopt zien er over het algemeen best respectabel uit.

"Het zou niet moeilijk zijn om heel veel geld te verdienen, maar ik wil geen extra risico lopen. Ik verdien voldoende aan de kleine beetjes die ik per maand verkoop. Het is beter om een selecte groep betrouwbare klanten te hebben dan uit te breiden en aan allerlei vreemden op een of ander gaar feest te verkopen. Daar heb ik geen behoefte aan," legt hij uit.

Terwijl we praten over de kwaliteit van het spul dat tegenwoordig verkocht wordt, benadert een goedgeklede man met grijs haar ons met de vraag of hij een paar gram kan kopen. Hij heeft alleen een briefje van vijftig, dus hij trakteert ons op een rondje en koopt een pakje sigaretten en geeft dertig euro wisselgeld aan Jon. Terwijl hij naar het toilet loopt zegt Jon dat "die vent", "een eikel" is.

"Hij kleedt zich zo omdat hij betrouwbaar wil lijken. Hij weet dondersgoed dat niemand spelletjes met mij speelt. Als er geen geld is, dan is er geen spul. Zo simpel is het."

Onze grijze vriend komt gauw terug als hij beseft dat hij niks heeft om mee te snuiven. Hij wendt zich tot Jon en vraagt of hij een briefje mag lenen.

"Ik dacht het niet," zegt Jon.

Hij gaat het toilet weer in en komt daarna meteen weer naar ons. Hij kijkt Jon aan en zegt: "Geef me een vloeitje, maat. Deze shit is fucking vochtig."