Ένα Κινηματογραφικό «Εξπρές του Μεσονυχτίου» στο Κέντρο της Αθήνας

Με τον δημοσιογράφο / κριτικό κινηματογράφου / καθηγητή στη σχολή Σταυράκου / μουσικό Άκη Καπράνο φαίνεται πως έχουμε αρκετά σημεία επαφής όλα αυτά τα χρόνια, αλλά ποτέ δεν συναντήθηκαν οι δρόμοι μας και δεν είχαμε την ευκαιρία να γνωριστούμε από κοντά. Από τις extreme metal καταβολές, εγώ ως ακροατής και «φανζινάς» τότε, αυτός ως μουσικός σε επιδραστικές μπάντες της σκηνής, όπως οι Horrified και οι Septic Flesh. Αργότερα, τον πετύχαινα -κριτικός κινηματογράφου αυτός, κάτι στα μουσικά εγώ- στο γραφείο, σε μία από τις πρώτες μου «9-5» δουλειές, δίπλα στον μέντορα πολλών και για… τα πάντα πληρών, Βάσο Γεώργα. Ήταν μια εποχή που έγιναν και μερικές από τις καλύτερες συναυλίες που είδαμε ποτέ στην Ελλάδα, με σχεδόν καταστροφικά αποτελέσματα για την τσέπη πολλών – κυρίως των διοργανωτών.

Μέσα σε όλα, ο Άκης Καπράνος, τα τελευταία δυόμισι χρόνια τρέχει τις μεταμεσονύχτιες προβολές «Midnight Express» στον κινηματογράφο Ααβόρα στο κέντρο της Αθήνας (Ιπποκράτους 180). Το momentum είναι μαζί του, το λες και επίτευγμα να κόβεις (πολύ) πάνω από 100 εισιτήρια σε προβολές που ξεκινάνε στις 12:30 τα μεσάνυχτα του Σαββάτου. Αυτό δείχνει μια δίψα για κάτι το διαφορετικό, ανοίγει διάλογος με το κοινό (όλες τις ταινίες τις προλογίζει ένας διαφορετικός καλεσμένος) και ίσως είναι η αρχή δημιουργίας μιας αληθινής σινεφίλ κοινότητας. Στην τελική, ποιος δεν θα ήθελε να δει ξανά ή για πρώτη φορά στη μεγάλη οθόνη ταινίες όπως Το Κουρδιστό Πορτοκάλι, Χαμός στην Τσάιναταουν ή τον Λαβύρινθο με τον David Bowie;

Για να μην μένετε πίσω, λοιπόν, αυτό το Σάββατο, 12 Ιανουαρίου, προβάλλεται το κλασικό Η Νύχτα των Ζωντανών Νεκρών του George Romero, με τον συγγραφέα Δημοσθένη Παπαμάρκου (Γκιακ) να την προλογίζει - πάντα μετά τα μεσάνυχτα. Την επόμενη μέρα, αυτήν τη φορά στις 20:30, προβολή του αγαπημένου Δράκουλα των Εξαρχείων του Νίκου Ζερβού, σε μια βραδιά για τον Τζίμη Πανούση που έφυγε πριν από έναν χρόνο.

Για ακόμη περισσότερα, μιλήσαμε με τον ίδιο τον Άκη Καπράνο.

VICE: Φαίνεται πως οι μεταμεσονύχτιες προβολές «Midnight Express» έχουν αποκτήσει το δικό τους φανατικό κοινό. Δύσκολη διαδρομή;
Άκης Καπράνος: Έχει ενδιαφέρον που με ρωτάς τώρα, το περασμένο Σάββατο ήταν υποτίθεται το πιο παγωμένο της χρονιάς, αλλά είχαμε και πάλι τίγκα γεμάτη αίθουσα στον Terminator (Εξολοθρευτή). Κοίτα, στην αρχή κανείς δεν πίστευε σε αυτό. Πήγαινα από αίθουσα σε αίθουσα και έτρωγα πόρτα. Μόνο η Πέγκυ Ρίγγα είπε το «ναι», χωρίς να το σκεφτεί δεύτερη φορά. Αλλά δεν θυμάμαι ούτε μία προβολή μας σε άδεια αίθουσα. Δύσκολη διαδρομή, λοιπόν, ήταν μέχρι να βρεθεί μια στέγη. Από κει και μετά, όλο αυτό άνθησε σιγά-σιγά, αλλά υπήρχε το ενδιαφέρον. Άλλωστε, καλύψαμε ένα μεγάλο κενό και δεν εννοώ μόνο το κενό των μεταμεσονύχτιων προβολών.

Ποιο είναι το μεγάλο κέρδος από αυτές τις προβολές; Βλέπουμε και νεανικό κοινό που δεν είχε ζήσει ανάλογες προβολές στα 90s - μην πούμε για τα 80s, φυσικά. Αυτό, σε μια γρήγορη εποχή, που πολλές νέες ταινίες κατεβαίνουν από τις αίθουσες μετά από μια εβδομάδα προβολής.
Μα το ζήτημα δεν είναι αν μια ταινία είναι νέα ή όχι, αλλά αν υπάρχει κοινό που θέλει να τη δει. Βγαίνουν οκτώ και δέκα νέες ταινίες την εβδομάδα, ΟΚ, τι σημαίνει αυτό; Χάνονται τα πάντα σε αυτόν τον πολτό. Επίσης, το νεανικό ή μη κοινό μπορεί να κατεβάσει μια ταινία και να τη δει σπίτι του. Αλλά δεν είναι αυτό το ζήτημα. Το ζήτημα είναι να ανακαλύπτουμε τι αγαπήσαμε στις ταινίες που ξεχώρισαν μέσα μας - και βλέποντάς τις στη μεγάλη οθόνη και βλέποντας τις παρέα με άλλους, όλοι μαζί. Το μεγάλο κέρδος είναι αυτό, λοιπόν: Είδα για πρώτη φορά σε μεγάλη οθόνη το Christine, το Witchfinder General, το Rocky Horror Picture Show – και μάλιστα με ένα κοινό που λειτουργούσε διαδραστικά με το κάθε φιλμ.

Κάποιες ιδιαίτερες ιστορίες πίσω από τις προβολές; Είναι δύσκολο να βρεις κόπιες και δικαιώματα παλαιών ταινιών;
Θυμάμαι πως όταν ζητήσαμε το The Wicker Man (Το Καταραμένο Σκιάχτρο) από την εταιρεία που το διαχειρίζεται στο εξωτερικό, μας ζήτησαν ένα χιλιάρικο. Έπεσαν από τα σύννεφα, όταν τους είπα πως δεν ανήκω σε κάποιο δημόσιο φορέα και πως δεν επιδοτούμαι από πουθενά. Με τα πολλά, κατεβάσαμε το ποσό στα μέτρα μας. Έχω βρει πολλές αποθήκες με παλιές κόπιες κατά καιρούς, αλλά δυστυχώς όχι σε καλή ποιότητα. Φυσικά πληρώνουμε για κάθε ταινία που κλείνουμε και πάντα προβάλουμε ό,τι καλύτερο κυκλοφορεί. Φέτος, βέβαια, μας έκατσε και η χορηγία του «Polyeco Contemporary Art Initiative» που μας άνοιξε νέους δρόμους, έχουμε μια υπέροχη συνεργασία - υπάρχει άλλωστε ένας βαθύς οικολογικός προβληματισμός σε πολλές κορυφαίες ταινίες του φανταστικού. Μεγάλο μου παράπονο είναι που δεν μπορώ να βρω μια κόπια του Σκυλιά στη χλόη (Lawn Dogs) του John Duigan. Έχω βρει ποιοι έχουν τα δικαιώματα, αλλά δεν έχουν ένα HD master να παίξουμε, δεν έχει γίνει ένα ψηφιακό telecine της προκοπής στην ταινία -απίστευτο;- και δεν έχω την οικονομική δυνατότητα να φέρω μια κόπια φιλμ από το εξωτερικό. Πρόσεξε, δεν έχω ούτε καν τα λεφτά για να φέρω μια κόπια στην Ελλάδα. Σκέψου πως, αν τα έβρισκα και το έκανα, μετά θα έπρεπε να την υποτιτλίσω κιόλας…

VICE VIDEO: Ανεξίτηλη Ομορφιά

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Ποιες ελληνικές ταινίες θα μπορούσαν να έχουν θέση στο «Midnight Express»;
Κατ’ αρχάς, υπάρχει η «Χαμένη Λεωφόρος του Ελληνικού Σινεμά» - τα παιδιά κάνουν εκπληκτική δουλειά και φυσικά κι αυτοί καλύπτουν ένα μεγάλο κενό. Οπότε, δεν ξέρω αν χρειάζεται. Θα μου πεις, έπαιξα το Ψυχή στο Στόμα, με τεράστια επιτυχία. Το έκανα και επειδή μου το πρότεινε πρώτος ο φίλος μου ο Γιάννης Οικονομίδης και επειδή ταιριάζει στο κλίμα του μεταμεσονύχτιου. Αλλά σίγουρα θα ήθελα να δω τους Απόντες και τον Βασιλιά του Νίκου Γραμματικού – λίγες ταινίες αγαπώ όσο αυτές. Επαναλαμβάνω, όμως: το ελληνικό σινεμά δεν είναι το γήπεδο μου. Πρέπει να σου εξομολογηθώ πως προσέχω πάρα πολύ να μην μπαίνω στα χωράφια κανενός. Εκ φύσεως, δηλαδή, δεν είμαι ανταγωνιστικός τύπος. Πρέπει να μου μπεις στο μάτι, για να επιτεθώ. Αλλά αν το κάνεις, δεν ξεκολλάω, που να γυρίσει ο κόσμος ανάποδα.

Γιατί μετά τα μεσάνυχτα και όχι μεσημέρι;
Ίδιο πράγμα είναι; Κάτσε σπιτάκι σου το μεσημέρι. Ρίξε κανέναν ύπνο, δες καμιά σειρά. Δεν δέχεσαι καλύτερα τα πάντα το βράδυ; Έναν δίσκο που αγαπάς, αλλιώς δεν τον ακούς μετά τα μεσάνυχτα; Γιατί να βάλεις να ακούσεις Pink Floyd το μεσημέρι; Αφού το βράδυ ξέρεις πως θα σε διαλύσει – και αυτό είναι το ζήτημα τελικά, να επιτρέψεις σε κάτι να σε διαπεράσει, να σε χαράξει και από ’κει μέσα να αγγίξεις την αλήθεια σου. Το ίδιο ισχύει και για το σινεμά. Το περασμένο καλοκαίρι είδα ξανά το The Texas Chainsaw Massacre (O Σχιζοφρενής Δολοφόνος με το Πριόνι), πολύ αργά τη νύχτα και ήταν μια από τις πιο συγκλονιστικές προβολές της ζωής μου - πέραν του τρόμου δηλαδή, ήταν μια βαθιά συναισθηματική εμπειρία, σαν να το έβλεπα πρώτη φορά. Και σκέψου – δεν το είδα καν στο σινεμά…

Γυρνώντας πίσω, ποια ήταν η πρώτη σου επαφή και οι πρώτες μνήμες σου από τον κινηματογράφο;
Είμαι Πειραιώτης, οπότε θα πω το «Σινεάκ» στον Πειραιά, που εκείνα τα χρόνια έπαιζε μόνο παιδικές ταινίες. Ταινίες από όλον τον κόσμο – τους περισσότερους τίτλους δεν μπορώ να τους θυμηθώ. Το μικρόβιο ήρθε νωρίς. Με θυμάμαι να βλέπω 13 ετών σε θερινό το Ο Μάγειρας, ο Κλέφτης, η Γυναίκα του και ο Εραστής της και να ανατινάζεται το κεφάλι μου. Τους Blues Brothers (Οι Ατσίδες με τα Μπλε) στη Ζέα και τα Gremlins σε ένα σινεμά στην Καλλίπολη που δεν θυμάμαι καν πως το έλεγαν. Μετά τα έλιωσα στο VHS εννοείται, μαζί με τα Goonies.

Λίγο αργότερα θα πήγες στις μεταμεσονύχτιες προβολές της εποχής, παράλληλα με τις σπουδές κινηματογράφου και την ενασχόληση με τη μουσική… Διαφορετική εποχή από το σήμερα, άσχετα αν δεν έχουν περάσει και τόσα πολλά χρόνια;
Δεν είναι πολλά λες; Είναι καμιά 20ριά… Θυμάμαι τις μεταμεσονύχτιες προβολές στο «Άλφαβιλ», θυμάμαι τις ιστορίες για τον Βαγγέλη Κοτρώνη, θυμάμαι το Cine7, το θρυλικό περιοδικό του Βάσου Γεώργα -η βασική κινηματογραφική μου εκπαίδευση-, θυμάμαι να βλέπουμε πρώτη προβολή –σε μεταμεσονύχτια– το Pulp Fiction με συμφοιτητές μου από τη σχολή και να ουρλιάζουμε, θυμάμαι να ηχογραφώ με Septic Flesh και να βάζουμε μέσα στο «Unbeliever» σαμπλαρισμένους διαλόγους από το Evil Dead (Το Καταραμένο Άσμα). Δεν ξέρω, ή που θα συγκεντρώνεσαι σε μια ανάμνηση και θα μελαγχολείς ή που θα «χαώνεσαι» -αγαπημένη ανύπαρκτη λέξη- σε όλες μαζί. Πολλά έχουν αλλάξει σε σχέση με τη διαχείριση του θεάματος, αλλά ο κόσμος τελικά επιστρέφει και στο βινύλιο και στην κινηματογραφική αίθουσα. Στο Λονδίνο φέτος οι αίθουσες έκαναν τον μεγαλύτερο τζίρο τους από το 1971. Η ματιά πάνω στο σινεμά αλλάζει, αλλά είναι ακόμη πολύ νωρίς, δεν έχει κάτσει ο κριτικός λόγος. Η απελπισία φωνάζει περισσότερο, παντού. Είμαστε όλοι πιο απελπισμένοι και πιο φοβισμένοι να ανοιχτούμε στον άλλο από ποτέ, προτιμούμε να δικάζουμε, παρά να αθωώνουμε. Ή απλά να εξαφανιζόμαστε – που είναι το ίδιο πράγμα.

Είσαι επίσης και μουσικός. Είναι σημαντική η μουσική επένδυση ή ακόμη και τα ηχητικά εφέ στον κινηματογράφο; Ποια τα αγαπημένα σου κινηματογραφικά scores;
Όσο σημαντική είναι η μουσική, άλλο τόσο είναι και η απουσία της. Στον Κασσαβέτη, η απουσία της μουσικής έχει σημασία – τα ηχητικά εφέ έχουν πιο βαρύ δραματουργικό ρόλο. Στον Kurosawa, πάλι, η μουσική μπορεί να σε εξυψώσει στα ουράνια. Αγαπημένα scores λοιπόν ε: Philip Glass στις Ώρες, Trevor Jones στο Τρένο της Μεγάλης Φυγής, Carlo Rustichelli στους Εντιμότατους Φίλους μου, Michael Nyman στο Ο Μάγειρας, ο Κλέφτης, η Γυναίκα του και ο Εραστής της, Danny Elfman στο Darkman, προφανώς οι Goblin στο Suspiria και καμιά 200αριά που μου διαφεύγουν.

Πώς βλέπεις το σινεμά ανάμεσα στις ταινίες με υπερήρωες που σαρώνουν στα ταμεία; Υπάρχουν και σήμερα οραματιστές δημιουργοί που το πηγαίνουν πιο μακριά;
Οι οραματιστές δεν δουλεύουν στο Χόλιγουντ πια. Ένας Ken Russell σήμερα δε θα έβρισκε δουλειά στο Λος Άντζελες. Κουμάντο κάνουν οι επιτροπές, τα Δ.Σ. των πολυεθνικών που μαζεύονται και λένε, «Ας πουλήσουμε κάτι ανατρεπτικό σήμερα» και έτσι προκύπτει κάτι δήθεν αιχμηρό, αλλά ασφαλές. Δες τι σινεμά έκανε ο Tim Burton στις αρχές των 90s και πόσο ασφαλή και αμπαλαρισμένα πραγματάκια κάνει τώρα. Από την άλλη έχεις τον Christopher Nolan και τον Denis Villeneuve, που δεν είναι τίποτα τρελάρες δηλαδή, είναι πολύ συγκεντρωμένοι και έξυπνοι άνθρωποι που έχουν κατορθώσει να αφήσουν κάτι από την ευαισθησία τους στο ψυχαγωγικό σινεμά, το οποίο και αμβλύνουν βάζοντας ένα στοίχημα με τον εαυτό τους -και το κοινό- σε κάθε ταινία. Ε, αυτοί είναι μάγκες. Οι ταινίες με υπερήρωες προβάλουν ένα ζήτημα παγκοσμίου ηθικής, το οποίο με ενοχλεί πάρα πολύ, αν και νομίζω πως απολαμβάνω πολύ περισσότερο τους ήρωες της DC - ευτυχώς ξεφορτώθηκαν τον Zack Snyder. Πέρασα χάρμα με το Aquaman. Σε ό,τι αφορά το παγκόσμιο σινεμά, πάντα θα περιμένω την επόμενη ταινία του Leos Carax, του Trier, του Noé.

Το σινεμά θα επιβιώσει;
Δεν υπάρχει αντίπαλο δέος. Θα μου πεις, το Netflix. Θα σου πω, αφού βρίσκουν λεφτά οι Coen και ο Cuarón από το Netflix, ας τα πάρουν. Ε, και τι έγινε, φοβερές ταινίες έκαναν. O κόσμος έχει βαθιά ανάγκη να βιώνει ακόμη τη συλλογική εμπειρία, να κρατήσει ένα χέρι στη δραματουργική κορύφωση ή να γελάσει δίπλα σε έναν άγνωστο. Κανείς δεν μπορεί να μείνει ιδρυματοποιημένος στην ασφάλεια του σπιτιού του για πάντα, ό,τι κι αν του προσφέρει η τηλεόραση. Το σινεμά βλέπεις, δεν εγκαταλείπει ποτέ. Είναι, όπως λέει κάποιος άλλος, το πιο όμορφο ψέμα.

Τις επόμενες βδομάδες θα ακολουθήσουν στο «Midnight Express» προβολές ταινιών όπως τα «Ghostbusters», «Messiah Of Evil», «Η Άβυσσος», «Ο Κίτρινος Πράκτωρ Εναντίον Της Μαφίας» κ.α.

Περισσότερα από το VICE

Κρατούμενοι των Ελληνικών Φυλακών Περιγράφουν τις Προσπάθειές τους να Αποδράσουν

Δέκα Ερωτήσεις που Πάντα Ήθελες να Κάνεις σε Έναν Υπεύθυνο PR σε Κλαμπ στην Αθήνα

Μια Γυναίκα Φωτογραφίζει την Αγάπη και τη Μοναξιά