Η Βολιβία Ψήφισε Νόμο που Επιτρέπει σε Δεκάχρονα να Εργάζονται

Νεαροί εργαζόμενοι που δουλεύουν μέσα στο ορυχείο Cerro Rico στη Βολιβία. Φωτογραφία από τον Jackson Fager

Πέρυσι, το VICE είχε δημοσιοποιήσει τις προσπάθειες που γίνονταν στη Βολιβία για να νομιμοποιηθεί η παιδική εργασία. Μια ομάδα νεαρών εργαζομένων-ηλικίες 10 έως 18- είχε σχηματίσει μια πολιτική οργάνωση που ονομαζόταν Unatsbo, δηλαδή Ένωση Παιδιών και Εφήβων Εργαζομένων. Εκείνα τα παιδιά ήθελαν η βολιβιανή κυβέρνηση να μειώσει το νόμιμο ηλικιακό όριο εργασίας στα 10 έτη. Στο ταξίδι μας, συναντήσαμε έναν 17χρονο κλόουν δρόμου, έναν 12χρονο ανθρακωρύχο και μια 15χρονη καθαρίστρια μνημάτων, εκ των οποίων όλοι για οικονομικούς λόγους έπρεπε να εργαστούν για να επιβιώσουν. Από ότι είχαμε δει, οι οικογένειες τους ήταν τρυφερές και συχνά προστατευτικές, αλλά ήταν τόσο φτωχές που χωρίς το εισόδημα του παιδιού, η οικογένεια θα λιμοκτονούσε. Με άλλα λόγια, αυτά τα παιδιά δεν επέλεξαν να εργαστούν. Έπρεπε να το κάνουν. Για παράδειγμα η Cristina- το κορίτσι που γυάλιζε ταφόπλακες- κέρδιζε λίγα δολάρια κάθε μέρα και έδινε τα μισά στην οικογένεια της και τα υπόλοιπα τα κρατούσε για να αγοράσει σχολικά είδη. Όταν τη ρώτησα εάν ήταν τρομακτικό που περνούσε όλη τη μέρα της γύρω από πτώματα, μου είπε ότι όχι δεν ήταν. «Φοβάμαι περισσότερο τη ζωή από ότι το θάνατο» είπε.

Η λογική πίσω από τις προσπάθειες της Unatsbo είναι παρόμοια με τη λογική πίσω από τη νομιμοποίηση, ας πούμε, της πορνείας: σε ένα τέλειο κόσμο, κανείς δεν θα έπρεπε να υποχρεώνεται από οικονομική ανάγκη να εκπορνευτεί ή να εργάζεται από την παιδική ηλικία. Όμως δεν ζούμε σε ένα τέλειο κόσμο, οπότε γιατί δεν παρέχουμε σε αυτούς τους ανθρώπους νομική προστασία; Για τους Βολιβιανούς νέους εργαζομένους-εκτιμάται ότι είναι περίπου 850.000- αυτό θα σήμαινε ότι θα είχαν τη δυνατότητα να πάρουν επιδόματα, χρήματα σε περίπτωση αναπηρίας και να έχουν ένα νομικά επιβεβλημένο κατώτατο μισθό. Ήταν ένα αντιφατικό επιχείρημα, αλλά οι νέοι άνθρωποι που συναντήσαμε στο ταξίδι μας είπαν ιστορίες για αφεντικά που έκλεβαν τις αμοιβές τους, που τους έδερναν και τους κακοποιούσαν και οι οποίοι με την Unatsbo τουλάχιστον είχαν ενωθεί για έναν κοινό σκοπό. Είχαν συντάξει ακόμα και τη νομοθεσία για τη μείωση του ορίου παιδικής εργασίας, την οποία την είχαν παρουσιάσει στη βολιβιανή κυβέρνηση πέρυσι τον Δεκέμβριο. Δυστυχώς, τα παιδιά-που διαδήλωσαν κρατώντας πινακίδες με το ερώτημα ‘Εάν δεν δουλεύω, πως θα φάει η οικογένεια μου;’- συναντήθηκαν με την αστυνομία. Το θέαμα να βλέπεις 12χρονα που τα δέρνουν μπάτσοι, απλώς επειδή αυτά θέλουν να εργάζονται, υπογράμμισε το μεγάλο και επίμονο χάσμα ανάμεσα στη ζωή στον Πρώτο Κόσμο και τα απομεινάρια του Τρίτου Κόσμου.

Στις 17 Ιουλίου, ο αντιπρόεδρος της Βολιβίας αναγνώρισε αυτό το χάσμα με την ψήφιση νόμου που θα τρομοκρατούσε τους περισσότερους Αμερικανούς και Ευρωπαίους-υπέγραψε μια εκδοχή του νομοσχεδίου που είχε συντάξει η Unatsbo για τη μείωση του εργασιακού ορίου ηλικίας. Έτσι η Βολιβία έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο που επιτρέπει στα 10χρονα να εργάζονται, παραβιάζοντας κατάφωρα την Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών που απαγορεύει στα παιδιά κάτω των 14 ετών να εργάζονται. Σύμφωνα με το νέο νόμο. Τα παιδιά από 10-12 ετών μπορούν να αυτοαπασχολούνται-πουλώντας τσίχλες στο δρόμο ή γυαλίζοντας παπούτσια- και τα παιδιά από 12-14 ετών να εργάζονται ως «ανεξάρτητοι ανάδοχοι», που σημαίνει ότι ένα αφεντικό μπορεί να τα προσλάβει για να βοηθήσουν σε καταστήματα, εργαστήρια, φάρμες. Τα παιδιά επιτρέπεται να εργάζονται μόνο έξι ώρες την ημέρα, με την άδεια των γονιών τους, και μόνο εάν η δουλειά τους δεν δημιουργεί προβλήματα στην εκπαίδευση τους.

Στους πολέμιους του νέου νόμου, συμπεριλαμβάνονται ο ΟΗΕ και η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας, ενώ οι κίνδυνοι που παρουσιάζονται είναι προφανείς: απαλλαγμένα από τη νομική απαγόρευση, τα παιδιά μπορεί να υποχρεωθούν να επιλέξουν την εργασία αντί του σχολείου και η παιδική εργασία μπορεί να κωδικοποιηθεί και να ενθαρρύνεται αντί να αποθαρρύνεται και να καταπολεμάται. Οι υποστηρικτές του νόμου, όπως ο Βολιβιανός Γερουσιαστής Adolfo Mendoza, απαντάει επισημαίνοντας τα πιθανή οφέλη: τώρα, όπως και στους ενήλικες, οι εργοδότες θα πρέπει να πληρώσουν τα παιδιά με τον κατώτατο μισθό. Τα παιδιά που έχουν πέσει θύματα εκμετάλλευσης θα έχουν τη στήριξη δικηγόρων και του υπουργείου Εργασίας εάν τα κακομεταχειριστούν. Αυτά τα παιδιά θα δουλέψουν έτσι κι αλλιώς, λέει η λογική, άρα γιατί να μην υπάρχει νομοθεσία που να τα προστατεύει;

Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει, εάν τελικά αυτός ο νόμος θα βοηθήσει ή θα βλάψει τους νέους εργαζομένους της Βολιβίας. Αλλά τουλάχιστον, φαίνεται ότι αναγνωρίζει μια πραγματικότητα που παιδιά όπως η Cristina, έχουν καταλάβει από καιρό: απαγορεύοντας την παιδική εργασία δεν θα την κάνει να φύγει από μόνη της. Σημαίνει απλώς ότι τα παιδιά θα δουλεύουν στα κρυφά. Τα εργαζόμενα παιδιά της Βολιβίας, καλώς ή κακώς, βρίσκονται τώρα στο προσκήνιο.

Για να γνωρίσετε την Cristina και άλλα μέλη της Unatsbo στη Βολιβία, παρακολουθήστε το ντοκιμαντέρ μας, Child Workers of the World, Unite! [Εργαζόμενα Παιδιά του Κόσμου, Ενωθείτε!]

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.