«Ήρθε το Πλήρωμα του Χρόνου να Τραγουδήσουν Τρανς Γυναίκες στη Λυρική»

Η Λέττα Κάππα «ζούσε» μέσα στο σπίτι της κινηματογραφικής Στρέλλας του Πάνου Χ. Κούτρα, πολλά χρόνια πριν μάθει ότι θα πρωταγωνιστήσει στην ομώνυμη όπερα δωματίου του συνθέτη Μιχάλη Παρασκάκη, με λιμπρέτο της  Αλεξάνδρας Κ* και σκηνοθεσία του πολυσυζητημένου Γιώργου Κουτλή, που έρχεται με φόρα από το θέατρο.

Η Λέττα Κάππα πριν ανέβει στην Ενναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, επί σειρά ετών έκανε drag show και live στο σχετικά πριβέ bar, όπου γυρίστηκε η iconic ταινία του Κούτρα, το μαγαζί του κολλητού της φίλου, Δημήτρη Αποστολόπουλου στο Γκάζι, Strella's House.

Από αυτό το παράξενο κοινό της με την ηρωίδα, ξεκινήσαμε τη συζήτηση με τη Λέττα Κάππα στο καμαρίνι της, όσο εκείνη βαφόταν για μια από τις τελευταίες πρόβες πριν την πρεμιέρα και την πρώτη, όπου θα γινόταν πέρασμα ολόκληρου του έργου.

 Στη Λέττα πάντα ασκούσαν γοητεία διαφορετικές εκφάνσεις της τέχνης και της δημιουργικότητας, με την ευρύτερη έννοια. Από μικρή ζωγραφίζει και τραγουδάει, εργάζεται ως κομμώτρια και μακιγιέζ ενώ έχει περάσει από τη σκηνή του drag show μέχρι το πάλκο των μπουζουκιών της επαρχίας.

Θα μου πει ιστορίες για Χριστούγεννα στην Καρδίτσα με δυο μέτρα χιόνι, να σπρώχνουν με τον ιδιοκτήτη του νυχτερινού κέντρου το αμάξι. Κανείς δεν θεώρησε ότι έπρεπε να την ενημερώσει ότι δεν θα τραγουδήσει τελικά επειδή έσπασαν οι σωλήνες του μαγαζιού από το κρύο και τραβήχτηκε μέχρι τη χιονισμένη Καρδίτσα με το ΚΤΕΛ.

«Έκανα Χριστούγεννα στον καναπέ του σπιτιού του επιχειρηματία μαζί με την οικογένειά του, γιατί δεν είχα πού να μείνω, δεν μου είχε κλείσει ούτε δωμάτιο. Στον δρόμο για το κέντρο της Καρδίτσας -το μαγαζί ήταν στο πουθενά- μέναμε συνέχεια, γιατί δεν είχαμε αλυσίδες. Κατέβαινα και έσπρωχνα.

»Στα ξενοδοχεία μού λέγανε ότι είναι όλα κλεισμένα, δεν υπάρχει τίποτα και εγώ να θέλω να πεθάνω. Μόνο ανήμερα Χριστούγεννα δουλέψαμε και την επομένη σηκώθηκα και έφυγα. Δεν πήρα ποτέ το μεροκάματό μου. Ο μάνατζέρ μου τα άκουσε.

»Δούλεψα επτά χρόνια στα μπουζούκια της Αθήνας και της επαρχίας: Άρτα, Καρδίτσα, Ρόδο, Λουτράκι. Το “Αυτή η Νύχτα Μένει’’ το έχεις δει; Αυτό», μου λέει γελώντας και μετά σοβαρεύει, κοιτάζεται στον καθρέφτη και βάφει τα μάτια της με επαγγελματικές κινήσεις, περιμένοντας την επόμενη ερώτηση.

Η Λέττα Κάππα πότε γεννιέται; «Το 2013. Όλο αυτό ξεκίνησε μαζί με μια φίλη μου, η οποία τώρα έχει ολοκληρώσει τη φυλομετάβαση. Εγώ δεν έχω κάνει φυλομετάβαση, δεν έχω πειράξει τίποτα πάνω μου, αν εξαιρέσεις κανένα botox, υαλουρονικό. Το φοβάμαι και λίγο, αλλά στην πραγματικότητα δεν θα ήθελα να αλλάξω κάτι στον εαυτό μου.

»Βγαίναμε με τη φίλη μου έξω να διασκεδάσουμε, να περάσουμε καλά. Εγώ δεν είχα στο μυαλό μου το πώς θα συνεχιστεί. Όλο αυτό άρχισε Απόκριες φαντάσου, μου το έφερε εκείνη μαλακά-μαλακά. Εγώ το έχω και με τη μεταμόρφωση γενικότερα – και λόγω drag show. Μου αρέσουν και οι δύο εαυτοί μου, και οι δύο φύσεις μου να στο πω έτσι – και η βιολογική και η πνευματική».

Τη ρωτάω για τον ρόλο της Στρέλλας (στην ταινία του Κούτρα την υποδύθηκε αριστοτεχνικά η Μίνα Ορφανού) που θα φέρει τη Λέττα Κάππα στην Εθνική Λυρική Σκηνή, ως την πρώτη τρανς ερμηνεύτρια μαζί με τις συμπρωταγωνίστριές της, Ιωάννα Ζαμ-Πέτρου και Βικτωρία Τσιτουρίδου-Μάγια, ένα γεγονός υψηλού συμβολισμού, ειδικά μετά τις αντιδράσεις που είχε προκαλέσει η αρχική επιλογή μη τρανς ατόμου να ενσαρκώσει τον πρωταγωνιστικό ρόλο.

«Εύχομαι μετά την παράσταση να ανοιχτούν δρόμοι, όχι για μένα, αλλά για όλους τους ανθρώπους που γνωρίζω προσωπικά ότι έχουν τρομερά ταλέντα και δυστυχώς λόγω της σεξουαλικής τους ταυτότητας ή του σεξουαλικού τους προσανατολισμού, δεν έχουν δουλειά. Είναι λυπηρό. Και όχι μόνο για τις τρανς, για οποιοδήποτε άτομο με ιδιαιτερότητα», λέει η Λέττα Κάππα.

Η ώρα έναρξης της πρόβας πλησιάζει. Έξω από την αίθουσα της Εναλλακτικής Σκηνής με περιμένει μια γυναίκα-χείμαρρος: αλεγκρία, αυτοσαρκασμός, μαχητικότητα στο κόκκινο. Οι ερωτήσεις είναι περιττές. Αυτοσυστήνεται:

«Είμαι η Ιωάννα Ζαμ-Πέτρου και είμαι τραγουδίστρια, μέτζο σοπράνο, κολορατούρα και τώρα μου δόθηκε η ευκαιρία να είμαι σ΄ αυτόν τον οργανισμό, εδώ που πάντα ήθελα και δεν μπορούσα λόγω της διεμφυλικότητας».

Είχες πάει σε οντισιόν και δεν σε έπαιρναν λόγω της τρανς ταυτότητάς σου; «Σαφώς. Γιατί, θα έλεγες πριν δέκα χρόνια στη Λυρική ότι είμαι διεμφυλική και θα σου έλεγαν “περάστε’’; Άσε που οι ίδιες οι σοπράνο δεν θα το δέχονταν», απαντάει η «Μαίρη» της παράστασης αφοπλιστικά. Τώρα, ήρθε το πλήρωμα του χρόνου. Έπρεπε κάποτε να γίνει, έγινε τώρα. Θα μπορούσα να έχω φύγει εγώ από τη ζωή και να γινόταν μετά.

»Όταν πήρα τον ρόλο, σκέφτηκα ότι τώρα πρέπει να παλέψω για τους/τις τρανς, γιατί μέχρι στιγμής ήμουν αόρατη. Αξίζουν αυτοί οι άνθρωποι, αυτές οι ψυχές. Θέλω να τις εκπροσωπήσω, να τις ενσωματώσω όλες και να δείξω ότι ζούμε αξιοπρεπείς ζωές. Η «Στρέλλα» στη Λυρική είναι μια καλή αρχή. Δείξαμε ότι γίνεται, ότι μπορούν κι αυτές, ότι δεν χρειάζεται να φοβούνται.

»Γίνεται σημαία αυτό το πράγμα και καλώς γίνεται, για να καταλάβει κάποιος που δεν ξέρει τι είναι αυτή η κοινότητα. Εγώ, αλήθεια σου λέω, δεν τους κατηγορώ αυτούς που δεν γνωρίζουν. Θέλω όμως από εδώ και πέρα να δημιουργηθούν μικρές καλλιτεχνικές εστίες, να έρθουν και όλες οι cis γυναίκες μαζί μας, όχι μόνο οι τρανς. Να ηγηθούν αυτές που έχουν περισσότερη δύναμη και να συμπαρασύρουν και τις άλλες», λέει η Ιωάννα Ζαμ-Πέτρου με έναν λόγο χειμαρρώδη.

«Θα έπρεπε ήδη να συμβαίνει το αυτονόητο: όλοι οι άνθρωποι να έχουν χώρο και θέση σε όλα τα επαγγέλματα, ασχέτως σεξουαλικότητας. Επειδή όμως αυτό δεν γίνεται, ας ξεκινήσουμε από αυτό: μια τρανς να υποδύεται τον ρόλο της τρανς», θα μου πει η Λέττα Κάππα.

Της κάνω από ειλικρινή περιέργεια μια ίσως άχρηστη ερώτηση, αν τώρα που είναι πια στην τελική ευθεία, η ίδια θα μπορούσε να φανταστεί ένα μη διεμφυλικό άτομο στον ρόλο της Στρέλλας και μου απαντάει αμέσως.

«Και βέβαια. Στο θέατρο θα ήθελα να μπορούν να συμβούν τα πάντα: ένας άνδρας να παίξει μια γυναίκα, μια straight γυναίκα να υποδυθεί έναν άνδρα ή μια ομοφυλόφιλη γυναίκα, μια τρανς να παίξει κάποια μη διεμφυλική κ.λπ. Επειδή όμως ούτε τους τρανς ρόλους, δεν τους παίζουν τρανς άτομα, καλώς συνέβη και υποδύομαι εγώ τη Στρέλλα». Το μόνο βέβαιο είναι ότι ως πολιτική πράξη, το εγχείρημα της Στρέλλας έχει ήδη πετύχει.  

Πώς προσπάθησε να πλησιάσει η ίδια αυτόν τον εμβληματικό ρόλο της queer και όχι μόνο τέχνης; «Να σου πω κάτι; Δεν προσπάθησα καθόλου. Μου βγαίνει πάρα πολύ φυσικά. Φυσικά, έκατσα και μελέτησα τον ρόλο, έχω δει και την ταινία έξι φορές.

 »Απ’ ό,τι μου λένε, η Στρέλλα είναι πάνω μου, χωρίς όμως να ταυτίζομαι μαζί της. Δεν έχω κάνει σεξεργασία ποτέ. Δεν έχω ζήσει τέτοια τραγικά γεγονότα, όπως η ηρωίδα με τον πατέρα της. Είχα και έχω μια νορμάλ ζωή. Εργάζομαι κανονικά πάνω στην κομμωτική, κάνω show, τραγουδάω, ζωγραφίζω, τέτοια πράγματα καλλιτεχνικού περιεχομένου».

Έξω από την πόρτα του σπιτιού της Λέττας Κάππα γράφει πια «Οδός Τρέλας». Η τραγουδίστρια αγόρασε την πινακίδα από ένα πανηγύρι, μετά την οντισιόν για τη Στρέλλα. «Σε κάποια φάση, στην αρχή του έργου, η ηρωίδα συστήνεται στον Γιώργο: “Με λένε Στέλλα. Οι φίλοι μου όμως με φωνάζουν Στρέλλα. Λένε πως είμαι λίγο τζαζ’’. Αυτή είναι μια πρόταση που πια χρησιμοποιώ κι εγώ. Είμαι λίγο τζαζ - έως πολύ», θα μου πει η Λέττα Κάππα.

Πριν την αποχαιρετήσω προς το παρόν για να την αφήσω να ντυθεί για τη φωτογράφιση για το VICE και την πρόβα της Στρέλλας, που ξεκινάει αμέσως μετά, τη ρωτάω αν πριν φτάσει σ’ αυτή την ήρεμη και ισορροπημένη φάση, υπήρξε περίοδος στη ζωή της που αναγκαζόταν να κρύβει αυτό που είναι.

«Έχω περάσει και απ’ αυτό, ναι. Γενικότερα όμως, όταν παίρνω αποφάσεις ζωής πολύ προσωπικές που έχουν να κάνουν με τη σεξουαλικότητα, δεν δίνω αναφορά για το τι θα κάνω, διότι δεν αφορά κανέναν, τη στιγμή που δεν προσβάλω και δεν κάνω κακό σε άνθρωπο. Ούτε στους δικούς μου ανθρώπους δεν θα μιλήσω», λέει.

«Είμαι αυτόνομη και συντηρούμαι μόνη μου πάρα πολλά χρόνια. Δουλεύω από 17 χρονών για αυτόν ακριβώς τον λόγο, γιατί δεν θέλω να επιβαρύνω κανέναν. Θέλω να είμαι ανεξάρτητο άτομο, να κάνω τη ζωή μου, χωρίς να ενοχλώ και χωρίς να με ενοχλούν». Στη λίγο αναμενόμενη ερώτηση, αν έχει δεχτεί ρατσιστικές συμπεριφορές, μου απαντάει μονολεκτικά «όχι» και αναρωτιέμαι αν την έχουν κουράσει τέτοιου είδους ερωτήσεις. «Δεν με έχει κουράσει καμία ερώτηση, είναι λογικό να μου κάνουν αυτές τις ερωτήσεις οι δημοσιογράφοι, το καταλαβαίνω».

Μετά τη Στρέλλα, η Λέττα Κάππα τι θέλει για τον εαυτό της; «Είμαι open γενικά, πάντα ήμουν ανοιχτή σε προκλήσεις. Δεν μου αρέσουν τα εύκολα. Το θέατρο το λατρεύω – και το τραγούδι. Εννοείται ότι θα ήθελα να κάνω θέατρο, θα κάνω τη δύσκολη; Αρκεί να είναι κάτι που θα καλύπτει και μένα και τους άλλους συντελεστές».

Η Μαίρη της Ιωάννας Ζαμ-Πέτρου, την οποία στην ταινία υποδήθηκε η Μπέττυ Βακαλίδου είναι «η μάνα που αγαπάει πραγματικά τον άνθρωπο. Μαζεύει τα κακοποιημένα παιδιά που έρχονται στον δρόμο της. Τα ταΐζει, τα ποτίζει, τους δίνει ανάσα. Είναι μια σοφή γυναίκα που δίνει στη Στρέλλα ό,τι έχει και δεν έχει. Είναι ο ρόλος που ήθελα», θα μου πει η Ιωάννα Ζαμ-Πέτρου και η κουβέντα θα πάει στην οικογένειά της και στην εγγονής της, Άρτεμις.

«Δεν υπάρχουν για μας φύλα, υπάρχουν μόνο ψυχές άφυλες και κρυστάλλινες. Κρίνουμε τους ανθρώπους μόνο βάσει του τρόπου που σκέφτονται. Αν έχουν νόηση έχει καλώς, αν δεν έχουν πάμε παρακάτω, δεν χάθηκε ο κόσμος. Δεν μας ενδιαφέρει τι θα πουν από πίσω μας, προχωράμε.

»Με κρασί να μιλήσουμε για ό,τι θέλεις. Θα ήθελα να τα πούμε οι δυο μας αυτά, να συζητήσουμε για τις ζωές μας. Έχω σπουδάσει και Ψυχολογία. Έχω γενικά να σου πω ένα καντάρι, αλλά δεν χρειάζεται να τα γράψεις για να πούνε ‘’ααα, μα έχει κάνει τόσα πράγματα αυτή’’. Δεν χρειάζεται.

 »Η φωνή μου ήταν χάρισμα και τη σπούδασα κιόλας. Πήγα σε πολλά μέρη του κόσμου όταν πια ήταν στη θέση της, αλλά πώς θα με έπαιρναν στο λυρικό θέατρο; Δεν υπήρχε περίπτωση. Αν ακόμα και σήμερα, πεις σε γνωστούς σου που δεν έχουν ανοιχτούς ορίζοντες ότι έχεις μια τρανς φιλενάδα, τι θα σκεφτούν; Θα σκεφτούν ότι είναι στη λεωφόρο Συγγρού. Δεν είναι μια ταμπέλα αυτή;

»Εγώ δεν λέω τίποτα κακό για αυτό, αν θέλει κάποια να το κάνει, αλλά είναι κι αυτό ένα στερεότυπο. Πώς μπορώ εγώ να είμαι ορατή – όπως μας λένε- όταν με το που θα πω σε κάποιον ότι είμαι τρανς, θα συμπεράνει πράγματα για μένα, όπως το ότι κάνω σεξεργασία;

»Όταν γίνεσαι ορατή λοιπόν, αντιμετωπίζεις διάφορες ερωτήσεις και πολύς κόσμος κάνει πίσω, μαζεύεται. Θα σου ανοίξει το σπίτι του; Δεν νομίζω. Μέχρι να αποδείξεις ότι δεν είσαι ελέφαντας, έχεις φάει χρόνο και εμάς ο χρόνος μάς κυνηγάει, μας κάνει ρυτίδες, συρρικνώνονται τα στήθη μας, ο κώλος μας. Δεν έχει τίποτα ο δρόμος, ούτε οι άνθρωποι που ζουν από αυτό, το αντίθετο. Η σεξεργασία όμως μπορεί να γίνει μια ακόμα ταμπέλα για τις τρανς, ένα στερεότυπο.

»Εγώ δεν έχω ακούσει ρατσιστικά σχόλια, γιατί συνήθως δεν αντιλαμβάνονται ότι είμαι τρανς. Θα σου πω μια ιστορία. Είμαι στο σούπερ μάρκετ και είναι από πίσω μου μια τρανς. Γυρνάει και μου λέει κάποιος ψιθυριστά ‘’αυτός ήταν άντρας πριν’’. Τι να πω εγώ εκείνη την ώρα;», γελάει η Ιωάννα Ζαμ-Πέτρου.

«Μου έχει τύχει και το άλλο, να λέω ότι είμαι διεμφυλική και να μην το πιστεύουν. Πριν κάνω τη φυλομετάβαση, είχα πάει στην τράπεζα και επέμεναν “να έρθει ο ίδιος από εδώ’’. Και λέω “εγώ είμαι’’. Με κάτι τέτοια ερχόμουν σε δύσκολη θέση. Δεν θέλω όμως να είμαι “Μάρθα Βούρτση’’», καταλήγει η Ιωάννα, με τον αέρα γυναίκας που ζει και θα ζει ωραία, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες.

Συμφωνούμε να κλείσουμε με μια μια φράση της ηρωίδας της, Μαίρης που ξεχωρίζει και τη βοήθησε να ξεκλειδώσει τον ρόλο: «’’Αχ θεέ μου, αλλάξαν οι καιροί. Εγώ μόνο δεν θα τους προλάβω’’ λέει και καπνίζει η Μαίρη, όπως πάντα». Γελάμε και τη ρωτάω αν η ίδια καπνίζει. «Ποτέ. Τραγουδάω. Και το κρασί που είπαμε να το πιούμε, το θέλω», μου λέει και τρέχει να αρπάξει το μακρύ, πολύχρωμο κιμονό της Μαίρης για τη φωτογράφιση.

Ακολουθήστε τη Ντιάννα Βασιλείου στο Instagram

Περισσότερα από το VICE

«Έχω Ξεκρεμάσει Κρεμασμένο» - Ο Λεωνίδας Μιλάει για τα Μαθήματα της Φυλακής

«Είδα Όλη μου την Ιστορία σε Flashback» - Ένας Πρώην Κρατούμενος Περιγράφει τις Τελευταίες Στιγμές στη Φυλακή

Τι Έμαθα για τα Ναρκωτικά, τον HIV και την Αποτέφρωση από το Επίσημο Site της Εκκλησίας

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.