Illustrations του Nick Scott. Η φωτογραφία του Will Self είναι της Valerie Bennett.Θα είμαι ξεκάθαρος: τα άτομα που ευθύνονται για τη δολοφονία των δημοσιογράφων στα γραφεία της Charlie Hebdo στις 7 Ιανουαρίου είναι εκείνα που τράβηξαν τη σκανδάλη των Καλάσνικοφ. Δεν χρειάζεται να κουραστούμε ψάχνοντας για το κατάλληλο επίθετο προκειμένου να τα χαρακτηρίσουμε. Δεν χρειάζεται να μιλήσουμε για «βαρβαρότητα» ή να χρησιμοποιήσουμε κλισέ εκφράσεις, όπως «πλήρη έλλειψη πολιτιστικών αξιών», ή ακόμα και να μπούμε σε αναλύσεις για το πώς, τελικά οδηγήθηκαν στον εξτρεμισμό. Στην πραγματικότητα γνωρίζουμε ήδη τις απάντησεις σε αυτά τα ερωτήματα. Το μόνο που μπορούμε να πούμε χωρίς ίχνος αμφιβολίας, είναι ότι ο καθένας από αυτούς, τις τραγικές στιγμές της επίθεσης ήταν με μία λέξη «κακός». Με τον όρο «κακός» εννοώ: τον εγωισμό που μεγάλωσε μέσα τους σαν καρκίνος -μια δίψα για εξουσία, στάτους και «αξία»- και που έκανε μετάσταση στα μυαλά των δολοφόνων. Το πρόβλημα όμως, με όσους υπερασπίζονται τυφλά τις αξίες και τα ιδανικά της Δύσης, είναι ότι ο καθένας από εμάς μπορεί να είναι εν δυνάμει «κακός». Αυτό μάλλον είναι αναμενόμενο από την στιγμή που έχουμε εγωισμό. Οπότε, όταν οι διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στην πλατεία της Ρεπουμπλίκ κρατώντας πλακάτ που έγραφαν «Je Suis Charlie», θα μπορούσαν να κρατάνε και πλακάτ με το μήνυμα: «Εμείς είμαστε οι Τρομοκράτες».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ο Γάλλος πολιτικός στοχαστης Alexis de Tocqueville, επισήμανε ότι ο νόμος υπάρχει για να μας προτατεύει από τα χειρότερα μας ένστικτα και όχι, για να μας εναθρρύνει να γίνουμε καλύτεροι. Οι πολιτικοί, οι θρησκευτικοί ηγέτες και οι σχολιαστές που μετά από το τραγικό συμβάν αναφέρθηκαν στην ελευθερία του λόγου ώς το sine qua non του πολιτισμού, θα ήταν καλό να το έχουν στο μυαλό τους. Και, να μην ξεχνούν και την δική τους Ιστορία: η δημιουργία του κράτους της Γαλλίας στηρίχθηκε στην δικαιοσύνη ή μάλλον, για να είμαστε πιο ακριβείς στον «Τρόμο». Όταν οι sans-culottes μπήκαν στη Βαστίλλη, βρήκαν ορισμένους φυλακισμένους στο αρχαίο φρούριο, μεταξύ των οποίων ήταν και ο Μαρκήσιος ντε Σαντ, ο οποίος στη συνέχεια έγινε επαναστατικός δικαστής, στέλνοντας αριστοκράτες και συντηριτικούς στην γκιλοτίνα. Θα μπορούσε να είναι ένα καλό παράδειγμα απελευθέρωσης -εάν με την συγκεκριμένη λέξη εννοούσαμε το δικαίωμα να σκοτώνεις για πολιτικούς σκοπόυς.Οι Γάλλοι κοσμικιστές πιστεύουν ότι το πολιτικό τους σύστημα -όπως και οι Βρετανοί, οι Αμερικανοί και ούτω καθεξής- έχει την ικανότητα να βγάζει τον καλύτερο μας εαυτό. Και επιπλεόν, ότι εφόσον τελειοποιηθεί, όλοι μας θα γίνουμε εξαιρετικά ελεύθεροι και θα είμαστε αμιγώς καλοί. Αυτή είναι μια διαδικασία, την οποία τόσο η Δεξιά όσο και η Αριστερά, θεωρούν αναπόφεκτη -είτε τροφοδοτείται από κάποιο είδος ηθικής «φυσικής επιλογής», είτε βασίζεται στον ιστορικό ντετερμινισμό. Για εκείνους, το πρότζεκτ του Διαφωτισμού, σε ό,τι αφορά την τελειοποίηση της ηθικής φύσης του ανθρώπου, είναι ακόμα εν εξελίξει, και θα τελειώσει μόνο όταν δημιουργηθεί ένας επίγειος παράδεισος -χωρίς Θεό. Αλλά αυτό το είδος της προόδου υπονομεύεται, όχι μόνο εξαιτίας των επιθέσεων στο Παρίσι, αλλά και από τις επιθέσεις με τα drones στη Συρία, το Ιράκ και το Ουαζιριστάν -επιθέσεις οι οποίες έγιναν για θρησκευτικό-πολιτικούς λόγους. Υπονομεύεται και από κάθε τρομοκρατική πράξη, που έχει σκοπό να καταστρατηγήσει τους νόμους που συγκρατούν τις χειρότερες παρορμήσεις μας -ιδιαιτέρως τις χειρότερες παρορμήσεις των κυβερνώντων μας με διαδικασίες όπως: η δέουσα νομική διαδικασία, οι δίκαιες δίκες, το habeas corpus και το δικαίωμα να μην βασανίζεσαι από το κράτος και να σε εκτελούν χωρίς δίκη.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Το επόμενο, αναμνηστικό τεύχος του Charlie Hebdo θα τυπωθεί σε 1 εκ. αντίτυπα, και θα χρηματοδοτηθεί από την Γαλλική κυβέρνηση. Με αυτόν τον τρόπο, λοιπόν, οι σατιρικοί συντάκτες γίνονται ουραγοί του κράτους -τον θεσμό δηλαδή, που δεν θα πρέπε να σταματήσουν ποτέ τους να καυτηριάζουν. Πρέπει όμως να αναρωτηθούμε: ήταν πράγματι οι σκιτσογράφοι της Charlie Hebdo σατιρικοί -αν με τον όρο σάτιρα εννοούμε το χιούμορ, τη γελοιοποίηση, τον σαρκασμό και την ειρωνία, με απώτερο στόχο την ηθική αναμόρφωση; Βασικά, όταν προέκυψε το θέμα με τα Δανέζικα σκίτσα, συνειδητοποίησα ότι ο τρόπος με τον οποίο τεστάρω αν κάτι είναι πραγματική σάτιρα ή όχι βασίζεται στον ορισμό του HL Mencken για την καλή δημοσιογραφία: θα πρέπει να «ξεβολεύει τους βολεμένους και να δίνει παρηγοριά τους κατατρεγμένους». Το πρόβλημα με ό,τι αποκαλούμε σάτιρα που βάλλεται κατά των θρησκευτιών εξτρεμιστών, είναι ότι δεν είναι ξεκάθαρο ποιον ξεβολεύει και ποιον παρηγορεί.Το τελευταίο σκίτσο του Charb, αρχισυντάκτη της Charlie Hebdo, απεικόνιζε έναν χονδρό τζιχάντι ο οποίος φορούσε ένα καπέλο που λέγεται pakol. Το pakol σημαίνε ότι ο μαχητής ήταν Αφγανός και επομένως θα ήταν αδύνατον να εμπλέκεται σε κάποια τρομοκρατική επίθεση κατά της Δύσης. Η λεζάντα του Charb παρόλαυτά, πάνω από τον Αφγανό τζιχάντι έγραφε: «Καμμία επίθεση ακόμα στη Γαλλία», ενώ το συννεφάκι που έβγαινε από το στόμα του έγραφε: «Περίμενε, υπάρχει περιθώριο μέχρι τα τέλη Ιανουρίου για να προσφέρεις το δώρο σου».Αν βάλουμε στην άκρη τον προειδοποιητικό χαρακτήρα αυτού του σκίτσου και το περίεργο γεγονός ότι ο εκδότης της Hebdo ήταν έτοιμος να πεθάνει για τα πιστεύω του (ή έτσι δήλωνε ο Charb όταν είχαν βομβαριστεί τα γραφεία της Charlie Hebdo το 2011), είναι σωστό να σκεφτόμαστε το σκίτσο ως σάτιρα; Ό, τι και να πιστεύουμε για τα άτομα τα οποία υποκύπτουν στην κακιά τους πλευρά και είναι έτοιμα να στερήσουν τη ζωή κάποιων για χάρη μερικών απατηλών ιδεών, το μόνο πράγμα για το οποίο μπορούμε να είμαστε βέβαιοι είναι ότι δεν αισθάνονται καθόλου άνετα. Επιπλέον, ενώ η γελοιογραφία του Charb μπορεί να προκάλεσε ένα ειρωνικό χαμόγελο στους αναγνώστες της Charlie Hebdo, δεν είμαι σίγουρος ότι οι άνθρωποι αυτοί είναι οι «κατατρεγμένοι», κατά τον ορισμό του HL Mencken, οι οποίοι χρήζουν «παρηγοριάς» - εκτός κι εάν το πρόβλημά τους είναι ότι υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός Μουσουλμάνων στη Γαλλία, και ως εκ τούτου η «παρηγοριά" έγκειται στο να απεικονίζουν όλους τους συμπολίτες τους σαν έν δυνάμει τρομοκράτες.Σε καμμία περίπτωση δεν δικαιολογείται η δολοφονία του Charb και των υπόλοιπων δημοσιογράφων -πράξεις οι οποίες όπως επεσήμανα ευθύς εξαρχής είναι διαβολικές. Όμως, η κοινωνία μας έχει ένα φετίχ με "το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου", χωρίς ωστόσο ποτέ να αναρωτιέται τι υποχρεώσεις μας δημιουργούνται από το δικαίωμα αυτό. Αλλά, την ίδια στιγμή, να μου πεις, έχει έτσι κι αλλιώς φετίχ με την «ελευθερία», δηλαδή με την αυτονομία που πληρεί της προδιαγραφές του Νιτσεϊκού Υπερανθρώπου. Ενώ, στην πραγματικότητα όλοι μας γνωρίζουμε πολύ καλά, ότι τον περισσότερο καιρό είμαστε περιορισμένοι σε αυτά που κάνουμε - και ένα σημαντικό μέρος αυτών που μας περιορίζει είναι τα δολοφονικά και ζωώδη ένστικτά μας.Διαβάστε στο VICE, όλες τις εξελίξεις της άγριας καταδίωξης στην Βόρεια Γαλλία μετά τη σφαγή στη "Charlie Hebdo".Διαβάστε στο VICE, τι είπαν κορυφαίοι σατιρικοί σκιτσογράφοι της Ευρώπης για τη σφαγή στη "Charlie Hebdo".