Η Μανία με τα Ανθρωπόμορφα Ρομπότ Πρέπει να Σταματήσει

Image by Cei Willis

"Οι πρόσφατες καινοτομίες στην κυβερνητική δείχνουν πως υπάρχουν ήδη ρομπότ με νοητικές ικανότητες ενός εντόμου. Μέσα σε πέντε χρόνια θα υπάρχουν ρομπότ με τις νοητικές ικανότητες μιας γάτας. Μέσα σε 10 με 50 χρόνια θα υπάρχουν ρομπότ τα οποία θα είναι πιο έξυπνα απο τους ανθρώπους. Δεν είναι επιστημονική φαντασία.”

Πρόκειται για μία αράδα που κοσμεί την πίσω σελίδα του March of the Machines, ενός βιβλίου του ειδικού της κυβερνητικής, δρ. Kevin Warwick. Εκδόθηκε το 1997.

Υπερβολικοί ισχυρισμοί σαν αυτόν, είναι που ζημιώνουν την φήμη των επερχόμενων ρομποτικών μας κυριάρχων εδώ και δεκαετίες. Μελλοντολόγοι ζαλισμένοι απο τον ρυθμό της προόδου των ηλεκτρονικών, διακηρύσσουν τα πάντα, από την επικράτηση των μηχανών (και την αναπόφευκτη επακόλουθη σκλαβιά του ανθρώπινου είδους) μέχρι το “ανέβασμα” ατομικών μυαλών στο διαδίκτυο - κάτι το οποίο, για να είμαστε δίκαιοι απέναντι τους, έχει εν μέρει ήδη επιτευχθεί απο το Twitter.

Πολλά από αυτά τα λόγια δείχνουν να βασίζονται σε μία ουσιαστική παρανόηση του νόμου του Moore, που υποστηρίζει ότι η υπολογιστική δυναμική τείνει να διπλασιάζεται κάθε 18 μήνες. Η ιδέα δείχνει να είναι πως, καθώς τα κομπιούτερ γίνονται όλο και πιο γρήγορα, μοιραία αποκτούν και νοημοσύνη. Αλλά αυτό είναι σαν να λες πως εάν ένας 17χρονος raver που έχει καεί απο το χόρτο, συνεχίσει να διπλασιάζει την ιπποδύναμη του φτιαγμένου Nova του, τότε αυτό, κάποια στιγμή, θα γίνει, ως εκ θαύματος, Voager. Το i7 στο MacBook μου μπορεί να κάνει πολλά πράγματα πολύ πιο γρήγορα από εμένα, αλλά ακόμα δεν μπορεί να γράψει αυτό το άρθρο χωρίς εμένα.

Βλέποντας επιδείξεις στο Youtube, τα επιτεύγματα της Honda, μοιάζουν πραγματικά εντυπωσιακά και απο μία μηχανολογική οπτική, σίγουρα είναι. Το ρομπότ μοιάζει με ένα σχετικά ικανό, αλλά άγαρμπο παιδί, χωρίς το κλάμα, το χέσιμο και το ουρλιαχτό που συνεπάγεται ένα πραγματικό.

Το πρόβλημα είναι πως η παρουσίασή του, όπως άλλωστε συμβαίνει και με όλες τις εντυπωσιακές επιδείξεις ρομπότ, είναι γεμάτη μαλακίες. Παραπατώντας γύρω γύρω σαν ντοπαρισμένος γηραιός ροκ σταρ, ο Asimo, το ρομπότ της Honda, κάνει κινήσεις τόσο προσχεδιασμένες, όσο ήταν και το καταδικασμένο comeback tour του Michael Jackson. Ομάδες μηχανικών χειρίζονται πολλές απο τις λειτουργίες με χειριστήρια, ενώ η νοημοσύνη του ρομπότ ελέγχεται κι αυτή με μηχανικό τρόπο. Το να το αποκαλέσεις “μαριονέτα” είναι, ίσως, άδικο, αλλά οι χειριστές του γνωρίζουν πως χωρίς την διαρκή υποστήριξη και τις επεμβάσεις τους, κάθε στιγμή, το εύθραυστο αστέρι τους θα μπορούσε να χαλάσει, να πέσει κάτω και να άρχισει να φέρεται με εντελώς παράξενους και απροσδόκητους τρόπους ή και να πάθει μια μόνιμη θανάσιμη βλάβη.

Επομένως, είναι τα ρομπότ ένα μεγάλο, πολύ-προωθημένο χάσιμο χρόνου; Όχι. Το πρόβλημα δεν είναι ότι οι μηχανές υπολειτουργούν, το πρόβλημα είναι ότι σε έναν κόσμο καθοδηγούμενο από την κουλτούρα της επιρροής των μέσων, το κοινό έχει ανέλπιστα λάβει μια μη ρεαλιστική και παραμορφωμένη εικόνα του τι είναι δυνατό και του τι έχει ήδη επιτευχθεί. Οι ταινίες μας έχουν δώσει ευκίνητα ανδροειδή και υπερδύναμες οικιακές βοηθούς, αλλά το να δημιουργήσεις έναν τεχνητό άνθρωπο, είναι μια γελοιωδώς δύσκολη αποστολή. Και μια ερώτηση μένει συχνά αναπάντητη - γιατί να θέλεις να κάνεις κάτι τέτοιο, anyway;

Ζήτα απο κάποιον να επιλέξει το πρώτο ρομπότ που του έρχεται στο μυαλό. Αναπόφευκτα, θα διαλέξει κάτι ανθρωπόμορφο σαν το C3P0 ή τον Εξολοθρεύτη ή το Bender από το Futurama. Αλλά αυτά τα σχεδιαστικά είδη έχουν δύο κοινά στοιχεία - δεν έχουν καμία σχέση με τα πιο επιτυχημένα ρομπότ που έχουμε σήμερα και αυτό γιατί είναι εντελώς ηλίθια.

Ο εξολοθρευτής, για παράδειγμα, είναι το υπερ-μηχανοποιημένο αποτέλεσμα μιας αλυσίδας κλιμακούμενα κακών επιλογών σχεδιασμού, που ξεκίνησε με στόχο την αποστολή στο παρελθόν, αλλά επειδή δεν βρέθηκε ακριβώς το σωστό σημείο, τελικά κατέληξε ως ένας μεταλικός σκελετός τυλιγμένος με την σάρκα ενός μποντιμπιλντερά, με Αυστριακή προφορά.

Στην πραγματικότητα, η Αμερική έχει πολύ πιο ανεπτυγμένο ρομποτικό σύστημα για να εξολοθρεύει αρχηγούς τρομοκρατών, το Predator. Είναι γρηγορότερο, εξυπνότερο, προκαλεί λιγότερες παράπλευρες απώλειες και και δεν χρειάζεται να κάνει επιδρομή σε ένα μπαρ μηχανόβιων για να εντοπίσει ένα κουλ ζευγάρι γυαλιά.

Τα ανθρωποειδή ρομπότ θεωρούνται το μέλλον, αλλά για κάθε συγκεκριμένο σκοπό που μπορείς να σκεφτείς, ένα απλό σχέδιο θα είναι σίγουρα πιο αποτελεσματικό. Αν έπρεπε να περιγράψω το Asimo με μία λέξη, θα χρησιμοποιούσα την λέξη “τρομακτικο”. Αν είχα και μια δεύτερη λέξη, θα προσέθετα το “άχρηστο”. Αν μου προσέφερες ένα, ως αντάλλαγμα για το Roomba μου (ρομπότ που σκουπίζει μόνο του), θα απέρριπτα την πρόταση, γιατί η Rosie μπορεί να σκουπίσει ολόκληρο το διαμέρισμά μου μόνη της, σε μία ώρα, ενώ το Asimo, απλά χοροπηδάει από ’δω κι από ’κει σαν μια περίεργη κούκλα του σεξ ενός δαιμονικού δισεκατομμυριούχου.

Και αν όντως χρειάζεσαι ένα ανθρωποειδές - αν και οι άνθρωποι είναι φτηνοί, μπορείς να προσλάβεις ένα πλήρως ανεπτυγμένο για περίπου 7 λίρες την ώρα, ενώ τα μικρότερα είναι ακόμα φτηνότερα και πιο χρηστικά απο ένα Roomba. Για ποιό λόγο να αγοράσει ένας οποιοσδήποτε γονέας ένα ρομπότ αξίας £500 για να γυαλίζει τα πατώματα, όταν μπορεί να αγγαρέψει ένα από τα βλαστάρια του να κάνει το ίδι,ο με αντάλλαγμα ένα γυαλιστερό χαρτονόμισμα;

Φυσικά είναι δύσκολο να χρησιμοποιείς τα παιδιά σου ως σπιτικούς δούλους όταν τα αγαπάς τόσο πολύ, αλλά όλο και περισσότερες αποδείξεις δείχνουν πως δενόμαστε συναισθηματικά με τα ρομπότ μας. Οι στρατιώτες, μάλιστα, κάνουν ακόμα και μικρές κηδείες για τα ρομπότ που χρησιμοποιούν για να αφοπλίσουν βόμβες. Καθώς τα ρομπότ γίνονται όλο και πιο εκλεπτυσμένα και ανθρωπόμορφα, εγείρονται σημαντικά ερωτήματα σχετικά με το πώς σχετιζόμαστε μαζί τους. Σε έναν κόσμο με πλήρως λειτουργικά και συνεχώς βελτιούμενα Asimo σε κάθε νοικοκυριό, πόσο διάστημα θα χρειαστεί μέχρι να αναφέρονται σε περιπτώσεις διαζυγίων και να υποστηρίζονται απο κινήματα για πολιτικά δικαιώματα; Αυτό είναι που επιδιώκουμε; Μια νέα φυλή υπηρετών, απαρτιζόμενη από μηχανές;

Παρά τα όσα λέγονται σχετικά με το ότι τα ρομπότ αποτυγχάνουν να φανούν αντάξια των προσδοκιών της επιστημονικής φαντασίας και της μελλοντολογίας, είναι σίγουρο πως αποτελούν μεγάλο μέρος της καθημερινότητάς μας. Παράγουν πολλά από τα αγαθά μας, καθαρίζουν τα πατώματά μας, παρακολουθούν τους ωκεανούς και τον ουρανό μας και εξερευνούν το ηλιακό σύστημα για εμάς. Η ρομποτική τεχνολογία ενσωματώνεται ολοένα και περισσότερο στα αμάξια που οδηγούμε και στα οχήματα μέσα στα οποία ταξιδεύουμε. Εάν έχεις ποτέ πετάξει με μια εμπορική αεροπορική εταιρεία, τότε πιθανότατα ένας αυτόματος πιλότος θα σε έχει μεταφέρει εκατοντάδες μίλια μακριά, όσο εσύ είσαι πίσω πίνοντας την σκατένια, ζεστή μπύρα που σερβίρουν στα αεροπλάνα και προσπαθείς να καταλάβεις αν αυτό το κοκκινιστό που έχεις μπροστά σου περιέχει απομίμηση κοτόπουλου ή λαχανικών.

Η ειρωνεία στην προκειμένη περίπτωση είναι ότι τα ρομπότ που χρειαζόμαστε πραγματικά, δεν είναι αυτά που θέλουμε. Σημαντικά ρομπότ ήδη κατασκευάζονται και εντάσσονται δυναμικά στην κοινωνία και την κουλτούρα μας. Αλλά επειδή δεν έχουν μια χαζομούρη και δύο πόδια, δεν δίνουμε δεκάρα για αυτά. Αντίθετα, πιστέυουμε ότι αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένα υπερβολικά πολύπλοκο Arnie-bot, παρ’ όλο που το αδιαφιλονίκητο αποτέλεσμα -εκτός από μία εντελώς νέα κατηγορία ιντερνετικού πορνό- θα είναι μία υποδουλωμένη φυλή με ένα δολοφονικό μίσος για τους ανθρώπους. Τα ανθρώπινα όντα είναι ακόμα πολύ έξυπνα για να τα μιμηθούν μηχανές, αλλά  είναι ακόμα κι έτσι, πάρα πολύ χαζά.