Η Βίβλος των Απαγωγών στην Ελλάδα Έχει μια Ιστορία 30 Χρόνων Τριτοκοσμικής Βίας

Τα ξημερώματα της Δευτέρας, 2 Οκτωβρίου 2017, κλιμάκιο ειδικών δυνάμεων της Αστυνομίας έκανε έφοδο σε μάντρα ανταλλακτικών αυτοκινήτων, τέσσερα χιλιόμετρα έξω από το Ρέθυμνο στην Κρήτη. Οι αστυνομικοί ακινητοποίησαν δύο άτομα και εντόπισαν τον επιχειρηματία Μιχάλη Λεμπιδάκη, ο οποίος είχε πέσει θύμα απαγωγής τον περασμένο Μάρτιο. Σε ταυτόχρονες επιχειρήσεις στην Κρήτη και την Αθήνα συνελήφθησαν για την ίδια υπόθεση ακόμη οκτώ άτομα. «Ευχαριστώ πολύ, δεν μπορώ να πιστέψω ότι με σώσατε», φέρεται να είπε στους αστυνομικούς ο Λεμπιδάκης, που ήταν εξαντλημένος, αλλά καλά στην υγεία του.

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη σε διάρκεια απαγωγή στην Ελλάδα με δράστες ποινικούς, η οποία κράτησε συνολικά 186 ημέρες. Με αφορμή το αίσιο τέλος της απαγωγής στην Κρήτη, το VICE παρουσιάζει τη Βίβλο του τριτοκοσμικού εγκλήματος των απαγωγών, που συνεχίζει να ευδοκιμεί στην Ελλάδα.

Η πρώτη απαγωγή, που καθηλώνει την ελληνική κοινή γνώμη, συμπίτει χρονικά με τη λειτουργία της ιδιωτικής τηλεόρασης. Συμβαίνει το 1990 και μένει γνωστή στα εγκληματολογικά χρονικά ως «υπόθεση Μαρσελίνο». Ο 17χρονος Γιάννης Τσατσάνης, γιος εύπορης τσιγγάνικης οικογένειας και μεγάλο ταλέντο του Κεραυνού Αγίας Βαρβάρας, γνωστός ως «Μαρσελίνο», εξαφανίστηκε στις 18 Μαρτίου εκείνης της χρονιάς. «Εδώ ιταλιάνο, καλό παιδί» ήταν η πρώτη, αδιευκρίνιστη ως σήμερα, φράση του απαγωγέα, όταν τηλεφώνησε δύο μέρες αργότερα στον πατέρα του Τσατσάνη. Οι δράστες ζήτησαν 150 εκατ. δραχμές, η οικογένεια συγκέντρωσε 50 εκατ. τα οποία παρέδωσε στους κακοποιούς, όμως το αγόρι βρέθηκε θαμμένο σε μια στάνη στη Βοιωτία τρεις μήνες αργότερα. Ο εγκέφαλος της απαγωγής συνελήφθη το 2008 στο Νιου Τζέρσεϊ.

Τα επόμενα χρόνια, ακολούθησαν πολλές ακόμη απαγωγές: Δαλάκα, Κουκέα, Χαΐτογλου, Τσαμπάζη, Περιστέρη, Ζώνα, Χαζάκη, Μυλωνά, Παναγόπουλου, Καραμολέγκου και δεκάδες ακόμη, λιγότερο γνωστές. Τουλάχιστον 25 τέτοιες τριτοκοσμικές εγκληματικές ενέργειες εξιχνιάστηκαν και οι δράστες καταδικάστηκαν σε βαριές ποινές, όμως αυτό δεν αποθαρρύνει τους επόμενους.

Στην Ελληνική Αστυνομία, ομάδα ειδικών διαπραγματευτών και ψυχολόγων για τη διαχείριση απαγωγών και αντίστοιχων κρίσεων στελεχώθηκε μόλις το 1998, μετά την ντροπιαστική για τις Αρχές ασφαλείας «υπόθεση Σορίν Ματέι». Ο Ρουμάνος κακοποιός μπήκε κυνηγημένος σε ένα τυχαίο διαμέρισμα της οδού Νιόβης, στο κέντρο της Αθήνας, κρατώντας ομήρους τέσσερις ενοίκους, ώστε να καταφέρει να ξεφύγει. Τις διαπραγματεύσεις έκανε μιλώντας στον αέρα με τηλεοπτικό σταθμό. Στο διαμέρισμα εισέβαλαν αστυνομικοί, με επικεφαλής τον ίδιο τον αρχηγό της ΕΛ.ΑΣ., που εκτίμησε ότι η χειροβομβίδα που κρατούσε ο Ρουμάνος ήταν ψεύτικη. Από την έκρηξη σκοτώθηκε η όμηρος Αμαλία Γκινάκη και αργότερα, στο νοσοκομείο, ο Ματέι.

Έκτοτε, οι Έλληνες αστυνομικοί εκπαιδεύτηκαν από κλιμάκιο της Σκότλαντ Γιάρντ και του FBI σε θέματα διαχείρισης κρίσεων και σήμερα υπάρχουν περισσότεροι από 50 διαπραγματευτές. Μιλούν οι ίδιοι στο τηλέφωνο με τους δράστες και, όπως γράφουν τα αστυνομικά εγχειρίδια, τηρούν ευλαβικά έναν «χρυσό κανόνα»: Δεν λένε ποτέ ψέματα στους απαγωγείς. Βασικό τους μέλημα είναι η ζωή του θύματος, αλλά και των δραστών.

Τα αδέρφια Νίκος και Βασίλης Παλαιοκώστας κατέχουν το πικρό προνόμιο να εμπλέκονται σε δύο πολύκροτες απαγωγές. Κατηγορήθηκαν ότι τον Δεκέμβριο του 1995 έστησαν ενέδρα έξω από το Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης και απήγαγαν τον βιομήχανο Αλέκο Χαΐτογλου, ιδιοκτήτη της εταιρείας «Μακεδονικός Χαλβάς». Οι απαγωγείς κράτησαν για 80 ημέρες τον όμηρο μέσα σε ένα αυτοκίνητο, με το οποίο ταξίδεψαν σε ολόκληρη τη Βόρεια Ελλάδα. Τον απελευθέρωσαν στα ΚΤΕΛ Καρδίτσας, αφού η οικογένεια του θύματος είχε καταβάλει 260 εκ. δραχμές.

Το καλοκαίρι του 2008, ομάδα με αρχηγό τον Βασίλη Παλαικώστα, απαγάγει τον βιομήχανο Γιώργο Μυλωνά, έξω από το σπίτι του στο Πανόραμα Θεσσαλονίκης. «Είμαστε επαγγελματίες κι αν εσύ είσαι ο Μυλωνάς στο αλουμίνιο, εμείς είμαστε οι Βαρδινογιάννηδες στις απαγωγές. Μη νομίζεις ότι είμαστε καλά παιδιά επειδή σου μιλάμε ευγενικά, όλοι είμαστε τομάρια του κερατά και κάποια στιγμή θα μας πιάσουν, γιατί η ζωή μας είναι στην παρανομία», έλεγε ο Παλαιοκώστας στον Μυλωνά, τις 13 μέρες που τον κρατούσαν σε μονοκατοικία στη Σουρωτή. Οι απαγωγείς ζήτησαν 30 εκατ. ευρώ και ο όμηρος προσπαθούσε να τους εξηγήσει ότι το ποσό ήταν τεράστιο. «Είναι ζήτημα αν η γυναίκα μου καταφέρει να μαζέψει τρία εκατομμύρια», είπε ο Μυλωνάς. «Τι, σηκώσαμε όλη την Ελλάδα στο πόδι για τρία εκατομμύρια», φέρεται να απάντησε ο Παλαιοκώστας. Ο επιχειρηματίας επέμενε ότι τα χρήματα ήταν τόσο πολλά, ώστε ακόμη και αν συγκεντρώνονταν, θα χρειάζονταν τουλάχιστον δέκα μεγάλα σακ βουαγιάζ για να χωρέσουν. «Έχεις δίκιο, θα είναι βαριά. Πόσο ζυγίζει, αλήθεια, ένα 500ευρο;» ρωτούσε ο Παλαιοκώστας. Ο Μυλωνάς αφέθηκε τελικά ελεύθερος με την καταβολή 10,8 εκατ. ευρώ.

Το περισσότερα λύτρα σε απαγωγή καταβλήθηκαν στην υπόθεση Παναγόπουλου. Ο εφοπλιστής απήχθη τον Ιανουάριο του 2009 στο Καβούρι Αττικής από τρεις ενόπλους. Σημαντικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις έπαιξε η σύζυγός του, Κατερίνα, η οποία σε μία «δοκιμαστική» επιχείρηση παράδοσης είχε χρειαστεί να ταξιδέψει με τα χρήματα μέχρι τη Θεσσαλονίκη. Η απαγωγή κράτησε οκτώ ημέρες και έληξε με την καταβολή 30 εκατ. ευρώ. Λίγους μήνες αργότερα, συνελήφθησαν 18 άτομα, μεταξύ αυτών ο Παναγιώτης Βλαστός.

Τα τελευταία χρόνια οι κακοποιοί ολοένα και πιο συχνά επιλέγουν στόχους «μηδενικού ρίσκου», δηλαδή επιχειρηματίες χαμηλού προφίλ, απλούς καταστηματάρχες ή συγγενείς οικονομικά εύρωστων προσώπων, που δεν λαμβάνουν μέτρα ασφαλείας. Δράστες είναι συνήθως ποινικοί της σειράς, πολλοί εκ των οποίων εργάζονται στην επιχείρηση του θύματος. Τα θύματα δεν κρατούνται σε κρησφύγετα για μέρες, αντίθετα επιβιβάζονται διαρκώς σε διαφορετικά αυτοκίνητα και περιφέρονται, ώστε να περιοριστεί το ρίσκο, όπως συνέβη Ιανουάριο του 2014 με την απαγωγή του αρτοβιομήχανου Μανώλη Καραμολέγκου στον Γέρακα. Οι απαγωγείς ζήτησαν λύτρα ύψους 2,5 εκατομμυρίων ευρώ, ωστόσο ο όμηρος έπεισε τον ένοπλο που τον φρουρούσε, έναν 37χρονο Μολδαβό, να παραδοθεί. Λίγους μήνες αργότερα, απήχθη η ανιψιά του προέδρου του Αστέρα Τρίπολης. Οι απαγωγείς ζήτησαν αρχικά δέκα εκατ. ευρώ, συμβιβάστηκαν γρήγορα στα 82.000 ευρώ και συνελήφθησαν πολύ σύντομα.

Αυτός ο νέος τύπος εγκλήματος, που διαρκεί λίγες ώρες, καθώς οι απαιτήσεις των δραστών είναι μικρές και οι ίδιοι βιάζονται να απεμπλακούν, περιγράφεται στις αστυνομικές αναφορές ως «απαγωγή-τίγρης» και μέχρι πριν λίγα χρόνια ευδοκιμούσε μόνο στη Λατινική Αμερική.

[VICE Video] Ανήλικοι Πρόσφυγες Πέφτουν Θύματα Σεξουαλικής Εκμετάλλευσης στο Κέντρο της Αθήνας

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Την επομένη της παράδοξης κατάληξης της απαγωγής Καραμολέγκου, τον Γενάρη του 2014, ο Πάνος Σόμπολος έγραψε στο προφίλ του στο Facebook το παρακάτω cult noir μήνυμα: «Έχω πει πολλές φορές από την τηλεόραση και έχω γράψει στην εφημερίδα, ότι το φρούτο των απαγωγών δεν ευδοκιμεί στην Ελλάδα. Κι όταν, προ ετών, έξω από τον Κορυδαλλό συναντήθηκα με κακοποιό που μας έχει απασχολήσει πολλές φορές και συζητούσα αυτό το θέμα, μου είπε: "Μεταξύ των φυλακισμένων που σε έχουν ακούσει, έχει συζητηθεί πολλές φορές η άποψή σου αυτή και οι περισσότεροι συμφωνούσαν μαζί σου. Έχει περάσει αυτό το μήνυμα μέσα στις φυλακές"».

Περισσότερα από το VICE

Φόβος και Παράνοια στο Λας Βέγκας

Η Ιστορία Ενός 15χρονου που η Ιταλική Μαφία Έλιωσε Μέσα σε Νιτρικό Οξύ

Εκείνη η Άβολη Στιγμή που Συναντάς την Ελληνική Αθλητική και Πολιτική Σκηνή στο Pornhub