H Mαύρη Tρύπα του Mεταναστευτικού Συστήματος των ΗΠΑ

_Το άρθρο δημοσιεύτηκε σε συνεργασία με το Marshall Project._

Για να φτάσεις στο Stewart Detention Center στο Lumpkin της Georgia, πρέπει να οδηγήσεις για δυόμιση ώρες νοτιοδυτικά της Ατλάντα στον διαπολιτειακό αυτοκινητόδρομο, ο οποίος ακολουθεί την καμπύλη του ποταμού Chattahoochee. Η πόλη του Columbus, η οποία βρίσκεται 64 χιλιόμετρα έξω από το Lumpkin, είναι η τελευταία σου ευκαιρία για να βρεις ένα ξενοδοχείο, να συνδεθείς με ένα δίκτυο WiFi ή να έχεις καλό σήμα για το κινητό σου. Μετά από αυτό, το τοπίο αποτελείται κυρίως από κόκκινο χώμα και δέντρα σκεπασμένα από αναρριχητικά φυτά. Θα καταλάβεις ότι βρίσκεσαι στο Lumpkin, όταν θα δεις μια σειρά από κλειστές βιτρίνες καταστημάτων, ένα βενζινάδικο ξεβαμμένο από τον ήλιο και ένα κατάστημα όπλων.

Δέκα λεπτά έξω από την πόλη, ακολουθώντας τον δρόμο CCA – που πήρε το όνομά του από την Corrections Corporation of America, μια ιδιωτική εταιρία φυλακών – βρίσκεται το Stewart, ένα από τα πιο απομακρυσμένα σωφρονιστικά ιδρύματα της χώρας. Το Stewart έχει γίνει μια από τις πλέον βασικές πηγές εισοδήματος για την περιοχή. Το 2012, ήταν υπεύθυνο για το 20% των εσόδων της πολιτείας, χρήματα τα οποία προέρχονται από τις περίπου 1700 κλίνες που είναι γεμάτες από άνδρες που περιμένουν να μάθουν αν θα απελαθούν από τις ΗΠΑ. Κατά πάσα πιθανότητα αυτό ακριβώς θα γίνει.

Το Stewart και το παρακείμενο μεταναστευτικό δικαστήριο που αποφασίζει για την μοίρα όλων των κρατουμένων, έχει το μεγαλύτερο ποσοστό απελάσεων σε ολόκληρη τη χώρα. Αυτό συμβαίνει εν μέρει επειδή οι κρατούμενοι στο Stewart είναι άτομα που έχουν ελάχιστες πιθανότητες να βρουν έναν δικηγόρο για θέματα μετανάστευσης. Η αλήθεια είναι πως δεν ζουν και πολλοί δικηγόροι κοντά στο Lumpkin και λίγοι είναι εκείνοι που είναι διατεθειμένοι να κάνουν το πολύωρο ταξίδι για να συναντηθούν με πιθανούς πελάτες - πόσο μάλλον πελάτες που συνήθως δεν έχουν τα χρήματα για να πληρώσουν τις υπηρεσίες τους.

Την περασμένη χρονιά, το ποσοστό των ατόμων που κέρδισαν τις δικαστικές τους υποθέσεις δεν ξεπέρασε το 2%.

Τον Αύγουστο το 2015, ο Omar Arana Romero ήλπιζε να είναι ένας από αυτούς που θα άνηκαν στο πολύ μικρό αυτό ποσοστό. Καθόταν με άδεια χέρια σε ένα ξύλινο παγκάκι στην δικαστική αίθουσα της δικαστού Saundra Arrington μαζί με άλλους δέκα περίπου άντρες. Η Arrington είναι ένα από τα τέσσερα πρόσωπα που αποφασίζουν για τις περισσότερες από 6.000 μεταναστευτικές υποθέσεις που εκδικάζονται εδώ κάθε χρόνο. Εκείνη την ημέρα, ο Romero φοβόταν. Ήταν η τρίτη φορά που βρισκόταν σε αυτήν την αίθουσα από τότε που είχε φτάσει στο Stewart εκείνον τον Ιούνιο και δεν ήξερε ακριβώς τι γινόταν. Δεν μιλά Αγγλικά και δεν είχε δικηγόρο.

Λίγο αργότερα, ένας δικαστικός υπάλληλος ήλεγξε την πλαστική ταυτότητά του και του έκανε νόημα να καθίσει σε ένα τραπέζι μπροστά από την έδρα της Arrington. Ο Romero έβαλε τα ακουστικά στα αυτιά του, έτσι ώστε να μπορεί να ακούει τον ισπανό μεταφραστή.

Σύμφωνα με τον Romero, η Arrington τον ρώτησε αν είχε καταφέρει να βρει έναν δικηγόρο μετά την τελευταία του ακρόαση. Της απάντησε αρνητικά, μιας και δεν είχε τα απαραίτητα χρήματα.

Σε κάθε περίπτωση, του είπε, σας έδωσα αρκετό χρόνο για να βρείτε έναν, οπότε θα προχωρήσουμε με την υπόθεση απέλασής σας.

Τον Ιούνιο του 2015, ο Romero είχε εμφανιστεί για την πρώτη μέρα της (προσωρινής) εργασίας του σε ένα χημικό εργοστάσιο, 30 λεπτά από το Bay City του Tέξας, όπου και έμενε. Η χειρονακτική εργασία δεν ήταν κάτι νέο για εκείνον, μιας και είχε περάσει τα τελευταία χρόνια κάνοντας διάφορες δουλειές, ώστε να μπορέσει να θρέψει τα τρία παιδιά του. Όταν οι υπεύθυνοι στον χώρο εργασίας του τού είχαν ζητήσει να τους δώσει την κάρτα Κοινωνικής Ασφάλισής του, τους είχε δώσει μια πλαστή. Τα αφεντικά του χημικού εργοστασίου όμως κατάλαβαν την απάτη και κάλεσαν την αστυνομία, η οποία επικοινώνησε με τις  μεταναστευτικές αρχές.

Ήταν η πρώτη φορά που ο Romero είχε μπλέξει με την Υπηρεσία Μετανάστευσης και Τελωνείων (Immigration and Customs Enforcement, ICE) από τότε που είχε φτάσει στις ΗΠΑ από το Μέξικο το 1994. Είχε συλληφθεί στο παρελθόν, το 2003 και το 2004 για οδήγηση υπό την επήρεια μέθης στην πολιτεία του Κολοράντο, καθώς και το 2012 για κατοχή κοκαΐνης, αλλά του είχε δοθεί ποινή με αναστολή και στις τρεις περιπτώσεις, χωρίς να εμπλακεί το ICE.

Ο Romero θεωρεί πως η ρίζα αυτών του των πράξεων, βρίσκεται εν μέρει στην τραυματική εμπειρία που βίωσε το 2004, όταν πέθανε βίαια η κόρη του, Rosa. Ενώ εκείνος βρισκόταν στην δουλειά, η τότε γυναίκα του ξυλοκόπησε την 6χρονη επειδή ήταν άτακτη και το μικρό κορίτσι πέθανε λίγο αργότερα από τραύμα στην κοιλιακή χώρα. Η πρώην γυναίκα του καταδικάστηκε σε 60 χρόνια φυλάκισης, ενώ τα άλλα τρία παιδιά του δόθηκαν στην Πρόνοια, αλλά επεστράφησαν στον πατέρα τους έναν μήνα αργότερα. Από τότε είναι ο μοναδικός κηδεμόνας τους.

Ο Romero στάθηκε μπροστά στην δικαστή Arrington, με μια φωνή που έμενε παγιδευμένη στον λαιμό του. Ήθελα να την πείσει να του δώσει μια ευκαιρία, να την παρακαλέσει για περισσότερες επιλογές, αλλά φοβόταν να πει κάτι που ενδεχομένως θα έκανε κακό στην υπόθεσή του.

Συνέχισε με προσοχή, ελπίζοντας να κερδίσει την συμπάθεια της δικαστού. Της είπε πως ως μοναδικός κηδεμόνας ήταν ο πατέρας αλλά και η μάνα αυτών των παιδιών.

Σύμφωνα με τον Romero, εκείνη του είπε να πάρει τα παιδιά μαζί του στο Μέξικο.

Μα γεννήθηκαν εδώ, της απάντησε, έχουν συνηθίσει τις ΗΠΑ. Όταν γίνουν 18 ετών, του είπε εκείνη, μπορούν να επιστρέψουν.

Και κάπως έτσι, η ακροαματική διαδικασία τελείωσε. Ο Romero επέστρεψε στην κουκέτα του και έκλαψε.

Το Stewart είναι μια από τις 40 ιδιωτικές εγκαταστάσεις στις ΗΠΑ όπου κρατούνται άτομα που αντιμετωπίζουν την πιθανότητα απέλασης. Το που καταλήγουν οι μετανάστες είναι ένας συνδυασμός γεωγραφίας και τύχης. Αν συλληφθούν στα νοτιοανατολικά της χώρας, τότε το πιο πιθανό είναι να καταλήξουν στο Stewart. Αν όμως αυτοί οι άνδρες είχαν σταλεί στο κέντρο κράτησης στο Μαϊάμι για παράδειγμα, το μέλλον τους ίσως να ήταν πολύ διαφορετικό: θα ήταν τρεις φορές πιο πιθανό να βρουν έναν δικηγόρο και δέκα φορές πιο πιθανό να παραμείνουν στις ΗΠΑ.

Και σε αντίθεση με τις ποινικές υποθέσεις, όπου οι κατηγορούμενοι δικαιούνται να έχουν δικηγόρο ακόμη και αν δεν έχουν τα χρήματα για να πληρώσουν έναν από μόνοι τους, οι μετανάστες που αντιμετωπίζουν την απέλαση δεν έχουν τέτοιες εγγυήσεις. Οι φτωχότερες οικογένειες πρέπει είτε να βρουν με κάποιον τρόπο 7.000 δολάρια για έναν δικηγόρο ή να ζήσουν με την ελπίδα πως θα βρουν κάποιον που θα το κάνει δωρεάν, κάτι το οποίο στο Stewart είναι σχεδόν αδύνατον.

Μια έκθεση από το Αμερικανικό Συμβούλιο Μετανάστευσης που κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο, συμπέρανε πως από το 2007 έως το 2012, μόλις το 6% των ανδρών στο Stewart είχαν δικηγόρο, ποσοστό που είναι λιγότερο από το μισό του εθνικού ποσοστού για τους μετανάστες υπό κράτηση.

Το να έχει κανείς δικηγόρο παίζει τεράστιο ρόλο για κάθε κομμάτι μιας υπόθεσης. Η μετανάστευση είναι μια εξαιρετικά περίπλοκη νομική «περιοχή», με ελάχιστες συνταγματικές εγγυήσεις. Χωρίς δικηγόρο, οι μετανάστες ίσως δεν μπορέσουν να μάθουν τι είδους διευκολύνσεις και βοηθήματα δικαιούνται, πώς να συντάξουν μια αίτηση για άσυλο ή πως το ποινικό τους μητρώο μπορεί να επηρεάσει την μεταναστευτική τους κατάσταση. Οι έρευνες δείχνουν πως οι μετανάστες που έχουν δικηγόρους είναι πιο πιθανό να αφεθούν ελεύθεροι με εγγύηση καθώς εκδικάζεται η υπόθεσή τους ή να κάνουν αίτηση για κάποιο επίδομα, ενώ είναι 14 φορές πιο πιθανό να κερδίσουν τις υποθέσεις τους και να παραμείνουν εντός των ΗΠΑ.

Μια εκπρόσωπος του Executive Office for Immigration Review, το τμήμα του Υπουργείου Δικαιοσύνης που είναι υπεύθυνο για τα δικαστήρια μεταναστευτικών υποθέσεων, έγραψε σε ένα email πως το τμήμα αναγνωρίζει την σημασία της νομικής εκπροσώπησης και έχει «θέσει σε λειτουργία μια σειρά από πρωτοβουλίες για να την ενθαρρύνει». Στο Stewart, οι κρατούμενοι μπορούν να ακολουθήσουν ένα πρόγραμμα το οποίο λειτουργούν φιλανθρωπικές οργανώσεις της καθολικής εκκλησίας, μέσω του οποίου τους εξηγούνται διάφορα σημαντικά στοιχεία, από τα άτομα που θα δουν στην δικαστική αίθουσα, μέχρι την περίπλοκη δομή του νομικού πλαισίου των ΗΠΑ περί ασύλου.

Στους κρατούμενους παραχωρείται επίσης και «μια λίστα με δικηγόρους που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους δωρεάν», αλλά 3 από τους 4 δικηγόρους που αναφέρονται σε αυτήν την λίστα δεν αναλαμβάνουν πλέον υποθέσεις άνευ αμοιβής που προέρχονται από το Stewart.

Χωρίς δικηγόρο, πολλοί κρατούμενοι στηρίζονται σε φιλικά πρόσωπα και μέλη της οικογένειάς τους, σε μια προσπάθεια να βρουν τρόπο να παραμείνουν στην χώρα.

Η Kimberly Griffith ήταν το μόνο άτομο που είχε απομείνει για να βοηθήσει τον Carlos Marroquin Lopez – που πλέον είναι σύζυγός της – όταν εκείνος βρέθηκε στο Stewart το 2013. Ο Marroquin Lopez ήρθε αρχικά στις ΗΠΑ το 1998, αφήνοντας πίσω του τη βυθισμένη στο έγκλημα γειτονιά του στην Γουατεμάλα, με την ελπίδα να βρει μια δουλειά για να ζήσει. Οι δύο τους συναντήθηκαν και άρχισαν να βγαίνουν, όταν δούλευαν μαζί σε ένα μανάβικο στην Βόρεια Καρολίνα. Εκείνη ήταν η υπεύθυνη της νυχτερινής βάρδιας, ενώ εκείνος δούλευε ως καθαριστής. Ο Marroquin Lopez έπεσε πάνω σε αστυνομικό μπλόκο ενώ οδηγούσε χωρίς δίπλωμα (εκείνη την περίοδο ως μετανάστης χωρίς επίσημα χαρτιά στην Βόρεια Καρολίνα δεν μπορούσε να βγάλει δίπλωμα) και μια εβδομάδα μετά, μεταφέρθηκε στο κέντρο κράτησης στο Lumpkin. Δεν είχε ποινικό μητρώο, αλλά είχε απελαθεί μια φορά στο παρελθόν.

Η Griffith, ως πολίτης των ΗΠΑ, βρήκε τον εαυτό της να προσπαθεί να πορευτεί μέσα σε ένα σύστημα που δεν είχε συναντήσει στο παρελθόν. «Ερχόμουν σε επαφή με άτομα μέσω Facebook και διάβαζα άρθρα προσπαθώντας να δω τι μπορούσα να κάνω», αναφέρει. «Τηλεφώνησα σε δέκα ή δώδεκα διαφορετικούς δικηγόρους. Κανείς δεν ήθελε να αναλάβει την υπόθεση. Πολλοί μου είπαν πως το Stewart ήταν πολύ μακριά, πως ήταν στην μέση του πουθενά».

Η Griffith επισκέφτηκε τον Marroquin Lopez οκτώ φορές κατά την διάρκεια της τρίμηνης κράτησής του, κάτι που σήμαινε πως συχνά οδηγούσε πέντε ώρες μέχρι το Stewart, τον επισκεπτόταν για μια ώρα και μετά οδηγούσε ξανά επί πέντε ώρες μέχρι να φτάσει σπίτι της. Καμιά φορά, περνούσε την νύχτα σε ένα δωρεάν «οίκημα φιλοξενίας», στο οποίο διέμεναν μέλη των οικογενειών των μεταναστών, μια προσπάθεια που «έτρεχε» ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός El Refugio. Δεν υπάρχουν ξενοδοχεία στο Lumpkin.

Εν τέλει, οι δύο τους σήκωσαν τα χέρια ψηλά και σταμάτησαν να προσπαθούν να βρουν δικηγόρο για να παλέψουν την υπόθεση. Ο Marroquin Lopez απελάθηκε στην Γουατεμάλα τον Ιούνιο του 2013 και η Griffith τον ακολούθησε έναν μήνα μετά.

«Υποθέτω πως αν ήμουν πλούσια, θα μπορούσα να το παλέψω», λέει. «Αλλά το σύστημα δεν είναι φτιαγμένο για καθημερινούς ανθρώπους».

Για εκείνα τα άτομα που δεν έχουν κάποια στήριξη εντός των ΗΠΑ, τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα.

Ο Saddam Hussein Ali, 21 ετών, βρίσκεται στο Stewart για πάνω από έναν χρόνο. Η Al Shabab, η τρομοκρατική οργάνωση που δρα στη χώρα του τη Σομαλία, είχε αρχίσει να απειλεί την οικογένειά του, λέγοντας πως θα έπρεπε να πάρουν την νεότερη αδερφή του, λόγω απλήρωτων αλλά παράνομων φόρων που είχε βάλει η οργάνωση στην οικογενειακή επιχείρησή τους. Μέλη της Shabab τον ξυλοκόπησαν και τον πέταξαν στη φυλακή για 15 ημέρες, έως ότου ο Hussein Ali κατάφερε να δραπετεύσει. Πήρε την αδερφή του και έφτασε σε μια κατασκήνωση προσφύγων στην Κένυα, όπου κατάφερε να την κρύψει από τους άνδρες φορώντας της μια μπούρκα. Εν συνεχεία ο Hussein Ali πέταξε προς την Βραζιλία, ταξίδεψε με τα πόδια και με λεωφορείο επί τρεις μήνες διασχίζοντας την νότια και κεντρική Αμερική και παραδόθηκε στα σύνορα Μεξικό και ΗΠΑ, λέγοντας πως ζητούσε άσυλο. Στάλθηκε σε ένα κέντρο κράτησης στο Τέξας για δέκα μέρες και τελικά μεταφέρθηκε στο Stewart.

Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Μπαράκ Ομπάμα, ο αριθμός των ατόμων που αιτήθηκαν άσυλο και τέθηκαν υπό κράτηση, όπως ο Hussein Ali, τριπλασιάστηκε από το 2010 έως το 2014. Το οικονομικό έτος 2014, περίπου το 77% των μεταναστών που αιτήθηκαν άσυλο, πολλοί εκ των οποίων ήταν γυναίκες και παιδιά, τέθηκαν υπό κράτηση ενώ εκδικάζονταν οι υποθέσεις τους, αντί να αφεθούν ελεύθεροι με εγγύηση, όπως γινόταν στο παρελθόν. Μιλάμε δηλαδή για περισσότερα από 44.000 άτομα που αιτήθηκαν άσυλο, υπό κράτηση.

Οι πιθανότητες να βγεις ελεύθερος με εγγύηση από το Stewart είναι ιδιαίτερα μικρές. Το 2015, σύμφωνα με στοιχεία που αναλύθηκαν από το Southern Poverty Law Center, ούτε ένας κρατούμενος στο Stewart δεν αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση, σε αντίθεση με το 6% των κρατουμένων σε όλη την χώρα.

Στο Stewart, ο Hussein Ali επικοινώνησε με περισσότερους από δέκα δικηγόρους αναζητώντας εκπροσώπηση χωρίς αμοιβή. Πολλοί απλά δεν σήκωσαν το τηλέφωνο, ενώ οι λίγοι που το έκαναν αρνήθηκαν αμέσως ή του είπαν πως θα τον χρέωναν 5.000 δολάρια, ενώ ο ίδιος είχε ξοδέψει 10.000 δολάρια –όλες τις οικονομίες του– απλά για να φτάσει στις ΗΠΑ. Όταν έφτασε στα σύνορα ΗΠΑ – Μέξικο, του είχαν απομείνει 460 δολάρια στην τσέπη. Τώρα πια, βγάζει ελάχιστα χρήματα δουλεύοντας στα μαγειρεία του Stewart, που με το ζόρι καλύπτουν τα έξοδα των τηλεφωνικών κλήσεων προς δικηγορικά γραφεία και μέλη της οικογένειάς του.

Ο μόνος τρόπος που βρήκε τελικά για να συμπληρώσει μια αίτηση ασύλου, ήταν με τη βοήθεια ενός μεγαλύτερου σε ηλικία Σομαλού κρατουμένου, που βρισκόταν ήδη στο Stewart τρεις μήνες και μιλούσε καλύτερα Αγγλικά.

Η αίτησή του απορρίφθηκε τον Μάρτιο και ο Hussein Ali, όπως τόσοι φίλοι του, αποφάσισε να μην κάνει έφεση. Υπέθεσε πως δεν είχε την παραμικρή ελπίδα, έχοντας δει τόσους και τόσους να αποτυγχάνουν με τις υποθέσεις τους. «Αν είχα έναν δικηγόρο θα ήταν καλύτερα νομίζω», σχολιάζει. «Νομίζω πως είμαι στο πιο σκληρό μέρος των ΗΠΑ».

Πλέον περιμένει να απελαθεί προς την Σομαλία.

«Αν πεθάνω, πέθανα», λέει.

Έξω από το 4-Way BBQ, ένα από τα εστιατόρια του Lumpkin, υπήρχε παλιά μια πινακίδα που έγραφε «ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ» μαζί με ένα τηλεφωνικό νούμερο. Δεν απαντούσε ποτέ κανείς και η πινακίδα αφαιρέθηκε τον Νοέμβριο. Κοντά στην είσοδο του Stewart υπάρχει μια ακόμη διαφήμιση για έναν αντίστοιχο δικηγόρο, γραμμένη στα Ισπανικά, με ένα ακόμη τηλεφωνικό νούμερο που πλέον έχει αποσυνδεθεί, ενώ στην άκρη του δρόμου, λίγο μετά το Stewart υπάρχει και μια ακόμη πινακίδα, ελαφρώς τσαλαπατημένη πάνω στο γρασίδι, με ένα τηλεφωνικό νούμερο που αντιστοιχεί στο δικηγορικό γραφείο της δικηγόρου Elaine Morley, στο Χιούστον. Όταν την ρωτήσαμε αν συνεχίζει να αναλαμβάνει υποθέσεις στο Stewart, η Morley αναστέναξε βαθιά.

«Αυτό το μέρος είναι απαίσιο», λέει προτού ξεκινήσει να αναφέρει μια λίστα με παράπονα: η απόσταση, η έλλειψη καταλυμάτων, το υψηλό ποσοστό απόρριψης υποθέσεων, η δυσκολία επικοινωνίας με τους πελάτες. Έχει ακούσει παρόμοιες ιστορίες και από άλλους δικηγόρους. Εκείνη, μετά την πρώτη υπόθεση που ανέλαβε, σταμάτησε. «Δεν ξαναπάω εκεί», λέει.

Η Leigh Ann Webster, είναι μια δικηγόρος μεταναστευτικών υποθέσεων στην Ατλάντα, που δούλεψε δύο υποθέσεις στο Stewart, μέχρι που ορκίστηκε να μην ασχοληθεί ξανά με οποιαδήποτε υπόθεση από εκεί. «Δεν υπάρχει κανένας τρόπος, ως ιδιωτική δικηγόρος, για να μπορείς να χρεώσεις αρκετά, έτσι ώστε να αξίζει τον κόπο», μου εξηγεί.

Η Elizabeth Matherne, άλλη μια δικηγόρος με έδρα στην Ατλάντα, εκπροσώπησε άνδρες από το Stewart για περισσότερα από πέντε χρόνια, προτού αποφασίσει να κλείσει την πόρτα της σε νέους πελάτες από εκεί. Προσπάθησε να προσλάβει περισσότερους δικηγόρους για να αναλάβουν τέτοιες υποθέσεις, παρά τις δυσκολίες. «Θέλει να είσαι όλη την ημέρα εκτός γραφείου και χωρίς εύκολο τρόπο επικοινωνίας», λέει. «Πρέπει ουσιαστικά να το διαχειριστείς λες και γυρίζεις στο παρελθόν». Η Maherne συχνά έπρεπε να φεύγει από το σπίτι της στις 4 το πρωί, ώστε να βρίσκεται σε μια ακροαματική διαδικασία που άρχιζε στις 8. Επιπλέον, οι παροχές στο Stewart ήταν απαρχαιωμένες. «Δεν έχεις πρόσβαση στο internet, σε fax, σε τίποτα. Έπρεπε να προετοιμάζεσαι από το προηγούμενο βράδυ, παίρνοντας μαζί σου ό,τι μπορεί να σου χρειαστεί».

Οι δυσκολίες για τους περισσότερους δικηγόρους δεν σταματούν όταν φτάνουν στον χώρο στάθμευσης του Stewart. Αρκετοί μάλιστα έχουν διαμαρτυρηθεί για κανόνες που έχουν επιβληθεί από την CCA, που πρόσφατα μετονομάστηκε σε CoreCivic. Οι εγκαταστάσεις που λειτουργούν υπό τον έλεγχο εταιριών όπως η CoreCivic, δέχονται πολύ λιγότερο έλεγχο από τις αντίστοιχες δημόσιες. Σε αντίθεση με άλλα κέντρα κράτησης, οι δικηγόροι λένε πως δεν μπορούν να κανονίσουν δωρεάν κλήσεις για νομικά θέματα με τους πελάτες τους. Αντί αυτού, οι κρατούμενοι πρέπει να μαζέψουν λεφτά ώστε να αγοράσουν τηλεκάρτες, με τις οποίες επικοινωνούν με τους δικηγόρους του. Το συγκεκριμένη κέντρο κράτησης θα έπρεπε να είχε εγκαταστήσει ένα σύστημα τηλεπικοινωνιών από το 2014, σύμφωνα με το συμβόλαιο που υπήρχε, αλλά τελικά το εγκατέστησαν τον περασμένο Αύγουστο, μετά από επανειλημμένα παράπονα.

Όταν πηγαίνουν για να συναντήσουν τους πελάτες τους από κοντά, οι δικηγόροι αναγκάζονται να περιμένουν για ώρες και συχνά δεν τους επιτρέπεται καν να τους δουν, χωρίς να τους δίνεται κάποια αιτιολογία. Όταν παίρνουν άδεια να συναντήσουν τους πελάτες τους, τους χωρίζει μια χοντρή επιφάνεια πλεξιγκλάς και μπορούν να τους μιλήσουν μόνο μέσω τηλεφώνου. Τον περασμένο μάλιστα χειμώνα τα τηλέφωνα ήταν χαλασμένα και οι δικηγόροι δεν είχαν άλλη επιλογή από το να φωνάζουν ώστε να τους ακούσουν οι πελάτες τους μέσα από το χοντρό γυαλί.

Απαντώντας σε ένα γράμμα που τους στάλθηκε τον περασμένο Μάρτιο και το οποίο αφορούσε αυτά τα προβλήματα, οι υπεύθυνοι του ICE δήλωσαν πως οι επισημάνσεις των δικηγόρων σχετικά με τις αναγκαίες βελτιώσεις «εξετάζονταν σοβαρά». Σημείωσαν δε, πως οι κανόνες σχετικά με τις επισκέψεις των δικηγόρων είχαν αναρτηθεί στον χώρο αναμονής και πως τα τηλέφωνα είχαν επισκευαστεί.

Η CoreCivic απάντησε και αυτή στο γράμμα. Σε ένα email του, ο εκπρόσωπος της εταιρίας Jonathan Burns έγραψε πως «οι δικηγόροι μπορούν να επισκεφτούν τους πελάτες τους εντός των ωρών επίσκεψης, παρουσιάζοντας μια φωτογραφική ταυτότητα και μια βεβαίωση της δικηγορικής τους άδειας. Δεν υπάρχει χρονικό όριο σε αυτές τις επισκέψεις». Αρνήθηκε ότι τα τηλέφωνα δεν λειτουργούσαν για κάποιο διάστημα, ενώ δεν δέχτηκε πως οι δικηγόροι δεν μπορούσαν να κανονίσουν τηλεφωνικές συνομιλίες με τους πελάτες τους.

Τον Αύγουστο, το υπουργείο Εσωτερικής Ασφαλείας δήλωσε πως θα εξετάσει την σταδιακή κατάργηση της συνεργασίας του με ιδιωτικές εταιρείες φυλακών, ακολουθώντας το παράδειγμα του Ομοσπονδιακού Οργανισμού Φυλακών. Αυτόν τον μήνα όμως, άλλαξε και πάλι τη γραμμή του, λέγοντας πως θα συνέχιζε τέτοιου είδους συνεργασίες, λόγω των «ξαφνικών αυξήσεων στις ανάγκες κράτησης», κάτι που φαίνεται απόλυτα λογικό, ειδικά μετά την εκλογή του Donald Trump. Η μετοχή της CoreCivic μάλιστα, εκτοξεύτηκε μετά την εκλογή νέου προέδρου των ΗΠΑ.

Μερικοί δικαστές λένε πως η απομονωμένη τοποθεσία των κέντρων κράτησης, κάνει και τη δική τους δουλειά πιο δύσκολη. Τον Οκτώβριο, μια ομάδα από πρώην δικαστές με ειδικότητα σε θέματα μετανάστευσης απέστειλαν ένα γράμμα στον Jeh Johnson, γενικό γραμματέα του υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας, ζητώντας του να επανεξετάσει την αυξημένη τάση για κρατήσεις που επικρατεί στις τάξεις του ICE, μιας και αποτελεί εμπόδιο για τη ροή των μεταναστευτικών υποθέσεων. Ο Johnson δεν έχει απαντήσει ακόμα.

«Όταν οι άνθρωποι δεν εκπροσωπούνται, πως μπορείς να κάνεις σωστά την δουλειά σου;», αναρωτιέται ο Paul Wickham Schmidt, ένας πρώην δικαστής μεταναστευτικών υποθέσεων και πρώην πρόεδρος του Συμβουλίου Μεταναστευτικών Υποθέσεων. Απομονώνοντας μερικούς δικαστές, οι οποίοι αναγκάζονται να βλέπουν μόνο υποθέσεις κρατουμένων, δημιουργείται μια κουλτούρα όπου η χορήγηση κάποιου επιδόματος είναι η εξαίρεση και όχι ο κανόνας, λέει ο Schmidt. Επιπλέον, η τοποθέτηση κέντρων κράτησης σε αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές «φαίνεται να έχει σχεδιαστεί λίγο-πολύ για να αποθαρρύνει τους κρατούμενους από το να βρούνε επαρκή νομική εκπροσώπηση, αλλά και για να παρατήσουν τις προσπάθειές τους για να μείνουν στην χώρα».

Δικηγόροι και υποστηρικτές των μεταναστών και προσφύγων συνέταξαν μια επίσημη διαμαρτυρία το καλοκαίρι που μας πέρασε, υποστηρίζοντας πως οι δικαστές στο Stewart παραβίαζαν τα νομικά δικαιώματα των κρατουμένων, με τους ίδιους τους κρατούμενους να δηλώνουν πως τους αποθάρρυναν από το να ασκούν εφέσεις, δεν τους έδιναν όλες τις οδηγίες που χρειάζονταν για να συμπληρώσουν τις αιτήσεις ασύλου, ενώ δεν τους επέτρεπαν την νόμιμη πρόσβαση που δικαιούνταν στα ενημερωτικά προγράμματα των φιλανθρωπικών οργανώσεων.

Η αρμόδια υπηρεσία εξετάζει τα παράπονα και δεν έχει προβεί ακόμη σε κάποια δήλωση.

Ο Romero κρατείται στο Stewart εδώ και έναν περίπου χρόνο.

Αξιωματούχοι του ICE τον οδήγησαν στο κέντρο κράτησης στο Port Isabel του Τέξας, λιγότερο από πέντε ώρες δρόμου από το σπίτι του. Η επί επτά χρόνια σύντροφός του Cilvia Reyes, ξεκίνησε αμέσως να ψάχνει για κάποιον δικηγόρο. Τελικά βρήκε έναν, το γραφείο του οποίου ήταν πολύ κοντά στο κέντρο κράτησης και ο οποίος για μερικές χιλιάδες δολάρια, δέχτηκε να βοηθήσει τον Romero στην προσπάθειά του να εξασφαλίσει μια visa.

O δικηγόρος μπορούσε με ευκολία να πηγαίνει και να επισκέπτεται τον Romero, όπου δούλευαν μαζί προετοιμάζοντας την αίτησή του, για την οποία χρειάζονταν γράμματα υποστήριξης από φίλους και συγγενείς, καθώς και διάφορα νομικά έγγραφα. Οι προσπάθειές τους όμως σταμάτησαν απότομα, μια μόλις εβδομάδα μετά την μεταφορά του Romero στο Port Isabel, καθώς διατάχτηκε να μαζέψει τα πράγματά του και να ετοιμαστεί για μεταφορά σε άλλο κέντρο κράτησης. Ο Romero μεταφέρθηκε με αεροπλάνο πάνω από τέσσερις πολιτείες και 1.600 χιλιόμετρα μακριά, στην Georgia. Πέρα από μια μικρή διαμονή σε ένα κέντρο κράτησης στο New Mexico, ο Romero έχει παραμείνει κυρίως στο Stewart.

O δικηγόρος του Romero δεν μπορούσε να τον εκπροσωπήσει στο Stewart, μιας και ήταν πολύ μακριά και εκείνος δεν μπορούσε να τον πληρώσει. Η Reyes λοιπόν προσπάθησε να βρει κάποιον πιο κοντά στο νέο του κέντρο κράτησης. Οι κοντινότερες περιπτώσεις ήταν στην Ατλάντα, 240 χιλιόμετρα μακριά. Οι απαντήσεις όμως, ήταν πάντα οι ίδιες.

Ως ένα άτομο που είχε στην πλάτη του τρεις καταδικαστικές αποφάσεις, ο Romero αποτελούσε προτεραιότητα για απέλαση. Αλλά θα μπορούσε να μείνει στην χώρα αν του ενέκριναν μια βίζα τύπου V, μια παροχή που δίνεται σε πρόσφυγες που αναγνωρίζονται ως θύματα εγκλήματος.

Ήλπιζε πως θα μπορούσε να μείνει ελεύθερος όσο η αίτηση για βίζα που είχε κάνει περνούσε όλα τα απαραίτητα στάδια, έτσι ώστε να μπορεί να φροντίζει τα παιδιά του που ήταν 17, 16 και 14 ετών. Αλλά η καταδίκη του για κατοχή ναρκωτικών σήμαινε πως σύμφωνα με τον νόμο περί μετανάστευσης θα μπορούσε να βρεθεί υπό κράτηση, χωρίς μάλιστα την πιθανότητα εγγύησης. Προσπάθησε να πιέσει τις καταστάσεις ώστε να εξασφαλίσει εγγύηση, αλλά χωρίς δικηγόρο, ήταν αδύνατον.

Τα παιδιά του είναι πλέον διασκορπισμένα, ζώντας με τη θεία και τους φίλους της οικογένειας στο Χιούστον, την ώρα που ο πατέρας τους κάθεται στην φυλακή. H Reyes πρόσφατα άρχισε να συγκατοικεί με την μητέρα της, όταν πλέον δεν μπορούσε να σηκώσει το βάρος του ενοικίου στο σπίτι που είχε με τον Romero.

«Από την ώρα που με μάζεψαν οι αρχές… δεν μπορώ να κοιμηθώ ή να λειτουργήσω κανονικά… επειδή με χώρισαν από τα παιδιά μου», αναφέρει σε μια δικαστική του δήλωση από τον Γενάρη ο Romero.

«Είναι ο πατέρας μου και η μητέρα μου… πρέπει όλοι να καταλάβετε πως δεν μπορώ να τα καταφέρω μόνη μου», λέει η Jennifer, η μεγαλύτερη κόρη του, στο γράμμα που συμπεριλαμβάνεται στην αίτηση για την βίζα του. «Ο πατέρας μου είναι το μόνο άτομο που μου έχει μείνει».

Ο Romero ήθελε να μεταφερθεί σε ένα κέντρο κράτησης πιο κοντά στο σπίτι του, έτσι ώστε να μπορούν να τον επισκέπτονται τα παιδιά του. Έχει να τα δει περισσότερο από ένα χρόνο. «Κάθε φορά ζητώ από τον Θεό να με πάει σε ένα μέρος πιο κοντά στα παιδιά μου. Είμαι σε απόγνωση», λέει σε ένα γράμμα του από τον Ιούνιο.

Ο εκπρόσωπος του ICE Bryan Cox, δήλωσε πως δεν μπορεί να σχολιάσει συγκεκριμένα την υπόθεση του Romero, αλλά πως «σε γενικές γραμμές το σύστημα κράτησης του ICE προσπαθεί να μειώνει τις μεταφορές κρατουμένων και να μεγιστοποιεί τις δυνατότητες επίσκεψης για τις οικογένειες και τους δικηγόρους των κρατουμένων. Το ICE τοποθετεί τους κρατούμενος ανάλογα με τους διαθέσιμους πόρους και τις ανάγκες της υπηρεσίας».

Εντωμεταξύ, ο Romero προσπαθεί να χρησιμοποιεί την νομική βιβλιοθήκη του Stewart, αν και τα διαθέσιμα βιβλία είναι κυρίως στα Αγγλικά. Η Reyes ψάχνει στο Google για νομικές συμβουλές, αλλά από τη στιγμή που δεν παρίσταται στις ακροάσεις του, είναι δύσκολο να ξέρει τι ακριβώς να ψάξει. Ο Romero βρήκε κάποια βοήθεια από έναν άλλο κρατούμενο ο οποίος ήταν δικηγόρος στη Βενεζουέλα, από όπου και κατάγεται. Έδειξε στον Romero τα χαρτιά που θα έπρεπε να έχει μαζί του στο δικαστήριο, έτσι ώστε να αυξηθούν οι πιθανότητες να πάρει εγγύηση. Η βοήθειά του όμως τελείωσε τον Ιούλιο, όταν ο συγκρατούμενός του απελάθηκε.

Η πιο πρόσφατη ακροαματική διαδικασία του Romero ήταν στις 15 Νοεμβρίου. Όπως αναφέρει ο ίδιος, διήρκεσε μόλις μερικά λεπτά.

Αν και ακόμη δεν έχει μάθει αν έχει πάρει έγκριση η βίζα του, η δικαστής του είπε πως ο χρόνος του είχε τελειώσει και διέταξε να απελαθεί. Ένας φίλος του στο κέντρο κράτησης έδωσε στον Romero το τηλέφωνο ενός δικηγόρου στην Ατλάντα που χρεώνει 150 δολάρια, μόνο για την πρώτη συνάντηση με τον πελάτη. Η Reyes προσπαθεί να βρει τα λεφτά και οι δύο τους αποφάσισαν να πουλήσουν το αυτοκίνητό τους για να βοηθηθούν οικονομικά.

Αν ο Romero δεν καταθέσει ένσταση σύντομα, θα απελαθεί.

«Θέλω να φύγω από εδώ μέσα…ανησυχώ για τα παιδιά μου», λέει, με την φωνή του να μην ακούγεται καθαρά καθώς μιλά από το τηλέφωνο στο κέντρο κράτησης. «Με περιμένουν».