Για Αυτούς τους Λόγους Πιστεύω οτι η Εκκλησία δεν Γουστάρει τη Γιόγκα

Διαβάζοντας την ανακοίνωση της Ιεράς Συνόδου σύμφωνα με την οποία η Γιόγκα είναι «ασυμβίβαστη με την Ορθόδοξη Χριστιανική Πίστη μας και δεν έχει καμία θέση στη ζωή των Χριστιανών» ορισμένοι μπορεί να σκεφτούν ότι πρόκειται για μια από τις γνωστές ανοησίες που κάνει κατά καιρούς η Εκκλησία. Κάτι σαν τη καταδίκη του -κατά τα άλλα αδιάφορου- βιβλίου του Μ. Ανδρουλάκη πριν από 15 χρόνια. Προσωπικά πιστεύω ότι η συγκεκριμένη ανακοίνωση εμπεριέχει κάτι πιο σοβαρό: Έναν φόβο μπροστά στον κόσμο που αλλάζει αφαιρώντας κομμάτια εξουσίας από εκείνους που την θεωρούσαν δεδομένη.

Στα μέρη που πηγαίνω μπαίνω συχνά σε εκκλησίες και μιλάω με τους ιερείς. Η συζήτηση ξεκινάει από την ερώτηση: «Ποιο είναι το νόημα της ζωής;». Πριν αναφερθώ στις απαντήσεις που λαμβάνω θέλω να τονίσω ότι το ξάφνιασμά τους μπροστά σε αυτή την ερώτηση είναι από μόνο του προβληματικό. Και εξηγώ: Όλες οι γνωστές κοινωνίες στην ανθρώπινη ιστορία είχαν την ανάγκη να αναπτύξουν κάποιο είδος πίστης, η οποία τις περισσότερες φορές οργανώθηκε σε θρησκεία. Η πίστη μετατράπηκε σε Εκκλησία. Στην πορεία ορισμένες θρησκείες, εν προκειμένου ο Χριστιανισμός, επικράτησαν, όχι μόνο εξαιτίας κάποιας υπεροχής αλλά και διότι κατάφεραν -σε διάφορες ιστορικές συγκυρίες- να γίνουν εργαλεία κοινωνικής οργάνωσης, να εμπλακούν με το κράτος και να στηρίξουν την εξουσία. Με το πέρασμα των αιώνων αυτή η εμπλοκή της Εκκλησίας με το κράτος προχώρησε τόσο πολύ που πλέον η συχνότερη αιτία επαφής της με τους πιστούς αφορά κυρίως γραφειοκρατικές διαδικασίες. Δημιούργησε τεράστιους μηχανισμούς που ως μόνο λόγο ύπαρξης έχουν τη συντήρηση των ίδιων των μηχανισμών. Μέσα σε αυτό, η ανάγκη για την οποία οι κοινωνίες αρχικά δημιούργησαν τις θρησκείες ξεχάστηκε από την Εκκλησία. Η ανάγκη όμως παρέμεινε.

Οι περισσότεροι ιερείς με τους οποίους έχω μιλήσει ήξεραν απ' έξω και ανακατωτά τα παράβολα που χρειάζεται ένας θρησκευτικός γάμος. Ήταν όμως τελείως αμήχανοι στο ερώτημα σχετικά με το νόημα της ζωής ή οποιαδήποτε άλλη συζήτηση που αφορά στην πνευματικότητα, την οποία θεωρητικά εκπροσωπεί η Εκκλησία. Η συνηθισμένη απάντηση περί «αγάπης του Χριστού», ακουγόταν κάπως αμήχανα, σαν ένα μάθημα που διάβασαν κάποτε, έγραψαν σε εξετάσεις και έχουν σχεδόν ξεχάσει. Δεν τους απασχόλησε, δεν τους απασχολεί, είναι υπάλληλοι. Και το προηγούμενο διάστημα δεν χρειαζόταν να τους απασχολεί και ιδιαίτερα, ο δυτικός κόσμος ευημερούσε και τα υπαρξιακά κενά γέμιζαν με καταναλωτικά αγαθά. Οι απροσάρμοστοι ήταν λίγοι και αντιμετωπίζονταν με ψυχιατρικούς όρους. Οι «μεταφυσικές» ανησυχίες βαπτίστηκαν από τους ορθολογιστές ως φόβος του θανάτου ενώ εκείνα που έφερναν αμηχανία στους ψυχιάτρους μπήκαν στον κουβά του «συλλογικού ασυνείδητου». Λες και ζούσαμε σε έναν κόσμο όπου η ευημερία θα κρατήσει για πάντα και το χειρότερο πράγμα που θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε εφεξής είναι το αποτύπωμα του αυταρχικού μας πατέρα στην συμπεριφορά μας.

Ορισμένοι από εκείνους που δεν αποδέχθηκαν ότι αυτό που τους «τρώει» έχει να κάνει αναγκαστικά με τα παιδικά τους τραύματα άρχισαν να ψάχνουν απαντήσεις αλλού. Το Διαδίκτυο βοήθησε. Ορισμένοι που οσμίστηκαν την αγορά και είδαν το κέρδος βοήθησαν. Εκδόθηκαν εκατοντάδες βιβλία για αυτοβοήθεια, διαλογισμό, εναλλακτικές θεραπείες κ.λπ. Σχολές γιόγκα και διαλογισμού εμφανίστηκαν. Τα προηγούμενα χρόνια αυτό δεν απασχόλησε και ιδιαίτερα την κυρίαρχη Εκκλησία μας, ενόσω αυτή είχε βολευτεί στο εθιμοτυπικό και κρατικοδίαιτο κομμάτι που της παραχωρήθηκε. Ταυτόχρονα απομάκρυναν την πλειονότητα των πιστών από τις υψηλότερες βαθμίδες πνευματικότητας που έχει αυτή η θρησκεία. Οι γάμοι και οι κηδείες -σε περιόδους ευημερίας- κρατούσαν τον μηχανισμό της καλοζωισμένο και χαρούμενο ενώ οι ιερείς που είχαν πνευματικό υπόβαθρο άρχισαν να σπανίζουν όλο και περισσότερο. Το λειτούργημά τους εξισώθηκε περίπου με το δημοσιοϋπαλληλίκι. Αυτή η πορεία μπορεί να συνεχιζόταν για καιρό ακόμα ωστόσο τα πράγματα άρχισαν να ζορίζουν.

Ίσως επειδή η αγοραστική δυνατότητα ολοένα και περισσοτέρων ανθρώπων γινόταν μικρότερη από το κενό μέσα τους -ή το αντίθετο- περισσότεροι άνθρωποι ξεκίνησαν να ψάχνουν αλλού απαντήσεις στα ερωτήματά τους. Η παγκόσμια οικονομική κρίση, οι συνθήκες που αλλάζουν ραγδαία έγιναν το χαλί που τραβήχτηκε απότομα κάτω από εκατομμύρια πόδια. Η απώλεια των πραγμάτων που θεωρούσαμε δεδομένα παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην αναθεώρηση των αξιών μας και στην αναζήτηση νέων. Σε αυτό το πλαίσιο οι ανατολικές φιλοσοφίες -διότι ο όρος «θρησκείες» μου φαίνεται αδόκιμος- έγιναν ελκυστικές. Η γιόγκα και ο διαλογισμός, κομμάτια αυτών των φιλοσοφιών, έχουν ορατά ψυχοσωματικά αποτελέσματα ενώ σε θεωρητικό επίπεδο οι απαντήσεις που δίνονται παρουσιάζουν ενδιαφέρον για τον σύγχρονο δυτικό άνθρωπο. Αυτό είναι κάτι που η Εκκλησία έχει αρχίσει να καταλαβαίνει καλά. Ωστόσο είναι σχεδόν αδύνατο να αλλάξει τον εαυτό της, γι' αυτό καταφεύγει στο πρώτο εύκαιρο όπλο που έχει, τις απαγορεύσεις, θεωρώντας ότι η διασύνδεση που έχει με το κράτος θα την κρατήσει ακόμα και σε αυτή τη δύσκολη περίοδο.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.