Αν Αναρωτήθηκες Ποτέ, Γι' Αυτό Δεν σου Επιτρέπουν να Αποτεφρωθείς στην Ελλάδα Μετά τον Θάνατό σου

UPDATE 19/10/2017: Η Βουλή έδωσε το «πράσινο φως» για να κατασκευαστεί το πολυπόθητο Κέντρο Αποτέφρωσης Νεκρών (ΚΑΝ) στην περιοχή του Ελαιώνα, από τον Δήμο Αθηναίων, με την ψήφιση της ρύθμισης που τροποποιεί το Προεδρικό Διάταγμα για τις χρήσεις γης στον Ελαιώνα.

Εντός του νομοσχεδίου για τα αυθαίρετα που ψηφίστηκε στη Βουλή, περιλαμβάνεται και το άρθρο 139, το οποίο προβλέπει ότι η «χωροθέτηση των Κέντρων Αποτέφρωσης Νεκρών επιτρέπεται σε περιοχές στις οποίες έχουν καθοριστεί χρήσεις γης των άρθρων 5, 6 ,7 και 10 του από 23-2-1987 π.δ/τος, καθώς και σε χώρους κοινωνικών και πολιτιστικών λειτουργιών οι οποίοι βρίσκονται μέσα στους κοινόχρηστους χώρους της παρ. 8 του άρθρου 3 του από 20-9-1995 π.δ/τος της περιοχής του Ελαιώνα». Το άρθρο 139 ψηφίστηκε την Τετάρτη στη Βουλή από όλα τα κόμματα πλην της Χρυσής Αυγής, λαμβάνοντας τη στήριξη των ΑΝ.ΕΛ, παρότι έχει ταχθεί στο παρελθόν κατά της αποτέφρωσης, όταν οι βουλευτές του κόμματος είχαν δηλώσει πως θα συμπορευτούν με την άποψη της Εκκλησίας.

Το πρώτο σύμπτωμα του θανάτου είναι η γέννηση και μακροπρόθεσμα είμαστε όλοι νεκροί. Ναι, είναι μακάβριο, αλλά η απώλεια είναι αληθινή όσο και η ζωή. Και μετά έρχεται αυτή η βάρβαρη διαδικασία που δεν έχεις πια παλμό και χτύπους στην καρδιά σου. Σε κουβαλάνε τέσσερις άνθρωποι σε ένα ήσυχο νεκροταφείο, με τους συγγενείς να κλαίνε πίσω από το φέρετρό σου. Στη συνέχεια, το σώμα σου θα μπει κάτω από δυο μέτρα χώμα και θα ακουστεί ο ήχος των λουλουδιών που θα πέσουν πάνω στο ξύλινο λουστραρισμένο φέρετρο. Ένας ήχος που για όποιον τον έχει παρατηρήσει, είναι ανατριχιαστικός. Η οικογένειά σου θα πληρώσει ένα σωρό λεφτά και ανάλογα με το πόσα μπορέσει να διαθέσει, θα σου φτιάξει έναν απλό τάφο ή μια υπερπαραγωγή από μάρμαρο πάνω από το χώμα που σε έχει σκεπάσει. Διότι, ακόμα και ο θάνατος είναι ένα ζήτημα ταξικό τελικά, όπως και η ζωή. Αν θελήσεις να μην έχει αυτήν τη συνέχεια η σορός σου, έχεις πολύ συγκεκριμένες επιλογές: την αποτέφρωση, που τόσο έχει διχάσει Εκκλησία και Πολιτεία κατά καιρούς, μια επιλογή που έχουν υποσχεθεί όλες οι κυβερνήσεις που πέρασαν τα τελευταία χρόνια, αλλά καμιά δεν κατάφερε να την υλοποιήσει.

Η διαδικασία της αποτέφρωσης που για πολλούς πλέον αποτελεί επιλογή, δεν είναι ακόμη εφικτή. Τουλάχιστον, σε εγχώρια αποτεφρωτήρια. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, οι σωροί κάποιων ανθρώπων που είχαν αφήσει σαν επιθυμία στους οικείους τους να αποτεφρωθούν, άρχισαν να ταξιδεύουν προς τη Βουλγαρία όπου υπήρχε αποτεφρωτήριο και με τις κατάλληλες γραφειοκρατικές διαδικασίες, κατάφερναν την υλοποίηση της επιθυμίας του θανόντα. Πέρυσι έγιναν συνολικά 4.200 αποτεφρώσεις Ελλήνων στη Βουλγαρία. Ενώ, καθημερινά, έξι-επτά σοροί μαζί με τις οικογένειες τους, περνούν τα σύνορα για τον ίδιο σκοπό.

Για τα γραφεία τελετών, σιγά-σιγά έγινε συνήθεια. «Η καύση έχει ένα κόστος και η οικογένεια πληρώνει και τα μεταφορικά για να φύγει από εδώ και να πάει στη Σόφια. Όταν τα αποτεφρωτήρια γίνουν εδώ, θα μπορούν να το κάνουν όλα τα γραφεία, διότι τώρα δεν έχουν τη δυνατότητα. Δεν έχουν όλα τα γραφεία τελετών αμάξια για παράδειγμα, οπότε τα μισθώνουν και ανεβάζουν τις τιμές για την οικογένεια που πρέπει να πληρώσει το κόστος», λέει ο Ιωάννης Δρίτσουλας, ιδιοκτήτης ενός γραφείου τελετών που πρωτοστάτησε στις μεταφορές σορών στη Βουλγαρία από τη δεκαετία του 1990.

Η διαδικασία της αποτέφρωσης, όπως μου εξηγεί ο ιδιοκτήτης του γραφείου τελετών, δεν είναι καθόλου περίπλοκη. Είναι όμως αναιτίως χρονοβόρα και ψυχοφθόρα λόγω της απόστασης. «Το μόνο που χρειάζεται είναι μια βεβαίωση από την οικογένεια πρώτου βαθμού ή από τον ίδιο πριν πεθάνει, ότι επιθυμεί την καύση. Γίνεται μια δήλωση στην αστυνομία ότι ήταν επιθυμία του να αποτεφρωθεί κι όλα τα απαραίτητα χαρτιά πάνε για μετάφραση, διότι τα χρειάζονται στη Βουλγαρία. Οι διαδικασίες συνήθως γίνονται μέσα σε δυο ημέρες και μετά ξεκινά το ταξίδι. Στη σορό γίνεται ταρίχευση από τον ιατροδικαστή με ένα υγρό που βάζουν από τον αδένα για να μην αλλοιωθεί το σώμα. Ταρίχευση γίνεται πάντα όταν περνάει σύνορα η σορός ή όποτε χρειάζεται καράβι. Όποτε πάμε σε νησί για να παραλάβουμε μια σορό, πάντα το λιμεναρχείο ας πούμε ζητάει χαρτί ταρίχευσης. Η μέθοδος, πάντως, σαν επιλογή όσο πάει και αυξάνεται».

Αυτήν τη στιγμή κι ενώ για άλλη μια φορά ο δρόμος έχει ανοίξει για τη δημιουργία αποτεφρωτηρίου σε Αθήνα και Πάτρα, απ' ό,τι φαίνεται τα πράγματα ακόμη κολλάνε για πολυποίκιλους παράγοντες. Η Εκκλησία, η απροθυμία και η οικονομική κρίση είναι τροχοπέδη για να προχωρήσουν οι διαδικασίες, παρά το γεγονός ότι υπάρχει πλέον επιτακτική ανάγκη για τη δημιουργία του.

Ο Αντώνης Αλακιώτης, Πρόεδρος της Επιτροπής για το Δικαίωμα της Αποτέφρωσης των Νεκρών στην Ελλάδα, ένας άνθρωπος που μετά τον χαμό του στενού του φίλου και ζωγράφου Παύλου Μοσχίδη, ο οποίος είχε ζητήσει να αποτεφρωθεί, έκανε σκοπό της ζωής του τη δημιουργία αποτεφρωτηρίου στην Ελλάδα, έτσι ώστε να υπάρχει μια ανώδυνη επιλογή για όσους προτιμούν αυτήν τη μετά θάνατον πορεία της σορού τους. Μιλώντας στο VICE για τα αποτεφρωτήρια που πρόκειται να δημιουργηθούν σε Αθήνα και Πάτρα, εξηγεί όλα τα κολλήματα που υπάρχουν και θα υπάρχουν για το επόμενο διάστημα: «Υποχρεωτικά, θα ακολουθήσουν μια συνήθη, πολύ αργή διαδικασία, διότι τόσο η Αθήνα όσο κι η Πάτρα έχουν διάφορα προβλήματα. Ο κ. Πελετίδης στην Πάτρα έχει την πολιτική βούληση να το προχωρήσει. Το πρόβλημα που είχε προκύψει εκεί είναι ότι η χρήση γης είναι κατάλληλη, αλλά ο χώρος είχε προβλεφθεί να είναι χώρος βιολογικού καθαρισμού. Έντεκα στρέμματα τα οποία ανήκουν στον δήμο είχαν πάρει παλιότερα την απόφαση να γίνουν χώρος βιολογικού καθαρισμού. Όμως με νεότερη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, αποφασίστηκε η δημιουργία αποτεφρωτηρίου. Αυτή η αλλαγή, επίσης, πρέπει να γίνει από την Περιφέρεια. Αυτό είναι μια δικαδικασία γραφειοκρατική που σε πολλές περιπτώσεις κρατάει χρόνια, για να γίνουν μελέτες περιβαλλοντολογικών επιπτώσεων και άλλες διαδικασίες. Πολλές φορές υπερβαίνει και την πολιτική βούληση αυτών που είναι στην Περιφέρεια», αναφέρει αρχικά.

Η δεύτερη περίπτωση είναι της Αθήνας, όπου έχει αποφασιστεί από το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αθηναίων να φτιάξει το αποτεφρωτήριο στο οικοδομικό τετράγωνο Τ17 στον Βοτανικό. Όμως και εκεί δημιουργούνται προβλήματα για μερικούς πολύ σημαντικούς λόγους. Για να υλοποιηθεί, πρέπει να υπάρξει μια νομοθετική ρύθμιση με την οποία υποτίθεται πως θα δοθεί για τον Δήμο Αθηναίων άδεια από την πολεοδομία. Αυτή η ρύθμιση έχει έναν χαρακτήρα ο οποίος μπορεί να αμφισβητηθεί για τη νομιμότητά του αφού το συγκεκριμένο σημείο είναι «κοινόχρηστο πράσινο» κι έτσι ζητάνε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος να κατηγοριοποιηθεί η συγκεκριμένη δραστηριότητα (του αποτεφρωτηρίου) ως κοινωφελούς χρήσεως.

Ο αναχρονιστικός και σκοταδιστικός χαρακτήρας της Ελλαδικής Ορθόδοξης Εκκλησίας έχει φανεί σε πολλά ζητήματα. Η στάση της σήμερα σε ό,τι αφορά την αποτέφρωση, είναι ίδια με αυτή που είχε η Καθολική Εκκλησία πριν 100 χρόνια. «Οι εκκλησίες έχουν και οικονομικά κίνητρα όπως αντιλαμβάνεστε. Πέρα από τις κηδείες και τις εξόδιους ακολουθίες, ο νεκρός στο νεκροταφείο προσφέρει επισκεψιμότητα από τους συγγενείς τους - για μνημόσυνα, για παράδειγμα. Και προφανώς έχουν περισσότερα έσοδα σε σχέση με τα έσοδα που θα είχαν οι ιερείς όταν η τέφρα μιας σορού θα διασκορπιστεί στη θάλασσα ή στη φύση. Είναι ο πελάτης στο μαγαζί και θα πρέπει να παραμένει ο πελάτης, είτε ζωντανός είτε θαμμένος. Το οξύμωρο είναι ότι όλες οι ελληνόφωνες εκκλησίες του εξωτερικού παρέχουν την εξόδιο ακολουθία στους Έλληνες που ζουν στο εξωτερικό. Η Μαρία Κάλλας, για παράδειγμα, όλοι ήξεραν ότι επρόκειτο να αποτεφρωθεί αλλά την έψαλαν στον ναό του Αγίου Στεφάνου πριν την αποτέφρωση», τονίζει ο κ. Αλακιώτης.

«Μετά τα τρία χρόνια γίνεται εκταφή της σορού στα νεκροταφεία της Αττικής, ως επί το πλείστον επειδή υπάρχει υπερπληθυσμός. Αυτό είναι μια δραματική κατάσταση. Πολλές φορές δεν έχει λιώσει το σώμα, καμιά φορά αν πρόκειται για καρκινοπαθή είναι πολύ δύσκολο ανάλογα με τα φάρμακα που έχει πάρει από τις θεραπείες. Αν δεν έχει λιώσει δίνεται ακόμη ένα έτος παράταση και το βάζουν στα "αδιάλυτα". Είναι ένα μέρος του νεκροταφείου, στο οποίο πληρώνεις για έναν χρόνο ακόμη παραμονή. Αν έχει λιώσει πηγαίνουν τα κόκκαλα για θρυμματισμό, γίνονται σκόνη ή τα κρατάνε στο οστεοφυλάκιο και πληρώνεις τέλη στο νεκροταφείο για να διατηρήσεις το κουτάκι. Ανάλογα με τον Δήμο και το νεκροταφείο αυτό, το κόστος αλλάζει, διότι βγάζουν δικές τους τιμές», μου είχε πει στην επικοινωνία που είχαμε ο ιδιοκτήτης του γραφείου τελετών.

[VICE Video] Είναι Πολύ Ακριβό να Πεθαίνεις στην Ελλάδα

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Προσπαθώντας να καταλάβω τη στάση της Εκκλησίας και αφού στάθηκε αδύνατο να επικοινωνήσω με κάποιο αρμόδιο στέλεχος της Ορθοδοξίας, από τις σχετικές ανακοινώσεις αρχιεπισκόπων, μπορεί να συμπεράνει κανείς πως το κόλλημα της Εκκλησίας βρίσκεται στην «ιερότητα των λειψάνων». Παρόλα αυτά, με τον τρόπο που μεταχειρίζονται τα λείψανα στα κοιμητήρια δεν διαφαίνεται από πουθενά πως η ίδια η εκκλησία τα θεωρεί ιερά. Ρωτώντας τον Αντώνη Αλακιώτη για το θέμα, απαντά: «Πρώτα απ' όλα δεν είναι ταφή αυτό που γίνεται, γιατί γίνεται μόνο για τρία χρόνια. Ταφή είναι να παραμείνει ο νεκρός για πάντα αιωνίως εκεί, όπως γίνεται για τους μουσουλμάνους και τους εβραίους. Αλλά εφόσον είναι μια ταφή τριών χρόνων, ποια ιερότητα υπάρχει όταν μετά από τρία χρόνια κάνουν την εκταφή του νεκρού με τα φτυάρια και τον βγάζουν ξανά έξω; Ειδικά σε περιπτώσεις που ο νεκρός που μπορεί να μην έχει λιώσει καν. Αλλά ακόμη και αν έχει λιώσει το σύνηθες είναι τα μέλη, τα δάκτυλα, η κάτω γνάθος παραμένουν στη διαδικασία αυτή στον χώρο και βγαίνει μέρος του νεκρού. Και εν πάση περιπτώσει όλη αυτή η διαδικασία του διαμελισμού των οστών για να μπορέσει να μπει σε ένα κουτάκι δεν περιέχει τα στοιχεία του βανδαλισμού; Ποια ιερότητα τηρείται στον νεκρό όταν τα μέλη του μένουν χώρια και όταν μετά από χρόνια όταν αυτά τα λείψανα θα καταλήξουν σε ένα χώρο που λέγεται «χωνευτήρι». Όταν η οικογένεια σταματήσει να πληρώνει το οστεοφυλάκιο, θα τα ρίξουν σε ένα πηγάδι και μετά ρίχνουν χημικά και ασβέστη για να λιώσουν και να μπορέσουν να χωρέσουν κι άλλα. Τα επιχειρήματα είναι ανεπαρκή και δεν έχουν βάση».

Είναι χαρακτηριστικό ότι στο Μαρκόπουλο όπου είχε παρθεί η απόφαση από το Δημοτικό Συμβούλιο για τη δημιουργία αποτεφρωτηρίου, μετά από παρέμβαση του Μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής, Νικόλαο, ο οποίος ασκεί έντονη επορροή στην περιοχή, η απόφαση αυτή άλλαξε. «Αν ένας άνθρωπος ζητήσει, αλλά όχι να του το φορτώσουν, να ζητήσει μόνος του να καεί το σώμα του, είναι δική του η επιλογή και δική του η ευθύνη. Δεν μπορεί, όμως, να ζητήσει να είναι και λίγο ορθόδοξος, να θέλει και Ακολουθία ή να ζητήσει να γίνει το αποτεφρωτήριο μέσα στο κοιμητήριό μας. Όσοι, λοιπόν, θέλουν είτε ως πρόσωπα είτε ως φορείς, δήμοι ή άλλοι φορείς, θα αγοράσουν ένα κτήμα, θα βρουν μια έκταση, θα κάνουν ένα αποτεφρωτήριο και από εκεί και πέρα ο καθένας θα αποφασίζει για τον εαυτό του και θα αναλαμβάνει και την ευθύνη του. Ο δήμαρχος τη δουλειά του και εγώ τη δουλειά μου», είχε δηλώσει παλιότερα ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, αφού το να μην τελείται η Εξόδιος Ακολουθία για τους Χριστιανούς Ορθόδοξους που επιλέγουν να αποτεφρωθούν αποτελεί κοινή επίσημη γραμμή. Ωστόσο στην πράξη δεν είναι ακριβώς έτσι. Πέρυσι, «από τις 4.200 αποτεφρώσεις που έγιναν, οι 3.000 είχαν εξόδιο ακολουθία», αναφέρει ο κ. Αλακιώτης. Όπως και με τους αυτόχειρες οι οποίοι επίσημα δεν έχουν το "δικαίωμα" του Επικήδειου, οι ιερείς είναι κοινό μυστικό πως δεν αρνούνται τη συμμετοχή τους στη διαδικασία.

Όπως υπογραμμίζει και ο Πρόεδρος της Επιτροπής για το Δικαίωμα της Αποτέφρωσης των Νεκρών στην Ελλάδας, «Δεν έχει υπάρξει καμιά περίπτωση τα τελευταία χρόνια που να έχει αρνηθεί ιερέας την εξόδιο ακολουθία. Ακόμη και η Αρλέτα που ήξεραν όλοι ότι θα πάει να αποτεφρωθεί, συνοδεύτηκε στη νεκροφόρα η οποία θα έφευγε για τη Βουλγαρία μετά την εξόδιο ακολουθία, από τρείς ιερείς. Πιστεύω ότι αυτό είναι εν γνώσει της Ιεράς Συνόδου και είναι μια συμπεριφορά η οποία από τη μια δείχνει τα δόντια αλλά στην πράξη δεν υλοποιεί τις απειλές, δηλαδή δεν φτάνει στα άκρα να μην παρέχει την εξόδιο ακολουθία ενώ γνωρίζουν ότι θα γίνει αποτέφρωση. Προσπαθεί να περιορίσει κάποιους στην επιλογή τους αλλά επί της ουσίας, όλα τα γραφεία τελετών με τα οποία έχουμε επαφή δεν μας έχουν αναφέρει ότι δεν έχουν καταφέρει να κάνουν την εξόδιο ακολουθία με κάποιους ιερείς. Υπάρχει μια επιείκεια στη στάση των ιερέων για τη συγκεκριμένη διαδικασία».

Ένας τρίτος και ενδεχομένως ο βασικότερος ανασταλτικός παράγοντας για τη δημιουργία αποτεφρωτηρίου, είναι η οικονομική κρίση. Ο κ. Αλακιώτης αναλύοντας την περίπτωση της Πάτρας και του Δημάρχου, ο οποίος κάνει επίπονες προσπάθειες να δημιουργηθεί Δημοτικό αποτεφρωτήριο, τονίζει πως «Ένα αποτεφρωτήριο είναι βιώσιμο αν κάνει χίλιες αποτεφρώσεις ετησίως και πάνω. Το πιθανότερο είναι ότι σε κάποιο χρονικό διάστημα -σε ένα, δυο, τρία χρόνια- θα γίνει κάποιο αποτεφρωτήριο κοντά στην Αθήνα διότι εδώ είναι ο μεγαλύτερος όγκος αστικού πληθυσμού. Πόσοι θα φεύγουν να πάνε στο αποτεφρωτήριο της Πάτρας για να κάνουν αποτέφρωση; Επειδή απ' ό,τι ξέρω η Πάτρα δεν έχει κεφάλαια στο ταμείο, για να το χρηματοδοτήσει, είναι λογικό να ζητήσει χρηματοδότηση από κάποιον. Αυτός ο κάποιος θα πρέπει να σκεφτεί τι θα γίνει μετά από πέντε-έξι χρόνια, αν ανοίξει ένα αποτεφρωτήριο στην Αθήνα. Πιστεύω λοιπόν πως ο δεύτερος λόγος καθυστέρησης θα είναι αυτός - επειδή θα είναι δύσκολο να βρεθεί επενδυτής».

Αυτό που ο κ. Αλακιώτης περιγράφει σαν μεγαλύτερο πρόβλημα -εκτός από την περίπτωση του Μαρκόπουλου -στις περισσότερες περιπτώσεις που έχουν γίνει προσπάθειες για τη δημιουργία αποτεφρωτηρίου όπως στη Θεσσαλονίκη, στον Βόλο, στου Ζωγράφου και στην Πάτρα ακόμη, είναι τεχνικού και πολεοδομικού χαρακτήρα, μιας γραφειοκρατίας που υπάρχει γύρω απ' αυτά και όχι αμιγώς αποτέλεσμα της παρέμβασης της Εκκλησίας. Οι διαδικασίες καθυστερούν επειδή, είτε σε μερικές απ' αυτές τις περιπτώσεις το επιχειρηματικό πλάνο είναι ζημιογόνο και θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί για να γίνει, είτε δεν έχουν κατάλληλες χρήσεις γης. Οι δήμοι, επίσης, μαστίζονται από την οικονομική κρίση. Άκουγα, ας πούμε, προοδευτικούς δημοτικούς συμβούλους που ήταν θετικοί στο να προχωρήσουν στη δημιουργία αποτεφρωτηρίου, σε κάποιο δημοτικό συμβούλιο να λένε «Τι θα πούμε στους ψηφοφόρους; Ότι δεν βρήκαμε λεφτά να βάψουμε το σχολείο, να φτιάξουμε τον παιδικό σταθμό, αλλά βρήκαμε λεφτά να φτιάξουμε το αποτεφρωτήριο;».

Πάνω σε αυτήν την οικονομική κρίση και την αδυναμία να στηρίξουμε τη δημιουργία ενός δημοτικού ή κρατικού αποτεφρωτηρίου στο πολυνομοσχέδιο που δημιουργήθηκε, δόθηκε και η δυνατότητα σε ιδιώτες να δημιουργήσουν ιδιωτικά αποτεφρωτήρια. Ο θάνατος, άλλωστε, είναι τόσο κυνικά και ειρωνικά μια καλή πηγή εσόδων για όσους εμπλέκονται σε αυτόν προσφέροντας υπηρεσίες. Ο κ. Αλακιώτης μιλώντας γι' αυτό, αποκάλυψε πως «Μια πολυεθνική εταιρία που έχει αποτεφρωτήρια στην Ευρώπη έχει βρει ήδη οικόπεδο και προχωρά ήδη στην κατασκευή του αποτεφρωτηρίου αυτήν τη στιγμή που μιλάμε. Το πιθανότερο είναι να κατασκευαστεί από ιδιώτες παρά από φορείς των δήμων, κάτι που συμβαίνει και στο εξωτερικό».

Κάποια στιγμή είχε κυκλοφορήσει η είδηση πως δυο νέοι επιστήμονες στην Ιταλία ανακάλυψαν έναν νέο τρόπο να ταφεί η σορός των νεκρών. Με μια μέθοδο που δημιούργησαν, μετά τον θάνατό σου, το νεκρό σου σώμα θα μπορούσε να μπει σε ένα βιοδιασπώμενο κουκούλι μέσα στο έδαφος και από τη σωρό σου να «τραφεί» και να δημιουργηθεί ένα δέντρο το οποίο θα έχεις επιλέξει εσύ ή η οικογένεια σου. Κινδυνεύοντας να χαρακτηριστώ hipster, θα έλεγα πως είναι ο τέλειος τρόπος ταφής. Το να μετατραπείς μετά το θάνατο σου τεράστιο Ευκάλυπτο στην άκρη μιας λίμνης ή σε μια Ιτιά κάπου σε μια πεδιάδα, αφαιρεί μια στρώση από τη βαρβαρότητα που καλύπτει έτσι κι αλλιώς το θάνατου. Κάνει την απώλεια σου σχεδόν ποιητική, σου δίνει την αίσθηση της συνέχειας και της αιωνιότητας.

Ο θάνατος όμως, όπως και η ζωή, είναι κάτι τόσο προσωπικό και τόσο διαφορετικό για τον καθένα. Είναι μια έννοια και ένα συμβάν το οποίο όλοι το αντιλαμβάνονται, το βιώνουν και ξεπερνούν διαφορετικά. Θα έπρεπε τουλάχιστον να έχουν την επιλογή για το εάν θέλουν να φαγωθούν από σκουλήκια και να καταλήξουν στο χωνευτήρι, εάν θέλουν να σκορπιστούν στη θάλασσα που κάποτε κοίταζαν ή σε ένα μέρος που αγάπησαν. Ο Φρόιντ έλεγε πως «Απέναντι σε κάποιον που πέθανε, υιοθετούμε μια ιδιαίτερη στάση - κάτι σαν θαυμασμό για κάποιον που τελείωσε μια πολύ δύσκολη δουλειά». Και είναι κάπως φρικτό που η επιθυμία ενός ανθρώπου που πεθαίνει για το τι θα απογίνει το νεκρό του σώμα, στο τέλος αυτής της δύσκολης δουλειάς που λέγεται ζωή, να έχουμε βρει τρόπους να απαγορεύεται ή να τιμολογείται.

Περισσότερα από το VICE

Σήμερα Συμπληρώνεται Μισός Αιώνας από την Εκτέλεση του Τσε, του Επαναστάτη που θα Ζει για Πάντα

Πράγματα που Έμαθα με το να Έχω Μακροχρόνια Σχέση στα 20 μου

Έλληνες Αναρχικοί Στέλνουν Χαιρετίσματα από τη Ράκκα της Συρίας