Σύροι Πρόσφυγες Κολλημένοι στα Σύνορα με την Ιορδανία

Βομβαρδισμοί οδήγησαν αυτό το ηλικιωμένο ζευγάρι από το χωριό τους στα υψίπεδα Γκολάν σε μέτωπο κοντά στο Ταλ Σιχάμπ, όπου περιμένουν να ανοίξουν τα σύνορα.

Η Ντεράα, η νοτιότερη επαρχία της Συρίας συχνά αποκαλείται ως ο τόπος γέννησης της επανάστασης, αλλά για έναν ολοένα αυξανόμενο αριθμό εκτοπισμένων πολιτών, είναι κυριολεκτικά και το τέλος του δρόμου.

Η συνοριακή γραμμή ανάμεσα στην Ντεράα και την Ιορδανία έχει κλείσει από το καλοκαίρι του 2013, αλλά οικογένειες από τη Χομς, τη Χάμα, τη Δαμασκό και πιο πέρα εξακολουθούν να πηγαίνουν εκεί, προσπαθώντας να φύγουν μακριά από το χάος του πολέμου στη Συρία. Σε πολλές περιπτώσεις, φθάνουν στην Ντεράα μόνο αφού έχουν εξαντλήσει τους πόρους σε μια αποτυχημένη προσπάθεια να μπουν στην Ιορδανία μέσω του τελευταίου ανοιχτού περάσματος, πολύ πιο ανατολικά, στο Ρουβεϊσεντ.

Αυτή η συνεχιζόμενη ροή νέων αφίξεων και η μείωση του αριθμού των ανθρώπων που μπορούν να φύγουν έχει οδηγήσει σε μια συσσώρευση ανθρώπων στις πόλεις και τα χωριά κοντά στα σύνορα με την Ντεράα. Ο Omar al Hariri, ένας δημοσιογράφος από τη Ντεράα στο ακτιβιστικό μέσο ενημέρωσης Sham News Network εκτιμούν ότι υπάρχουν περισσότεροι από 5.000 άνθρωποι στριμωγμένοι σε εκείνη την περιοχή που περιλαμβάνει τα συνοριακά χωριά Ταλ Σιχάμπ και Νασίιμπ. Η Lama Fakih, ερευνήτρια για το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στη Συρία και το Λίβανο συμφώνησε ότι εύκολα ο αριθμός αυτών των ανθρώπων στην περιοχή μπορεί να είναι από 4.000-5.000, αλλά δεν μπορεί να πει σίγουρα γιατί το Παρατηρητήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δεν είχε πρόσβαση εκεί.

Δεν είναι η μόνος ανθρωπιστική οργάνωση που έχει αποκλειστεί από την Ντεράα. «Λόγω των περιορισμών ασφαλείας η πρόσβαση στη Ντεράα έχει απαγορευτεί» είπε ο Ahmed Mohsen, αξιωματούχος εξωτερικών σχέσεων του γραφείου της UNHCR (Ύπατη Αρμοστεία) στη Δαμασκό. «Στηριζόμαστε στους εταίρους μας στη βάση του να προσφέρουν τις αντίστοιχες υπηρεσίες και βοήθεια». Αυτοί οι εταίροι, σημείωσε ο al Hariri είναι κυρίως ανεπίσημες τοπικές οργανώσεις και μεμονωμένα άτομα που προσφέρουν ότι μπορούν, όταν μπορούν. Αλλά δεν είναι αρκετό, είπε.

Η έλλειψη ανθρωπιστικών οργανώσεων είναι καταστροφική και σύμφωνα με τη βαρόνη Valerie Amos, αναπληρώτρια γενική γραμματέα του ΟΗΕ για ανθρωπιστικές υποθέσεις και συντονίστρια επείγουσας βοήθειας, η κατάσταση γίνεται ολοένα και χειρότερη.

Περίπου 200 εκτοπισμένοι από τον τόπο τους, κυρίως γυναίκες και παιδιά συνωστίζονται σε αυτό το σχολείο στην Ταλ Σιχάμπ.

Ενώ οι φατρίες του Ελεύθερου Συριακού Στρατού (FSA) διοικούν τους καταυλισμούς, δεν υπάρχει καμία από τις υποδομές που παρέχουν οι καλά χρηματοδοτούμενες ανθρωπιστικές οργανώσεις. Αντί αυτού, οι άνθρωποι συνωστίζονται σε εγκαταλελειμμένα σχολεία, αχρησιμοποίητα κτίρια και περιβόλια γεμάτα με αυτοσχέδιες σκηνές. Τη μέρα φθάνουν κι άλλοι, ασκώντας ακόμα μεγαλύτερη πίεση στην ήδη προβληματική κατάσταση.

«Έχουμε σαφή και συνεχή μηνύματα ότι σε ορισμένα σημεία της Ντεράα, ο κόσμος αγωνίζεται για να τραφεί» είπε ο Robert Beer, διευθυντής του παραρτήματος του Νορβηγικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες στην Ιορδανία, μια ΜΚΟ που δέχεται νέες αφίξεις και διανέμει είδη πρώτης ανάγκης στα στρατόπεδα προσφύγων Za’atari και Azraq-και τα δυο κατά μήκος των συνόρων της Ιορδανίας.

«Λένε ότι γίνεται όλο και πιο δύσκολο, ότι υπάρχουν πολλά σημεία ελέγχου. Υπάρχουν θύλακες ασφαλείας, ωστόσο άλλες περιοχές θα έχουν πληγεί σοβαρά και σπίτια θα έχουν καταστραφεί».

Η Um Firas, μια νεαρή μητέρα από τη Χομς που φοράει ένα μαύρο niqab (τύπος φερετζέ), βρίσκεται στην Ντεράα από τις αρχές του Φεβρουαρίου. Τον Ιανουάριο η οικογένεια της πλήρωσε για να περάσει λαθραία από τα σύνορα στο Ρουβεϊσεντ, κάνοντας ένα μακρύ ταξίδι στο πίσω μέρος ενός φορτηγού «σαν πρόβατο» και μέσα από περιοχές που ήταν υπό τον έλεγχο του καθεστώτος. Ωστόσο υπήρχαν κάποια προβλήματα με το οικογενειακό τους βιβλιάριο-ένα έγγραφο ταυτοποίησης- και είπε ότι τελικά αρνήθηκαν σε εκείνη, το σύζυγό της και το μικρό παιδί τους να περάσουν προς τον καταυλισμό Za’atari.

Όχι πολύ μακριά, ο 34χρονος Abu Khaled πατέρας δυο παιδιών, με τυλιγμένο το πρόσωπο του σε μία κόκκινη και άσπρη κεφίγια, εξέφρασε ανάλογη απογοήτευση. «Ήρθαμε από το Ριιφ αλ Σαμ μέσω της αρτηρίας στη Ρουβεϊσεντ. Μας επέτρεψαν να μπούμε στην πλατεία Αλ Σαρχάν και μετά μας έβγαλαν λόγω των ταυτοτήτων και δεν ξέρω τι γίνεται». Εκείνος και η οικογένεια του δεν είχαν άλλη επιλογή από το να έρθουν στη Ντεράα, όπου έχουν κολλήσει από τότε. «Τα σύνορα έχουν κλείσει και τώρα δεν υπάρχει τίποτα».

Ένας από τους παράγοντες που επιδεινώνουν την απελπισία στην Ντεράα είναι η φτώχεια. Οποιαδήποτε προσπάθεια να μπει κανείς στην Ιορδανία κοστίζει χρήματα και η τιμή ολοένα και ανεβαίνει. «Προσφάτως ακούσαμε ότι οι άνθρωποι πληρώνουν 140$ το άτομο για μεταφορά στα σύνορα, ενώ μέχρι πριν από λίγο καιρό η τιμή ήταν 10-15$ το άτομο» είπε ο Robert Beer.

Μπισκότα, πατατάκια και χυμός προς πώληση: στην Ταλ Σιχάμπ, ντόπιος επιχειρηματίας άνοιξε μαγαζί έξω από ένα σχολείο γεμάτο με εκτοπισμένους πολίτες.

Η Um Mohammed, μια 45χρονη από την Αλ Γκούτα, κοντά στη Δαμασκό, είπε ότι πούλησε και το τελευταίο πράγμα αξίας που είχε- ένα αυτόματο πλυντήριο ρούχων-για να πληρώσει τους λαθρεμπόρους να μεταφέρουν εκείνη και τα πέντε παιδιά της στο Ρουβεϊσεντ. «Μας μετακινούσαν συνεχώς από το ένα μέρος στο άλλο, για να μην αναφέρω την πείνα, το κρύο και εάν ένα παιδί αρρώσταινε. Έπειτα φθάσαμε στην πλατεία Αλ Σαρχάν. Είχα το οικογενειακό μας βιβλιάριο και ένα αποδεικτικό στοιχείο για την ταυτότητα μου, αλλά η ταυτότητα μου χάθηκε στην πόλη». Χωρίς την ταυτότητα της δεν μπορούσε να πείσει τις αρχές ότι πράγματι ήταν συριακής καταγωγής. «Με έβαλαν στο σταθμό ελέγχου και δεν μπορούσα να πάω πέρα από αυτό το σημείο». Όπως οι Um Firas, Abu Khaled και τόσοι πολλοί άλλοι πριν από αυτή, η Um Mohammed και τα παιδιά της δεν είχαν που αλλού να πάνε, ούτε τα απαραίτητα χρήματα για να φθάσουν εκεί. Τώρα βρίσκονται στη Ντεράα δέκα μέρες και είναι πραγματικά απελπισμένη: «Δεν μπορώ να πάω πίσω στη Δαμασκό και δεν μπορώ να ζήσω εδώ. Πως μπορώ να φθάσω στην Ιορδανία να τακτοποιήσω τα παιδιά μου;».

Σε όλο το μήκος των συνόρων, εκτοπισμένες οικογένειες είπαν ότι αισθάνονται παγιδευμένες και δεν μπορούν να κάνουν τίποτα άλλο παρά να περιμένουν μέχρι να ξανανοίξουν τα σύνορα, εάν ξανανοίξουν ποτέ. Έχοντας αποτύχει να φθάσουν στην Ιορδανία, έχουν ξεμείνει κι από επιλογές.

Αλλά για λίγους άτυχους, υπάρχει μια τελευταία διέξοδος: να φύγουν με ασθενοφόρο. Η Ιορδανία σιωπηλά παρέχει επείγουσα ιατρική βοήθεια σε εκείνους με τους πιο σοβαρούς τραυματισμούς. Γενικά, ένα τοπικό ασθενοφόρο μεταφέρει τα θύματα σε στρατιωτικό νοσοκομείο της Ντεράα για σταθεροποίηση, μετά τα μεταφέρει στα σύνορα όπου τα πηγαίνουν σε ένα ιορδανικό ασθενοφόρο για να πάνε στο νοσοκομείο προκειμένου να έχουν εξειδικευμένη περίθαλψη.

Καθώς ολοκλήρωνα αυτό το άρθρο, πήρα ένα μήνυμα από την Ντεράα: ελικόπτερα πετούσαν πάνω από την περιοχή και έριχναν βαρέλια. Μια μεγάλη παύση. Έπειτα ένα άλλο μήνυμα: χτυπήθηκε ένα 12χρονο αγόρι. Έχασε ένα πόδι. Σοβαρά τραυματισμένοι από εδώ κι από εκεί. Το αγόρι μπήκε σε ένα ασθενοφόρο μέσα σε λίγα λεπτά, μεταφέρθηκε στο πλησιέστερο στρατιωτικό νοσοκομείο και έπειτα στα σύνορα και σε ένα ιορδανικό ασθενοφόρο. Η πολιτική αυτή δεν προβλέπει και τη μεταφορά της οικογένειας του ασθενούς: πρόκειται για επείγουσα ιατρική βοήθεια όχι μονοπάτι διαφυγής για τους πρόσφυγες.

Το αγόρι πέρασε μόνο του τα σύνορα.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.