Ένας Κούρδος Δημοσιογράφος Περιγράφει τον Πόλεμο της Πατρίδας του

Ο Pishtiwan Jaf ή αλλιώς Στέφανος Τζαφ είναι Κούρδος φωτορεπόρτερ. Ήρθε στην Ελλάδα όταν ήταν 7 ετών, μεγάλωσε εδώ και σπούδασε δημοσιογραφία. Πριν από μερικούς μήνες επέστρεψε στο Κουρδιστάν για να καλύψει τον πόλεμο που ξεκίνησε η οργάνωση ISIS, όταν αποφάσισε να δημιουργήσει χαλιφάτο. Τραγική ειρωνεία; Ο πρώτος πόλεμος που καλύπτει διεξάγεται στην πατρίδα του.

Μιλάμε μέσω Skype και μου εξηγεί τι συμβαίνει στο Κουρδιστάν αυτή την εποχή -τις αλήθειες και τα ψέματα που γράφονται- αλλά και το πώς νιώθεις όταν καταγράφεις ένα πόλεμο. Ξεκινώντας η συζήτηση μου αποκαλύπτει ότι βρίσκεται στη Σουλεϊμανία, για να καλύψει μια πορεία για το «BasNews», την κουρδική εφημερίδα, στην οποία εργάζεται και αργότερα θα επιστρέψει πίσω στο Ερμπίλ, την πρωτεύουσα της ημιαυτόνομης περιοχής του Κουρδιστάν.

VICE: Πως είναι να είσαι πολεμικός ανταποκριτής;
Pishtiwan Jaf: Νιώθω πως είναι πολύ σημαντικό αυτό που έχεις να κάνεις όταν καλείσαι να καλύψεις ένα πόλεμο. Βλέπεις ανθρώπους να πολεμούν, να υποφέρουν και να σκοτώνονται, όλο αυτό σου δημιουργεί μια υποχρέωση μέσα σου να μεταφέρεις την αλήθεια. Πρέπει να δίνεις μια πραγματική εικόνα του τι ακριβώς συμβαίνει, γιατί μια εικόνα μόνο μπορεί να αλλάξει ολόκληρη την ιστορία. Ίσως για ένα δυτικό άνθρωπο να είναι πιο δύσκολο, γιατί δεν έχει συνηθίσει αυτά τα μέρη και φοβάται. Κι εγώ φοβάμαι κάποιες φορές, αλλά αν αγαπάς τη δουλειά που κάνεις, τον νικάς το φόβο. Όταν πήγα στη Μοσούλη άκουγα βομβαρδισμούς συνεχώς, αλλά δεν σκέφτηκα ούτε στιγμή να σταματήσω να τραβάω φωτογραφίες για το μέσο μου. Και όταν έφυγα από εκεί χαμογελούσα -που έφυγα ζωντανός.

Ποια είναι η κατάσταση στο Κουρδιστάν;
Πριν από μερικούς μήνες η κατάσταση ήταν μια χαρά. Οικονομικά πήγαινε πολύ καλά, αφού από την πώληση πετρελαίου όλου του Ιράκ, το 17% των κερδών πήγαινε στο Κουρδιστάν. Όμως το Ιράκ σταμάτησε να στέλνει τον συμφωνηθέντα προϋπολογισμό, επειδή το Κουρδιστάν άρχισε να πουλά αργό πετρέλαιο μέσω της Τουρκίας. Οπότε καταλαβαίνεις πως η οικονομική κατάσταση είναι άσχημη. Αλλά αυτό δεν είναι τίποτα μπροστά στον πόλεμο που μαίνεται στις περιφέρειες με τους τρομοκράτες του Ισλαμικού Κράτους.

Δεν είναι δύσκολο να βλέπεις τους Κούρδους να υποφέρουν για μια ακόμη φορά;
Θεωρώ πως το Κουρδιστάν ξαναγράφει την ιστορία του από την αρχή με απώτερο σκοπό την ανεξαρτησία και τη αναγνώριση από Διεθνείς Συμμαχίες κι όχι μόνο. Αυτός ο πόλεμος σίγουρα έχει στιγματίσει τους Κούρδους κι αυτή τη στιγμή και στα 4 σημεία του Κουρδιστάν (Ιράκ-Τουρκίας-Συρίας και Ιράν) οι Κούρδοι είναι αυτοί που υποφέρουν περισσότερο. Όμως ολόκληρος ο κόσμος μαθαίνει καθημερινά για τους γενναίους Κούρδους που μάχονται ηρωικά κατά των Τζιχαντιστών κι αυτό είναι θετικό για μας. Έπειτα από τόσα χρόνια, ολόκληρος ο κόσμος ασχολείται με το κουρδικό ζήτημα και μας βοηθούν ώστε να απελευθερωθούμε από αυτήν την εξτρεμιστική οργάνωση. Τόσα χρόνια ζούσαμε και ζούμε ακόμη δίχως πατρίδα. Ως Κούρδοι είμαστε έτοιμοι να δώσουμε το αίμα και την ψυχή μας μέχρι τη μέρα που θα ξεπροβάλλει ο ήλιος και θα υψώσουμε ψηλά στον ουρανό τη σημαία του Κουρδιστάν.

Γιατί είναι τόσο σημαντική η περιοχή του Κομπάνι για τους Κούρδους;
Το Κομπάνι όπου μαίνεται ο πόλεμος αυτή τη στιγμή, είναι αρκετά μακριά από το Κουρδιστάν. Είναι μια συνοριακή περιοχή της Συρίας, η οποία συνορεύει με την Τουρκία. Είναι όμως μια περιοχή στρατηγικής σημασίας, γιατί πρώτον, αν οι Τζιχαντιστές την καταλάβουν θα έχουμε άλλη μια γενοκτονία και δεύτερον γιατί θα είναι πολύ δύσκολο κάποιος να μπορέσει να τους απωθήσει μετά.

Πες μου λίγα πράγματα για τους Κούρδους Πεσμέργκα, τον ένοπλο βραχίονα του PYD.
Είναι πραγματικά απίστευτο το πόσο ηρωικά μάχονται οι Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG). Όπως και το γεγονός ότι οι περισσότεροι που έχουν ενταχθεί στους YPG είναι νέοι άνθρωποι. Ακόμα πιο αξιοθαύμαστες είναι οι γυναίκες που πολεμούν. Γνώρισα πολλές γυναίκες που ενδιαφέρονταν μόνο για την πατρίδα τους. Κρατούσαν καλάσνικοφ την ώρα που μιλούσαμε και περιφρουρούσαν το Κομπάνι. Θυμάμαι μια γυναίκα να μου λέει πως έχει δύο παιδιά και τα έχει αφήσει στον άντρα της για να πολεμήσει. Μου έλεγε: «Τι να την κάνω τη χαρά της ζωής όταν δεν έχω πατρίδα. Για μένα η μεγαλύτερη χαρά της ζωής θα είναι το να αποκτήσω πατρίδα, και δίνω τη ζωή μου για να ελευθερωθεί η περιοχή που ζω». Πριν από μια εβδομάδα μια γυναίκα σκότωσε πάνω από 50 τζιχαντιστές, όταν πήγε και ανατινάχτηκε ανάμεσα τους ζωσμένη με εκρηκτικά. Αν και στο Κουρδιστάν και τη Συρία δεν υπάρχουν καμικάζι, έχουν υπάρξει περιπτώσεις ανταρτών που επιλέγουν να πεθάνουν για την πατρίδα τους με αυτό τον τρόπο. Υπάρχουν μέχρι στιγμής πάνω από 350.000 Κούρδοι Πεσμέργκα στο Βόρειο Ιράκ, οι περισσότεροι από αυτούς σε εμπόλεμες ζώνες.

Αυτή τη στιγμή γνωρίζουμε πως έχουν προμηθευτεί πολλά όπλα και πολλές σφαίρες, αλλά είναι άγνωστο το από πού. Επίσης έχουν πάει αρκετοί Πεσμέργκα στη Γερμανία και την Ιταλία για να εκπαιδευτούν ώστε να χρησιμοποιήσουν όπλα που έχουν πάρει από τις συμμαχικές δυνάμεις.

Σκέφτηκες ποτέ να πολεμήσεις με τους Πεσμέργκα;
Ως δημοσιογράφος θεωρώ πως επιτελώ έργο και βοηθάω με το να βγάζω προς τα έξω τα γεγονότα που διαδραματίζονται στο Κουρδιστάν. Όμως λόγω του ότι έχω πάει στρατό στην Ελλάδα κι έχω εκπαιδευτεί πάνω σε όπλα, είμαι έτοιμος όποτε μου ζητηθεί να πάω και να γίνω Πεσμέργκα για να διαφυλάξω τα σύνορα της πατρίδας μου.

Πόσο σημαντική είναι η βοήθεια των ξένων δυνάμεων;
Αυτή τη στιγμή μόνο οι συμμαχικές δυνάμεις βοηθούν εναέρια. Ζητήσαμε και από το Ιράν και το Ιράκ να μας βοηθήσει, όμως επειδή οι σχέσεις ΗΠΑ και Ιράν δεν είναι καλές, η Αμερική απέρριψε τη βοήθεια. Η συμμετοχή της Αμερικής ξεκίνησε όταν οι Τζιχαντιστές βρέθηκαν κοντά στο Ερμπίλ. Ο Μασούντ Μπαρζανί (πρόεδρος της αυτόνομης περιοχής του Βόρειου Ιράκ) ζήτησε βοήθεια και μέσα σε μια νύχτα οι Τζιχαντιστές είχαν απομακρυνθεί. Φυσικά δεν το έκαναν γιατί ξαφνικά αγάπησαν τους Κούρδους. Στην περιοχή του Ερμπίλ, βρίσκονται οι μεγαλύτερες μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρίες του κόσμου όπως η Exxon Mobil και η Marathon Oil, οι οποίες ανήκουν στην Αμερική.

Διαβάζουμε πως πρώην αξιωματικοί του Σαντάμ έχουν ενταχθεί στους Τζιχαντιστές και τους εκπαιδεύουν. Ισχύει αυτό;
Αυτό δεν έχει επιβεβαιωθεί ακόμη. Όμως υπάρχει το εξής σενάριο: Την περίοδο της προεδρίας του Σαντάμ όλοι του οι αξιωματικοί ήταν Σουνίτες σαν τους Τζιχαντιστές. Μετά την πτώση του Χουσεΐν τις θέσεις αυτές τις κατέλαβαν οι Σιίτες και έτσι οι Σουνίτες δεν είχαν πλέον καμιά εξουσία. Δεν είναι απίθανο να συμβαίνει, μιας και είναι ο μόνος τρόπος να έχουν κάποια εξουσία στο Ιράκ αυτή τη στιγμή. Επίσης οι τρομοκράτες του Ισλαμικού Κράτους δεν είναι οι κλασικοί Τζιχαντιστές που ξέραμε. Είναι κάτι πολύ πιο βίαιο και επικίνδυνο. Για παράδειγμα δεν ξέραμε που βρισκόταν ο Μπιν Λάντεν και η Αλ Κάιντα, ενώ γι' αυτούς ξέρουμε που μένουν και που εκπαιδεύονται. Δεν κρύβονται.

Η στάση της Τουρκίας ποια είναι σε όλο αυτό;
Είναι η χειρότερη θα μπορούσα να πω. Σκέψου πως υπάρχουν δύο τρόποι για να φτάσει κανείς στο Κομπάνι. Ή θα πρέπει να περάσει τρεις περιοχές της Συρίας, που είναι τρομερά επικίνδυνες, επειδή βρίσκονται και εκεί Τζιχαντιστές, ή θα μπει μέσω Τουρκίας. Ενώ λοιπόν έχει ζητηθεί από τους Τούρκους να σταλούν δυνάμεις της Πεσμέργκα μέσω του σημείου που συνορεύει με το Κομπάνι, μέχρι χθες δεν το είχαν δεχτεί. Οπότε στην ουσία, δεν μας έδιναν τα μέσα για να φτάσουμε ως εκεί. Φυσικά δεν δίνει ούτε όπλα στους Κούρδους μαχητές και είναι πολύ σημαντικό και το ότι δεν έχει αναγνωρίσει ακόμα τους Τζιχαντιστές σαν τρομοκράτες, αλλά μόνο σαν εξτρεμιστές. Χθες ανακοινώθηκε επίσημα πλέον πως η Τουρκία δήλωσε επίσημα πως θα βοηθήσει τους Κούρδους Πεσμέργκα να χρησιμοποιήσουν την Τουρκία ως μέσο να φτάσουν στο Κομπανί να πολεμήσουν πλάι στους Κούρδους Μαχητές YPG.

Επίσης είναι επιβεβαιωμένο ότι οι Τζιχαντιστές προμηθεύονταν όπλα από την Τουρκία. Πριν από λίγο καιρό οι τρομοκράτες του IS βρισκόντουσαν στην περιοχή Μαχμούρ, οι Κουρδικές δυνάμεις με την εναέρια αμερικανική βοήθεια κατάφεραν να τρέψουν τους Τζιχαντιστές σε φυγή και στην περιοχή την οποία εγκατέλειψαν, βρέθηκαν όπλα με τη σημαία της Τουρκίας. Όμως αυτό δεν έχει προβληθεί στα media γιατί δεν συμφέρει το Κουρδιστάν να χαλάσει κι άλλο τις σχέσεις με την Τουρκία. Γι' αυτό και τα όπλα που βρέθηκαν κρύφτηκαν άμεσα.

Ποια ήταν η στιγμή που σε σόκαρε μέχρι στιγμής;
Ο πόλεμος με τους Τζιχαντιστές ξεκίνησε από τη Μοσούλη. Αυτή ήταν και η πρώτη πόλη που προσπάθησαν να καταλάβουν. Όταν ο πόλεμος ξεκίνησε και έφτασα εκεί, έβλεπα νεκρούς στους δρόμους. Ήταν Τζιχαντιστές πεσμένοι κάτω, με μούσια και όπλα στα χέρια και πρέπει να σου πω πως ήταν τρομακτικοί ακόμη και έτσι. Έβλεπα αυτοκίνητα καμένα, παρατημένα. Έβλεπα καταστροφή. Σκεφτόμουν ότι θα μας την πέσουν από στιγμή σε στιγμή και θα πεθάνουμε. Στο Κομπανί ήταν εξίσου επικίνδυνα γιατί φοβόμασταν πως θα ρίξουν οβίδες. Όταν βρισκόμουν εκεί, από τις 24 έως τις 29 Σεπτεμβρίου, οι Τζιχαντιστές απείχαν πέντε χιλιόμετρα από την πόλη. Σκέψου πως μείναμε μόνο τέσσερις μέρες γιατί μας έλεγαν πως δεν μπορούν να μας εξασφαλίσουν την ασφάλεια μας. Αυτές οι δύο στιγμές με σόκαραν περισσότερο.

Και η στιγμή που σε γέμισε ελπίδα;
Εδώ στο Κουρδιστάν υπάρχουν 1.500.000 πρόσφυγες και πολλοί καταυλισμοί. Κι όμως εκεί έζησα τις δύο πιο ωραίες στιγμές της ζωής μου. Η πρώτη φορά ήταν με μια ΜΚΟ, για να δώσουμε δώρα στα παιδιά, και η δεύτερη ήταν όταν η UNESCO χάριζε μουσικά όργανα πάλι σε παιδιά. Δεν μπορώ να σου περιγράψω το συναίσθημα μου. Όταν βλέπεις παιδιά που έχουν χάσει την οικογένεια τους και έχουν ζήσει τον πόλεμο, να χαμογελούν έστω και για λίγο είναι ευλογία.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.