Η Ταινία Τρόμου του ‘40 που «Αγκάλιασε» τις Λεσβιακές Σχέσεις και τον Σατανισμό

To άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Broadly.

Είναι προφανές ότι το Hollywood αντιμετώπιζε τις γυναίκες κατά βάση σαν αντικείμενα του πόθου το 1943. Σε μία από τις πιο εμβληματικές ταινίες τις χρονιάς, Το Χέρι που Σκοτώνει (Shadow of a Doubt), του Alfred Hitchcock, μια νεαρή γυναίκα κατενθουσιάζεται με την επίσκεψη του θείου της και βάζει ως πρωταρχικό της στόχο την ευχαρίστηση των ανδρών του σπιτιού. Παρ' όλα αυτά, το σχετικά άγνωστο φιλμ νουάρ τρόμου, Το Έβδομο Θύμα (The Seventh Victim), σε σκηνοθεσία Mark Robson και παραγωγή Val Lewton, μια ταινία που κυκλοφόρησε την ίδια χρονιά με το κλασικό έργο του Hitchcock, απεικονίζει πολύ πιο ριζοσπαστικά τη γυναίκα. Οι γυναικείοι χαρακτήρες έχουν τον έλεγχο της μοίρας τους, έρχονται σε σεξουαλική επαφή μεταξύ τους και δεν φοβούνται να αντιμιλήσουν στους άνδρες.

Η ταινία επικεντρώνεται στη Mary (την οποία υποδύεται η εντυπωσιακή Kim Hunter), μια νεαρή γυναίκα που μαθαίνει ότι η μεγάλη της αδερφή και μοναδική της κηδεμόνας Jacqueline (Jean Brooks), χάνεται στη Νέα Υόρκη και η τύχη της αγνοείται. Όταν το οικοτροφείο της την ενημερώνει ότι η αδερφή της έχει σταματήσει να πληρώνει για τα δίδακτρά της, η Mary αναγκάζεται να πάει στην πόλη για να βρει απαντήσεις. Καθώς αναχωρεί, μία από τις δασκάλες της τη συμβουλεύει, «Μην επιστρέψεις ποτέ εδώ, ό,τι και να γίνει. Οι γυναίκες πρέπει να έχουν το κουράγιο να ζήσουν πραγματικά σε αυτόν τον κόσμο». Πρόκειται για μία από τις πολλές ξεκάθαρα φεμινιστικές δηλώσεις της ταινίας, των οποίων ο ρόλος είναι να ενισχύσουν τη δύναμη της θηλυκότητας.

Όταν ένας άνδρας, ο οποίος ισχυρίζεται ότι γνωρίζει πού βρίσκεται η Jacqueline, διατάζει τη Mary να πιει το γάλα της σε μια καφετέρια, εκείνη του φωνάζει «Δεν μου αρέσει να με διατάζουν. Μην τολμήσεις να μου συμπεριφερθείς ξανά σαν να είμαι παιδί». Εκείνος της απαντά ευγενικά, «Σου υπόσχομαι ότι δεν πρόκειται να σου δώσω ξανά καμία διαταγή». Παρ' όλο που αυτός ο διάλογος μπορεί να μη μοιάζει και τόσο ριζοσπαστικός το 2017, είναι πολύ τολμηρός για τα σεξιστικά δεδομένα της δεκαετίας του '40.

Η Mary ανακαλύπτει αργότερα ότι η επιχείρηση καλλυντικών της Jacqueline έχει πωληθεί σε μία φίλη, την Esther Redi (Mary Newton), όμως τα κίνητρα πίσω από αυτό μοιάζουν τουλάχιστον ύποπτα. Αφού ανακρίνει την κομμώτρια της Jacqueline, Frances Fallon (Isabel Jewell), για να δει αν γνωρίζει πού βρίσκεται, η Mary οδηγείται στο διαμέρισμα της αδερφής της –πάνω από ένα ιταλικό εστιατόριο με την προφητική ονομασία «Δάντης»– και αντικρίζει μια θηλιά και μια καρέκλα στο σαλόνι. Όπως αποκαλύπτεται, η Jacqueline είναι μπλεγμένη σε μια σατανιστική αίρεση και έχει τραπεί σε φυγή.

Σύμφωνα με τον ιστορικό κινηματογράφου και συγγραφέα του εκδοτικού οίκου TASCHEN, Paul Duncan, η ταινία διατηρεί μια σκόπιμη ασάφεια. «Το Έβδομο Θύμα είναι αντιφατικό ως προς την αφήγηση και το περιεχόμενό του και έχει περισσότερο να κάνει με την απουσία πραγμάτων παρά με την παρουσία τους», λέει. «Η ταινία εστιάζει σε αυτό που δεν φαίνεται και σε αυτό που δεν λέγεται». Γιατί όμως να θέλει να αυτοκτονήσει η Jacqueline;

Τα σημάδια είναι πολλά. Η Jacqueline παντρεύτηκε πρόσφατα τον δικηγόρο Gregory Ward (Hugh Beaumont), όμως δεν δείχνει να θέλει να πάρει το όνομά του ή να συνευρεθεί μαζί του ερωτικά. Ο Ward αποκαλύπτει στη Mary ότι «η αδερφή σου έχει κάτι το οποίο κανείς άνδρας δεν μπορεί ακριβώς να καταλάβει». Η Jacqueline είναι επίσης «δυστυχισμένη» στη ζωή της και αυτό την αναγκάζει να επισκέπτεται συχνά τον ψυχίατρο Louis Judd (με μια σαρκαστική διάθεση, στον ρόλο του γιατρού είναι ο Tom Conway, ο οποίος παίζει τον ίδιο χαρακτήρα από το εξίσου περίεργο αριστούργημα του Lewton, Οι Άνθρωποι Γάτες [Cat People], του 1942, μια ταινία η οποία καταπιάνεται επίσης με την καταπιεσμένη σεξουαλικότητα). Τελικά αποδεικνύεται ότι η Jacqueline έχει ασπαστεί μια μυστική αίρεση της οποίας πλέον τα μέλη τη θέλουν νεκρή, φοβούμενα ότι έχει μιλήσει στον ψυχίατρό της για τη σέχτα.

Σε μία από τις πρώτες συναντήσεις της αίρεσης, περνάει απαρατήρητο ένα σχόλιο για την κομμώτρια Frances –η οποία βρίσκεται επίσης υπό την επήρεια των σατανιστών- το οποίο την εμφανίζει «ερωτευμένη» και «πολύ κοντά» με τη Jacqueline. Αργότερα, οι σατανιστές πιάνουν τη Jacqueline και προσπαθούν να την αναγκάσουν να πιει δηλητήριο, όμως εκείνη αρνείται – δέχεται μόνο όταν επιμένει η Frances, με την οποία ανταλλάσσει τρυφερά βλέμματα. Η ταινία δεν επιβεβαιώνει ποτέ ξεκάθαρα τη σεξουαλική τους σχέση, όμως τα βαθιά συναισθήματα που τρέφουν η μία για την άλλη, είναι εμφανή. Όταν η Frances αλλάζει γνώμη και σώζει τη ζωή της Jacqueline, καταστρέφοντας το ποτήρι με το δηλητήριο, ουρλιάζει, «Δεν μπορώ να σ' αφήσω να πεθάνεις. Η μοναδική φορά που ήμουν ευτυχισμένη στη ζωή μου, ήταν μαζί σου».

«Δεν είναι δύσκολο να δει κανείς ότι η πραγματική ιστορία, η οποία δεν μπορούσε να ειπωθεί ξεκάθαρα εκείνη την εποχή, είναι ότι η Jacqueline -η οποία είναι ερωτευμένη με τη Frances, αλλά βρίσκεται σε άρνηση- παντρεύεται τον Gregory Ward, όμως δεν μπορεί να ζήσει με αυτήν της την απόφαση», εξηγεί ο Duncan. «Ο σατανισμός είναι απλώς ένας αντιπερισπασμός, ένα παραπλανητικό στοιχείο που αποσπά την προσοχή από το πραγματικό δράμα: ότι η γυναικεία ομοφυλοφιλία δεν είναι κοινωνικά αποδεκτή».

ΤοΈβδομο Θύμα έχει μια απόκοσμη εμμονή με τη θνητότητα. Η Jacqueline μένει δίπλα σε μια γυναίκα που πάσχει από μια ανίατη ασθένεια, τη Mimi και σε μία από τις τελικές σκηνές της ταινίας, οι δύο γυναίκες έχουν μια συζήτηση που στοιχειώνει. «Πεθαίνω, όμως απόψε θα βγω για να γελάσω και να χορέψω», λέει η Mimi βήχοντας δυνατά. Η Jacqueline απαντά: «Γιατί να περιμένεις τον θάνατο; Πάντα ήθελα να πεθάνω».

Καθώς η Mimi περνά από το διαμέρισμα της Jacqueline στην επόμενη σκηνή, ο ήχος μιας κλωτσιάς σε καρέκλα αντηχεί στον διάδρομο. Η ταινία κλείνει με την απαγγελία ενός σονέτου του John Donne: «Τρέχω προς τον θάνατο, εξίσου γρήγορα ο θάνατος τρέχει προς τα εμένα και όλες μου οι απολαύσεις περνούν στο χθες». Η Jacqueline, αδυνατώντας να ξεφύγει από την αίρεση και καταλήγοντας στο περιθώριο της κοινωνίας, παίρνει στα χέρια της τη μοίρα της και κρεμιέται. Όμως παρά το σκοτεινό τέλος, η αυτοκτονία της έχει μια παράξενη ζωντάνια – ο παραγωγός Val Lewton είπε μάλιστα ότι το πρωταρχικό μήνυμα που ήθελε να περάσει, ήταν ότι «ο θάνατος μπορεί να είναι κάτι καλό».

Δυστυχώς, Το Έβδομο Θύμα δέχθηκε κακές κριτικές όταν κυκλοφόρησε. Σε ένα ιδιαίτερα καυστικό άρθρο στους New York Times, ο κριτικός κινηματογράφου Bosley Crowther έγραψε, «Μπορεί να είχε περισσότερη συνοχή, αν η κόπια έπαιζε από το τέλος προς την αρχή». Όμως ο χρόνος έκανε πολλούς να αναθεωρήσουν την παρακαταθήκη που άφησε η ταινία. «Το Έβδομο Θύμα είναι ένα μικρό αριστούργημα για την αυτοκαταστροφή, σε μια κοινωνία που είναι πιο αφοριστική από τους σατανιστές», λέει ο Duncan.

Χρειάστηκε να περάσουν χρόνια και να έρθει η δεκαετία του '60 για να εμφανιστεί το λεσβιακό σεξ επί της οθόνης, σε ταινίες όπως Η Αλεπού ( The Fox, 1967). Παρ' όλα αυτά, η ταινία άσκησε σαφή επιρροή σε μια γενιά σκηνοθετών ταινιών τρόμου: Ο φωτισμός σε μια απειλητική σκηνή την ώρα που κάνει ντους η Mary έχει εντυπωσιακές ομοιότητες με την εμβληματική σκηνή της δολοφονίας της Janet Leigh στο Ψυχώ ( Pscycho, 1960) του Alfred Hitchcock, ενώ το σενάριο της ταινίας (μια σατανιστική αίρεση που δρα κρυφά στο Μανχάταν) έχει κοινά αφηγηματικά μοτίβα με το αριστουργηματικό Το Μωρό της Ρόζμαρι ( Rosemary's Baby, 1968) του Roman Polanski. Όμως, μετά από 74 χρόνια, Το Έβδομο Θύμα επιτέλους ανακαλύφθηκε από ένα ευρύτερο κοινό – το οποίο ίσως είναι σε θέση να εκτιμήσει περισσότερο τις προειδοποιήσεις της ταινίας για τις θανατηφόρες συνέπειες της σεξουαλικής καταπίεσης, σε σχέση με το κοινό της δεκαετίας του '40.

Περισσότερα από το VICE

Φωτογραφίες από την Άσχημη Πραγματικότητα του Ωραιοκάστρου

Φόνοι, Ναρκωτικά, Γυναίκες: Οι Έλληνες Ρεμπέτες Ήταν Πολύ Σκληροί για να Πεθάνουν

Τι Είναι οι «Βασιβουζούκοι»; Όλα όσα μου Μαθαίνει το Ελληνικό Ποδόσφαιρο