Η Ιστορία Πίσω από το Αρχαιοελληνικό Αντικείμενο του 4ου Αιώνα π.Χ. που Βγήκε σε Δημοπρασία

Ο Δρ. Χρήστος Τσιρογιάννης είναι αρχαιολόγος με έδρα τη Γλασκόβη. Εργάζεται στο Κέντρο Ερευνών Εγκλήματος και Δικαιοσύνης της Σκωτίας, στο Πανεπιστήμιο της Γλασκόβης. Είναι ένας από τους ανθρώπους που αποτελούν την τελευταία γραμμή άμυνας για αρχαιολογικούς θησαυρούς που καταλήγουν σε δημοπρασία. Εντοπίζει λεηλατημένα αντικείμενα χρησιμοποιώντας μια βάση δεδομένων και ενημερώνει τις Αρχές, όταν αντιλαμβάνεται ένα αντικείμενο που έχει διακινηθεί παράνομα και το οποίο δεν θα έπρεπε να πουληθεί. Είναι υπεύθυνος για την ανακάλυψη δεκάδων κλεμμένων θησαυρών και έχει βοηθήσει για τον επαναπατρισμό τους σε Ελλάδα και Ιταλία. Σπούδασε ιστορία της τέχνης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, δούλεψε στο υπουργείο Πολιτισμού και συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Cambridge. Είναι επίσης κάτοχος του κατασχεμένου αρχείου του μεγαλεμπόρου παράνομων αρχαιοτήτων Gianfranco Becchina, καταδικασμένου για διακίνηση αρχαιοτήτων από την Ιταλία και την Ελλάδα.

Τη Δευτέρα 12 Ιουνίου, ένα κομμάτι μιας ελληνικής στήλης του 4ου αιώνα π.Χ. είχε προγραμματιστεί να δημοπρατηθεί στον Οίκο Sotheby's: ο Δρ. Τσιρογιάννης πίστευε ότι είχε διακινηθεί παράνομα και επικοινώνησε με τις ελληνικές Αρχές, τη Σκότλαντ Γιαρντ και την Ιντερπόλ, για να τους ενημερώσει.

Καμιά από αυτές τις Αρχές δεν ήρθε σε επαφή με τον Δρ. Τσιρογιάννη. Το VICE, επικοινώνησε με τη Σκότλαντ Γιαρντ, τον Sotheby's και τις ελληνικές Αρχές, για να δούμε αν το αντικείμενο είχε αφαιρεθεί από τη λίστα δημοπρατούμενων αντικειμένων και αν είχε ξεκινήσει έρευνα.

Πρώτα, ο Sotheby's έκανε την εξής δήλωση:

«Επιλέξαμε να μην αποσύρουμε την ταφική στήλη από τη δημοπρασία βασισμένοι στην επιμέλειά μας, πριν από την πώληση. Γνωρίζουμε την προέλευσή της που προηγείται χρονικά από τη στιγμή που υποτίθεται ότι βρισκόταν στην κατοχή του Becchina (σ.σ. γνωστού παράνομου εμπόρου έργων τέχνης). Παραμένουμε σίγουροι ότι δεν υπήρχε και δεν υπάρχει κώλυμα στην πώλησή της. Όπως και στο παρελθόν, παροτρύνουμε τον κύριο Τσιρογιάννη να δημοσιοποιήσει το αρχείο του Becchina, ώστε ο Sotheby's και άλλοι έντιμοι παράγοντες της αγοράς να μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε, ως συμπλήρωμα στην εκτεταμένη έρευνά μας. Στην προκειμένη περίπτωση, οι φωτογραφίες που έχει δημοσιοποιήσει ο κύριος Τσιρογιάννης απεικονίζουν τη στήλη τοποθετημένη σε μια βάση. Δεδομένου ότι η προέλευσή της στήλης προηγείται της στιγμής των φωτογραφιών, δεν θεωρούμε ότι με βάση τις φωτογραφίες μπορεί να αμφισβητηθεί ο σαφής τίτλος ιδιοκτησίας του πωλητή».

Ο Δρ. Τσιρογιάννης δήλωσε ότι η απάντηση του Sotheby's ήταν αναμενόμενη και συμπλήρωσε: «Η παράνομη προέλευση της στήλης αναδεικνύεται από τα αποδεικτικά στοιχεία που έχω δημοσιοποιήσει, πριν από τη δημοπρασία του Sotheby's και είναι στη διάθεση των ελληνικών και ξένων Αρχών, του κόσμου και του Sotheby's. Αντιθέτως, ο οίκος Sotheby's προβαίνει σε μία δήλωση, χωρίς να παρουσιάζει κανένα αποδεικτικό στοιχείο και χρησιμοποιώντας αβάσιμα επιχειρήματα, όπως τη βάση που έχει προστεθεί στη στήλη από τον Becchina, η οποία είναι, ούτως ή άλλως, διαφορετική από τη βάση στην οποία η στήλη παρουσιάστηκε προς πώληση από τον οίκο Sotheby's. Εάν ο οίκος Sotheby's διαθέτει το παραμικρό στοιχείο που αποδεικνύει αδιάψευστα τη νόμιμη προέλευση της στήλης πριν περιέλθει στα χέρια του Becchina, όπως ο οίκος διατείνεται, η λύση είναι εξαιρετικά απλή: ο οίκος Sotheby's να δημοσιεύσει αμέσως έστω και ένα τέτοιο στοιχείο, όπως έκανα εγώ, δημοσιεύοντας όλα τα στοιχεία που ανακάλυψα, αποδεικνύοντας την παράνομη διακίνηση της στήλης, από την πρώτη στιγμή. Ένα τίμιο εμπόριο, αρχαιοτήτων ή άλλο, δεν έχει να κρύψει το παραμικρό.

»Όσο για τα κατασχεμένα αρχεία από εμπόρους αρχαιοτήτων (καταδικασμένων για διακίνηση πολιτιστικών αγαθών), αυτά ανήκουν στις Αρχές που τα κατέσχεσαν και, συνεπώς, μόνο εκείνες έχουν εκ του νόμου τη δυνατότητα να τα δημοσιοποιήσουν εξ ολοκλήρου. Ταυτόχρονα, ο Sotheby's και όλο το διεθνές εμπόριο αρχαιοτήτων έχουν τη δυνατότητα να στείλουν φωτογραφίες των αντικειμένων που σκοπεύουν να πουλήσουν στο μέλλον, στις κρατικές αυτές Αρχές, πολύ πριν από την πώλησή των αρχαιοτήτων, προκειμένου οι αρχαιότητες να ελεγχθούν, εντελώς δωρεάν, από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες. Ο Sotheby's και το λοιπό διεθνές εμπόριο συστηματικά αποφεύγουν αυτή τη δυνατότητα που έχουν, για να μην ελέγχονται οι ίδιοι και οι προμηθευτές τους. Ταυτόχρονα, ζητούν δικό τους αντίγραφο, προκειμένου να αποφεύγουν τον έλεγχο των εκπροσώπων του νόμου και των ειδικών ερευνητών. Όπως προανέφερα, ένα τίμιο εμπόριο, αρχαιοτήτων ή άλλο, δεν έχει να κρύψει το παραμικρό».

Η Σκότλαντ Γιαρντ δήλωσε, μέσω mail: «Στις 8 Ιουνίου, η μονάδα έργων τέχνης και αρχαιοτήτων της Μητροπολιτικής Αστυνομίας δέχτηκε μια καταγγελία ότι ένας οίκος δημοπρασιών ενδεχομένως να πουλάει ένα λεηλατημένο αντικείμενο» και συμπλήρωσε ότι «η καταγγελία έχει μεταφερθεί στις κατάλληλες Αρχές στο εξωτερικό».

Σε ό,τι αφορά τις ελληνικές Αρχές, πηγές της Αστυνομίας ανέφεραν πως γνωρίζουν το περιστατικό και βρίσκονται σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού που διερευνά την υπόθεση. Από το υπουργείο Πολιτισμού δεν θέλησαν να κάνουν κάποια δήλωση.

Ενώ το αντικείμενο δεν πουλήθηκε στη δημοπρασία, φαίνεται ότι ο οίκος Sotheby's δεν έχει καμία πρόθεση να το αποσύρει από μελλοντικές δημοπρασίες, παρά την πιθανότητα να γίνει έρευνα. Στο παρελθόν, ο Δρ. Τσιρογιάννης είχε βοηθήσει με επιτυχία στον επαναπατρισμό δεκάδων αντικειμένων. Έκανα μαζί του μια συνέντευξη μέσω mail, για να καταλάβω καλύτερα πώς είναι να εκθέτεις οίκους δημοπρασιών, όπως ο Sotheby's, τι αποτέλεσμα έχει και ποιες οι παλιότερες απογοητεύσεις του, όταν είχε να κάνει με τις ελληνικές και άλλες αστυνομικές Αρχές, στο εξωτερικό.

VICE: Πείτε μας για το αντικείμενο που δημοπρατεί ο Sotheby's. Τι είναι και πώς ανακαλύψατε ότι έβγαινε παράνομα σε δημοπρασία;
Χρήστος Τσιρογιάννης: Η συγκεκριμένη αρχαιότητα που ταύτισα, αποτελεί το ανώτερο τμήμα μίας Αττικής μαρμάρινης ταφικής στήλης, με γλυπτή διακόσμηση ανθεμίου, που χρονολογείται στα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ. Ταύτισα τη συγκεκριμένη αρχαιότητα από φωτογραφίες και έγγραφα που εμπεριέχονται στο κατασχεμένο αρχείο του μεγαλεμπόρου παράνομων αρχαιοτήτων Gianfranco Becchina, καταδικασμένου για διακίνηση αρχαιοτήτων από την Ιταλία και την Ελλάδα.

Μπορείτε να μας πείτε πώς αποκτήσατε αυτές τις φωτογραφίες;
Τα κατασχεμένα αρχεία των Medici και Becchina, μας παραδόθηκαν επισήμως από την ιταλική αντιπροσωπία σε διήμερη σύσκεψη που έλαβε χώρα τον Ιούλιο του 2006, στη ΓΑΔΑ. Εγώ τότε εκπροσωπούσα ως αρχαιολόγος το ελληνικό κράτος, καθώς είχα διατεθεί στην Εισαγγελία Αθηνών για τη μελέτη του διεθνούς κυκλώματος αρχαιοκαπηλίας, μέσω της έρευνας του αρχείου Symes και Μιχαηλίδη που είχε κατασχεθεί από την Ελληνική Αστυνομία στη νήσο Σχοινούσα, τον Απρίλιο του 2006. Από δικαστικής και αστυνομικής πλευράς, το ελληνικό κράτος εκπροσωπούσαν ο εισαγγελέας κ. Διώτης και ο διοικητής του τμήματος Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας, ο αδικοχαμένος αστυνόμος Γεώργιος Γληγόρης, αντίστοιχα. Η ελληνική πλευρά παρέλαβε ηλεκτρονικά αντίγραφα των κατασχεμένων ιταλικών αρχείων και με τη σειρά μας παραδώσαμε ηλεκτρονικό αντίγραφο του αρχείου Symes και Μιχαηλίδη. Μερικές ημέρες αργότερα, Έλληνες και ξένοι δημοσιογράφοι με ενημέρωσαν ότι έχουν και οι ίδιοι ηλεκτρονικά αντίγραφα των τριών αρχείων, από δικές τους πηγές που δεν μου αποκάλυψαν. Όταν ζήτησα να τα δω, τα αντιπαρέβαλα με όσα είχε πλέον επισήμως η ελληνική πλευρά, διαπιστώνοντας ότι όντως ήταν απολύτως τα ίδια. Οι δημοσιογράφοι αυτοί μου διέθεσαν τα αντίγραφα που μου έδωσαν προς αντιπαραβολή. Τέλος, από τον Οκτώβριο του 2006, έχω στη διάθεσή μου επιπλέον αντίγραφα από τα ίδια και άλλα κατασχεμένα αρχεία, μέσω Ιταλών αρχαιολόγων που συνεργάζονται με τις ιταλικές Αρχές για την πάταξη του ίδιου εγκλήματος.

Το αντικείμενο ήταν προγραμματισμένο για δημοπράτηση. Πουλήθηκε;
Απ' ό,τι μπορώ να συνάγω από τον ιστότοπο του οίκου δημοπρασιών Sotheby's, η στήλη δεν αποσύρθηκε, αλλά δεν εμφανίζεται ως πωληθείσα. Δυστυχώς, για ακόμη μία φορά, δεν έχω την παραμικρή ενημέρωση από τις ελληνικές Αρχές, σχετικά με το ποιες ενέργειες έγιναν, αφότου τους ενημέρωσα για την ανακάλυψή μου αυτή, στέλνοντας όλα τα στοιχεία, όπως έχω κάνει κατ' επανάληψη στο παρελθόν και για άλλες υποθέσεις.

Είπατε ότι επικοινωνήσατε και με τις ελληνικές και με τις βρετανικές Αρχές, καθώς και με τον Sotheby's. Είχε αυτό ως αποτέλεσμα κάποια ενέργεια από πλευράς τους;
Δεν ενημέρωσα τον Sotheby's και ποτέ δεν ανέφερα κάτι τέτοιο. Η υποχρέωση ενός αρχαιολόγου συμπίπτει με την υποχρέωση που έχει κάθε πολίτης, όταν διαπιστώνει την τέλεση ενός εγκλήματος σε εξέλιξη: πρέπει να ενημερώνει αμέσως τις αρμόδιες Αρχές. Κατόπιν, είναι αρμοδιότητα και ευθύνη των Αρχών και όχι του αρχαιολόγου, να απευθυνθούν στους διακινητές της κλεμμένης μας πολιτιστικής κληρονομιάς, με όλα τα μέσα που τους παρέχει ο νόμος. Όπως προανέφερα, δεν έχω καμία απολύτως ενημέρωση από καμία Αρχή σχετικά με τις ενέργειες που πιθανώς να έγιναν.

Δείτε, επίσης, το βίντεο του VICE για «Τα Πλοία του Κακού»

Πόσο συχνά τέτοιες αρχαιότητες καταλήγουν να πωλούνται;
Εξαιρετικά συχνά, δυστυχώς, καθώς ο αριθμός του παράνομου αρχαιολογικού υλικού που διακινείται είναι τεράστιος.

Πώς νιώθετε που τέτοια αντικείμενα καταλήγουν σε ιδιωτικές συλλογές; Σας θυμώνει;
Δεν υπάρχει καμία διαφορά σχετικά με την κατάληξη των παράνομων αρχαιοτήτων, είτε αυτές καταλήγουν σε ιδιωτικές συλλογές είτε σε μουσεία του εξωτερικού, σε γκαλερί ή σε οίκους δημοπρασιών, αφού η καταστροφή του αρχαιολογικού τους περιβάλλοντος έχει ήδη συντελεσθεί και κάθε ιστορική πληροφορία, άρα και ιστορική αξία του αντικειμένου, έχει διαγραφεί για πάντα.

Θα ήθελα και μια πιο προσωπική απάντηση για το πώς νιώθετε για τη δημοπράτηση κλεμμένων έργων τέχνης.
Θα έπρεπε, όχι μόνον εγώ, ως ερευνητής και ειδικός αρχαιολόγος στο εξωτερικό, αλλά όλοι, σε οποιοδήποτε βαθμό και οποιαδήποτε θέση στις αρμόδιες ελληνικές υπηρεσίες, να αισθάνονται και θυμό και αγανάκτηση για τη συνεχιζόμενη πώληση παράνομων αρχαιοτήτων, ελληνικών και άλλων. Τόση αγανάκτηση, ώστε αυτή να αποτελεί διαρκές κίνητρο, για να κάνουμε όλοι μαζί το καλύτερο σε κάθε περίπτωση που ανακαλύπτω και στέλνω δωρεάν στην πατρίδα μου. Σε κάθε περίπτωση, το μόνο που με χαροποιεί είναι η συνεχής επικοινωνία μαζί μου Ελλήνων του εσωτερικού και του εξωτερικού, που στηρίζουν την προσπάθειά μου αυτή και έχουν ειλικρινές και αστείρευτο ενδιαφέρον για την ουσιαστική διάσωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Όσον αφορά τις ελληνικές Αρχές, λέτε ότι δεν επικοινώνησαν μαζί σας. Έτσι ήταν πάντα; Δεν έχετε πάρει ποτέ απάντηση από τις ελληνικές αρχές;
Δεν είχα ποτέ την παραμικρή επικοινωνία από το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού για καμία από τις υποθέσεις που έχω στείλει στην Ελλάδα, τα τελευταία τουλάχιστον πέντε χρόνια. Ομοίως, ενώ υφίσταται μία σχετική επαφή, δεν έχω λάβει καμία αναλυτική και συνεχή ενημέρωση για την εξέλιξη οποιασδήποτε υπόθεσης τα τελευταία χρόνια από το τμήμα Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας της Ελληνικής Αστυνομίας, στο οποίο στέλνω συνεχώς κάθε υπόθεση ελληνικού ενδιαφέροντος που ανακαλύπτω. Για παράδειγμα, σας αναφέρω την υπόθεση του ελληνικού αμφορέα που είχα ταυτίσει στον οίκο Christie's του Λονδίνου, πέρυσι τον Ιούλιο, υπόθεση για την οποία δεν έχω -και κανείς άλλος Έλληνας πολίτης- την παραμικρή ενημέρωση για τις κινήσεις διεκδίκησης που έγιναν, εάν έγιναν.

Το βρίσκετε ύποπτο που οι ελληνικές Αρχές δεν απαντάνε στις ερωτήσεις σας;
Είναι για εμένα λυπηρό και ανεξήγητο, ειδικά όταν πρόκειται για υποθέσεις εθνικής σημασίας. Το εάν είναι και ύποπτο, αποτελεί αντικείμενο άλλων υπηρεσιών να το ερευνήσουν. Το μόνο που θα σας πω είναι ότι η σιωπή και η απόκρυψη σημαντικών στοιχείων και πληροφοριών είναι χαρακτηριστικό του διεθνούς παράνομου εμπορίου αρχαιοτήτων και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αποτελεί χαρακτηριστικό των εθνικών υπηρεσιών που υποτίθεται ότι το διώκουν. Χαρακτηριστικά, σας αναφέρω την περίπτωση της μαρμάρινης κεφαλής που επαναπατρίστηκε στην Ελλάδα, το 2015. Οι ελληνικές υπηρεσίες πανηγύριζαν, αποσιωπώντας την ταυτότητα του τελευταίου ιδιοκτήτη της μαρμάρινης κεφαλής, από τον οποίο την επαναπάτρισαν. Η αποσιώπηση αυτή αποτελεί πρωτοφανές φαινόμενο στα ελληνικά χρονικά και φυσικά εγείρει πολλά ερωτήματα. Σε ανάλογες περιπτώσεις του παρελθόντος γίνονταν επίσημες ανακοινώσεις με αναλυτικές πληροφορίες για τον τελευταίο κάτοχο, για παράδειγμα οι επαναπατρισμοί που ανακοινώθηκαν ότι έγιναν από το μουσείο Getty στην Καλιφόρνια, την ιδιωτική συλλογή της Shelby White επίσης στις ΗΠΑ κ.ά.

Είστε απογοητευμένος με τις ελληνικές Αρχές;
Όταν ο οποιοσδήποτε ερευνητής προσφέρει δωρεάν τη δουλειά του, τις ταυτίσεις και όλες τις εγκληματολογικές αποδείξεις για έναν εθνικό σκοπό, αναμένει τουλάχιστον κάποια ελάχιστη ανταπόκριση, δηλαδή μία ενημέρωση για τις ακριβείς ενέργειες που έγιναν από τις αρμόδιες υπηρεσίες της χώρας. Δυστυχώς, κανείς, από οποιαδήποτε ελληνική κρατική υπηρεσία, δεν με έχει ενημερώσει για οποιαδήποτε ενέργεια και σε αυτή την υπόθεση. Δεν με εκπλήσσει πλέον, αφού η ίδια συμπεριφορά επαναλαμβάνεται σταθερά όλα αυτά τα χρόνια που στέλνω υποθέσεις στην Ελλάδα. Δεν παύει, όμως, να είναι τουλάχιστον ενοχλητικό και λυπηρό το φαινόμενο αυτό, καθώς υπογραμμίζει για πολλοστή φορά τη μονόπλευρη και συνεχή παροχή ταυτίσεων, αποδείξεων και πληροφοριών. Στο εξής, αποφάσισα ότι οι ελληνικές υπηρεσίες θα ενημερώνονται για ανάλογες υποθέσεις ελληνικού ενδιαφέροντος που ανακαλύπτω, από τις ελληνικές εφημερίδες και τις αρμόδιες υπηρεσίες του εξωτερικού -π.χ. την Ιντερπόλ-, που πάντοτε ενημερώνω και με τις οποίες έχω απείρως καλύτερη και ουσιαστική συνεργασία.

Όταν προβαίνουν σε μια πώληση, οι οίκοι γνωρίζουν πάντα ότι τα αντικείμενα έχουν διακινηθεί παράνομα;
Έχουν την απόλυτη υποχρέωση και ευθύνη να ερευνήσουν το ιστορικό συλλογής του κάθε αντικειμένου, προτού το εμπορευθούν. Άλλωστε, το ίδιο το διεθνές εμπόριο αρχαιοτήτων διαφημίζει ότι, όχι μόνο διεξάγει αυτήν την έρευνα για κάθε αντικείμενο, αλλά και ότι όλα τα αντικείμενα είναι νόμιμα. Φυσικά, όπως αποδεικνύεται συνεχώς από πάμπολλες υποθέσεις την τελευταία δεκαετία, η αλήθεια είναι τελείως διαφορετική. Εάν μία αρχαιότητα δεν έχει ξεκάθαρη και απολύτως αποδεδειγμένα νόμιμη προέλευση, δεν θα πρέπει να είναι εμπορεύσιμη.

Πώς γίνεται η παράνομη διακίνηση;
Πρώτα λαθρανασκάφεται το αντικείμενο, κατόπιν βγαίνει λαθραία από την πραγματική χώρα προέλευσης, έπειτα «ξεπλένεται» με πλαστά πιστοποιητικά ή με ελλιπές ιστορικό συλλογής, τοποθετώντας ψευδώς άλλη χώρα ως τόπο προέλευσης, ενώ αργότερα εμφανίζεται σε αλλεπάλληλες πωλήσεις, μέχρι να χαθούν τα ίχνη της παρανομίας. Πόσα κομμάτια έχετε βοηθήσει να επαναπατριστούν συνολικά και πόσα στην Ελλάδα;
Δεκάδες για την Ιταλία, πολύ λιγότερα για την Ελλάδα. Δυστυχώς, μεταξύ των δύο χωρών υπάρχει χαοτική διαφορά σε επίπεδο οργάνωσης, γνώσης, πρακτικής και διεκδίκησης. Με τις αμερικανικές Αρχές έχω ένα εξαιρετικό επίπεδο συνεργασίας, που δεν έχω με καμία άλλη χώρα. Ειδικά με την Ελλάδα, δεν υπάρχει καμία απολύτως συνεργασία, παρά μόνο μονόπλευρη από μέρους μου συνεχής παροχή ταυτισμένων αρχαιοτήτων και όλων των σχετικών αποδείξεων.

Πώς εντοπίζετε παράνομους διακινητές;
Διαβάζω και ερευνώ οτιδήποτε σχετικό. Ξεκίνησα από τους καταλόγους αρχαιοτήτων των οίκων δημοπρασιών, κατόπιν τους καταλόγους και τους ιστότοπους μουσείων και γκαλερί, έπειτα δημοσιεύσεις ιδιωτικών συλλογών και όλη τη σχετική -ακαδημαϊκή και μη- βιβλιογραφία. Τέλος, δημιούργησα ένα τεράστιο αρχείο το οποίο το συνδυάζω με τις ταυτίσεις που κάνω, ενισχύοντας κάθε υπόθεση με κάθε σχετική γνώση.

Ποια θα λέγατε ότι είναι η πιο σημαντική υπόθεση με την οποία ασχοληθήκατε;
Οι υποθέσεις κλεμμένων αρχαιοτήτων από την Ελλάδα πάντοτε είναι ξεχωριστές, για μένα. Θα έλεγα ότι οι αρχαιότητες που επαναπατρίστηκαν με τη συμβολή και των κυρίων Ζηργάνου, Διώτη, Γληγόρη και Κυριόπουλου, το 2007 από το μουσείο Getty στην Καλιφόρνια -χρυσό βασιλικό μακεδονικό στεφάνι, μαρμάρινο αρχαϊκό άγαλμα κόρης, επιτύμβια στήλη από τον Ορχομενό και αναθηματικό ανάγλυφο από τη Θάσο- είναι αυτή που έχει ιδιαίτερη θέση στην καρδιά μου. Ποια η γνώμη σας για τα μάρμαρα του Παρθενώνα; Ποια είναι η πρότασή σας προς την ελληνική κυβέρνηση.
Όταν το ελληνικό κράτος αδυνατεί τα τελευταία 50 χρόνια να διεκδικήσει σωστά και να προστατέψει ικανώς τις κλεμμένες αρχαιότητες για τις οποίες έχει αδιάσειστα νομικά στοιχεία, πώς είναι δυνατόν να χειριστεί σωστά μία εθνική υπόθεση χωρίς -προς το παρόν;- νομική βάση, ενώ είναι ήδη δικαιωμένη εθνικά, ιστορικά, αρχαιολογικά και ηθικά; Σειρά ελληνικών κυβερνήσεων έχουν αποδεδειγμένα αποτύχει και θα συνεχίζουν να αποτυγχάνουν, όσο συνεχίζουν την ίδια παθητική στάση.

Περισσότερα από το VICE

Οι Άνθρωποι που Συναντάς Όταν Ψάχνεις Καινούριο Συγκάτοικο

Ο Έλληνας που Πολέμησε στη Ζούγκλα του Βιετνάμ Αφηγείται τη Ζωή του

O Απόλυτος Οδηγός Επιβίωσης για τις Διακοπές σου στο Χωριό με το Σόι