Ο Αργύρης Πανταζάρας Θέλει να Τελειώνουμε με τους Καταραμένους, Εγωπαθείς, Ψυχάκηδες

Ένα μουστάκι πολλά βαρύ που κατάφερε να τιλτάρει στα ελληνικά social media, κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον ενός τηλεοπτικού κοινού που ολοένα και μεγαλώνει. Ο Αργύρης Πανταζάρας, αν τώρα είχαμε 1990, θα μπορούσε να κοντράρει σε δημοφιλία και φαν τον Σάκη Ρουβά. Αν είχαμε 1990. Και αυτή δεν είναι μια πρόταση που ενέχει υπερβολή. Στην ερώτηση: «Μα καλά, μέλι έχουν αυτές οι Άγριες Μέλισσες;», η απάντηση πολλών είναι η εξής μία: «Όχι, αλλά έχουν Τάκη». Τάκαρο.

Κανονικά, υπό φυσιολογικές συνθήκες και όχι με τα γεγονότα να μας ξεπερνούν σε κάθε επίπεδο, το σημερινό κείμενο θα ξεκινούσε κάπως έτσι: Με το παραπάνω αστείο για τον Argyris και με τη δεδομένη τρέλα γύρω από το πρόσωπό του, που πλέον δίνει απλόχερα στον Αργύρη Πανταζάρα την ευκαιρία να ευχαριστηθεί μια αναγνώριση που γίνεται ολοένα και πιο δυνατή. Μια αναγνώριση που χρονικά τοποθετείται κάπου κοντά στην ημέρα που του φόρεσαν την τιμή του σταυρού του Δημήτρη Χορν, ύστερα άρχισε να ανεβαίνει επικίνδυνα συναντώντας τον συγκλονιστικό του Μεφιστοφελή ή βλέποντάς τον στο ανατριχιαστικό 1984 για να αγγίξει το απόλυτο πικ, όταν τα φώτα της τηλεόρασης έπεσαν πάνω του πετυχαίνοντας να τυφλώσουν από έρωτα ένα τηλεοπτικό κοινό που τον ζητά απεγνωσμένα.

Έτσι λοιπόν θα πήγαινε αυτό το κείμενο. Θα έλεγε επίσης, ότι την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου, ο Αργύρης μαζί με την Έλλη Τρίγγου θα υποδυθούν για μία ακόμη φορά τον Ρωμαίο και την Ιουλιέτα αντίστοιχα, στο This is Not Romeo and Juliet, σε ένα από αυτά τα live streaming που καταφέρνουν να φέρουν πολύ κόσμο έστω και νοητά στο θέατρο, να τον συνωστίσουν με ασφάλεια και να τον κάνουν να χειροκροτήσει εν είδει ευχαριστώ προς τους συντελεστές που συνεργάστηκαν, δούλεψαν, πόνεσαν, για να παρουσιάσουν αυτήν την παράσταση. Όλα αυτά θα συνέβαιναν εάν αυτό το διάστημα αυτός ο προαναφερθείς «πόνος» δεν λάμβανε άλλες διαστάσεις. Ανεβάζοντας μια αυλαία που πολλοί δεν γνώριζαν και δυστυχώς ακόμη περισσότεροι ήξεραν πολύ καλά. Ο Αργύρης απάντησε σε 13 ερωτήσεις που θα μπορούσαν ίσως να κλειστούν σε μια: Σε αυτήν που ψάχνει να βρει μια αλήθεια στο «τι συνέβη» και μια λύση στο «τι θα συμβεί από εδώ και πέρα». Ο Αργύρης μοιράζεται με τον δικό του τρόπο εμπειρίες και σκέψεις για τις οποίες δεν έχει ξαναμιλήσει. Ο Αργύρης.

VICE: Πώς είναι να γίνεσαι hashtag (αναφέρομαι στο #takis που ήταν και είναι ακόμα τρελό trend στα social media);
Αργύρης Πανταζάρας: Χαβαλές, μεγάλος χαβαλές. Είναι σαν το «ψιλόβροχο στην ώρα του μαθήματος», διαγωνίζονται ποιος θα βγάλει την πιο εύστοχη ατάκα ή το πιο καυτό αστείο. Βέβαια δεν έχει και μεγάλη διαφορα από εκείνες τις καλές εποχές που έπαιζε Λάμψη στην τηλεόραση και άκουγα την γιαγιά μου να μιλαει μόνη της στην οθόνη «τι το κάνεις το κορίτσι βρε αθεόφοβε;», «φύγε από εκεί άσωτε», «ου να μου χαθείς». Απλώς, στο Twitter έχει όλες τις ηλικίες να παραμιλάνε πια.

Οτιδήποτε έχεις κάνει μέχρι τώρα στην τηλεόραση, από σειρά μέχρι απλή διαφήμιση, γίνεται χαμός. Πώς το εξηγείς;
Τι να πω; Ένστικτο, διορατικότητα, εργατικότητα. Δεν κυνηγάω τις ευκαιρίες, προσπαθώ να δω αν μπορώ να αξιοποιήσω τις δυνατότητές μου, να προσφέρω ό,τι περνάει από το χέρι μου για να κερδίσει η ομάδα. Η ομάδα μπορεί να κερδίσει απ’ όποιο πόστο και να είσαι: α’ ρόλος, β’ ρόλος, βοηθός παραγωγής, από όπου μπορεί να συνεισφέρει κανείς. Η ομάδα πρέπει να κερδίζει, είτε εσύ μπαίνεις από την αρχή του αγώνα, είτε μπαίνεις στο ημίχρονο, είτε στο 90’. Για να γίνουν όλα αυτά, όμως, πρέπει να σου το επιτρέπουν τόσο οι συνθήκες όσο και οι συνεργάτες. Σεναριογράφοι, παραγωγοί, σκηνοθέτες, ηθοποιοί, μοντέρ και γενικότερα όσοι βοηθούν αλλά και όσοι μπορούν να «εμποδίσουν» ένα γκολ από το να μπει. Πάντα υπάρχουν και αυτοί που εμποδίζουν για να πετύχει κάτι - κράτα το αυτό. Το κρατώ και εγώ. Ότι μου αρέσει να «δίνομαι» δεν σημαίνει ότι «χαρίζομαι» κιόλας. Από τη στιγμή που λέω «Ναι» σε κάτι, λέω «ναι» στο όλον του. Δεν κάνω εκπτώσεις.

Θα μάθω να οδηγώ μοτοκρός, να χειρίζομαι εκσκαφέα, θα αγοράσω μηχανές, θα κάνω σκοποβολή, θα μάθω γαλλικά, ποντιακά, αραβικά, πιάνο, κιθάρα, μπουζούκι, θα βρω το κούρεμά μου, τα ρούχα, τα τατουάζ, τα δαχτυλίδια, τα σταυρουδάκια του ρόλου, τα λόγια του, πώς μιλάει, πώς πονάει, ποια είναι τα βλέμματά του, τα όνειρά του. Πάντα κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ. Αν πω το «ναι» θα είμαι εκεί μέχρι τελικής πτώσης. Είμαι ο πρώτος που θα μπω στη μάχη και ο τελευταίος που θα φύγει.

Έχεις υποδυθεί εξαιρετικά δύσκολους ρόλους: Από τον Φάουστ μέχρι τον Ουίνστον Σμιθ του 1984. Με ποιον τρόπο επιλέγεις να αποσυμπιέζεις μετά την υπόκλιση;
Με φίλους και με άσχετα πράγματα. Με γέλιο, πολύ γέλιο και συζήτηση. Μου αρέσει να ακούω. Όταν έχεις μάθει να σε ακούνε εκατοντάδες και χιλιάδες κόσμου κάθε νύχτα, έρχεται η ώρα που θες να ακούς κι εσύ μετά. Μου αρέσει να κάνω περιπατητικές συζητήσεις.

Μιας και μιλάμε για ρόλους, έχεις κάνει πολλούς και διαφορετικούς ρόλους. Τους διαλέγεις ή σε διαλέγουν;
Και τα δύο. Θα έλεγα «τους καλώ και με καλούν».

Συμφωνείς με τα πρότυπα; Είχες ή έχεις κάποιο;
Όλο αυτό είναι ανούσιο. Δεν μπορείς να έχεις πρότυπα - αυτή η διαδικασία είναι μια «διαδικασία απογοήτευσης». Δηλαδή στην αρχή γοητεύεσαι από κάτι και μετά απογοητεύεσαι. Ας πούμε ότι ψάχνεις τον αγαπημένο σου ηθοποιό μέσα από κάποια αγαπημένη ερμηνεία. Και μετά μαθαίνεις ότι η ζωή του όλη είναι ανάρμοστη, τι κάνεις;

Βασίζεσαι σε αυτό το πρότυπο; Μπορείς; Πετυχημένοι, φτασμένοι, τεράστιοι, που αποτελούν δήθεν πρότυπα, αλλά υποκύπτουν στην ασυδοσία, στη λαγνεία, στην κατάχρηση εξουσίας, στη βία. Πού να ψάξεις για πρότυπα όταν πάντα βουίζει στα αυτιά μου η φράση «μηδένα προ του τέλους μακάριζε». Επίσης, δεν υφίσταται πρότυπο αν δεν υπάρχει μια συναλλαγή με αυτό με την έννοια του «συνδιαλέγομαι».

Πώς μπορώ να σου πω ότι το πρότυπο μου είναι ο Γκάντι ή ο Τέσλα; Ο Μότσαρτ και ο Ντα Βίντσι; Τα πρότυπά μου εμένα είναι συνήθως άνθρωποι «εκτός χώρου», που λέμε. Είναι προπάντων οι γονείς μου, τα αδέρφια μου, οι άνθρωποι που συναντάω στη γειτονιά μου, αυτοί που δουλεύουν στο σουπερμάρκετ, στο αρτοπωλείο, στο καφέ, είναι οι φίλοι μου και οι συνεργάτες μου. Άνθρωποι που ανταλλάσσουμε δυο κουβέντες και γινόμαστε καλύτεροι συναποφασίζοντας για ένα καλύτερο μέλλον, κλείνοντας το μάτι ο ένας στον άλλον ότι είμαστε από την ίδια πλευρά. Ναι. Τους θαυμάζω και τους αγαπάω. Μου εμπνέουν την εκτίμηση στον συνάνθρωπο και μια ανάγκη να μαθαίνω από αυτούς. Αυτοί βοηθούν στη καλλιέργειά μου, αυτοί συνδράμουν στη φιλοσοφία της ζωής και στο πώς να εμπλουτίζω τον χαρακτήρα μου. Έτσι, δεν νιώθω μονός, ούτε ορφανός από πρότυπα. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι μου δείχνουν το πώς να γίνεσαι εσύ πρότυπο για τον άλλον. Αυτό είναι το μυστικό και δεν θα στο πει κανείς με λέξεις. Πρέπει να μοχθήσεις να γίνεις το πρότυπο που θα ήθελες εσύ να έχεις και να γίνεις εσύ «υπόδειγμα» για κάποιον άλλον.

Από ποια θέση παρακολουθείς τα γεγονότα με τις καταγγελίες στο θέατρο;
Με πολλή ψυχραιμία. Μοιάζει με μια «ξεθεμελίωση» όλο αυτό, αλλά το πράγμα πρέπει να φτάσει στη ρίζα του. Δηλαδή θα πρέπει να γίνει αποκαθήλωση προτομών, αφαίρεση από ταμπέλες οδών και διευθύνσεων, εξάρθρωση θέσεων και αναθεώρηση αξίων. Ας το πούμε μια «ηθική ανακαίνιση».

Χρόνια κάτι δεν μου άρεσε στον «βωμό της τέχνης». Η τέχνη δηλαδή να γίνεται μια επίφαση ή μια πρόφαση, ακόμη και ένα άσυλο για κάποια δήθεν «ιερά τέρατα». Για μένα η τέχνη είναι σκέτο ιερή και εκεί μέσα δεν χωράνε τέρατα. Κάθε είδους «μεταμόρφωση» και «ενσάρκωση» στο θέατρο είναι για να κρατήσουμε τα τέρατά μας μακριά. Για παράδειγμα, δεν έπαιξα τον Μεφιστοφελή για να εμπνεύσω στον κόσμο τον διάολο, αλλά για να τον ξορκίσω από αυτόν τον κόσμο. Να τον ξορκίσω από μέσα μας, όχι να τον αναπαράγω.

Χρόνια έβλεπα και ένιωθα ότι κάποιοι χρησιμοποιούν τον καλλιτεχνικό χώρο τον σαν «ψυχιατρείο», ένα άλλοθι για κάθε είδους τρέλα, νεύρωση, παραξενιά και ψυχοπαθολογία. Το έβλεπα, το ένιωθα, το διαχειρίστηκα.

Από καιρό το φωνάζω ότι η τέχνη θέλει υγιείς ανθρώπους, μεγαλόκαρδους, μεγαλόψυχους, γενναιόδωρους, σε επαφή με τα τραύματά τους και με το ανθρώπινο πνεύμα. Τέρμα με τους καταραμένους, εγωπαθείς, ψυχάκηδες, τέρμα. Τέρμα με το «Ποιος την έχει πιο μεγάλη και ποιος την έχει πιο παράξενη... την τέχνη».

Θέλει να αγαπάς, να δίνεσαι και να δημιουργείς συμπαίκτες, συνεργάτες, συμπολεμιστές, ίσους με ίσους, ή και καλύτερους από εσένα. Τόσα χρόνια κρύβονται πίσω από μεθόδους, συστήματα, πτυχία. Το θεατρο θέλει τους επομενους συνεργάτες, όχι μαθητές, όχι ιπποκόμους, αυλικούς, όχι υποτελείς, όχι υποταγμένους, όχι “yes masterάδες”. Ο καθένας πρέπει να αναλάβει την προσωπική του ευθύνη, να δώσει τη γροθιά στο δικό του μαχαίρι. Αρκετά με τους παράξενους, τους ιδιόμορφους, τις «διάνοιες», τα «ταλεντάκια», τα «αρρωστάκια», πέρασε η μόδα και απέτυχε.

Ξέρεις τι; Έναν απλό άνθρωπο θέλουμε, έναν άνθρωπο. Εμείς φταίμε, εμείς φτιάξαμε αυτούς τους δήθεν καινοτόμους, τους επιτηδευμένα πρωτοπόρους, εμείς δώσαμε χώρο σε αυτό το «δεν πειράζει αλλά είναι ταλαντούχος», στο «ναι μωρέ, είναι παράξενος, αλλά το ‘χει». Όχι. Η αγάπη θα αλλάξει τον κόσμο, ναι, η αγάπη, που λέει και στο 1984 ο Τζωρτζ Όργουελ. Ο σεβασμός, η ομορφιά, η συνέπεια, η εργατικότητα, η ευγένεια, η ειλικρίνεια. Αυτά είναι που χρειαζόμαστε. Είναι η εποχή της αλήθειας. Έλεγα «μια μέρα θα είναι ταμπού το να είσαι μαλάκας».  Ε, ήρθε αυτή η μέρα.

Κανένας δεν αξίζει τέτοια συμπεριφορά. Κανένας, όποιος και να είναι. Ακόμη και αν είσαι ατάλαντος, ακόμη και αν στη τελική «δεν κάνεις για αυτήν τη δουλειά» - για την όποια δουλειά. Πρέπει να τελειώνει η φάση με συμπεριφορές και ανθρώπους που είναι στο απυρόβλητο. Πρέπει να φτιάξουμε έναν κόσμο που θα υποδεχτεί τον επόμενο.

Έναν κόσμο που θα βλέπει το παιδί μας σαν δικό του παιδί. Και δεν πειράζει ρε παιδιά, ας μην είμαστε και τόσο προχώ, τόσο μοντέρνοι, ας είμαστε αληθινοί, ειλικρινείς και διαχρονικοί.

VICE Video: Το Προσφυγικό Μέσα από τον Φακό των Μαθητών

Έχεις έρθει ποτέ ως ηθοποιός ή σκηνοθέτης σε δύσκολη θέση εξαιτίας κάποιου/ας συναδέλφου ή συντελεστή της παράστασης/σειράς/ταινίας/διαφήμισης/πρότζεκτ που έχεις συμμετάσχει;
Τι εννοείς, σε δύσκολη θέση; Να σε μειώνει εσένα ή τον συνάδελφο σου, εσκεμμένα με αγένεια; Να πετάει αντικείμενα στον τοίχο με στόχο να τον πετύχει; Να μην αφήνει τον θίασο να φύγει από την πρόβα και να καταχράται το ήδη απλήρωτο ωράριο; Να σε εκβιάζουν συναισθηματικά και να σου φυτεύουν υπαρξιακές ενοχές με επίφαση τον «στόχο μας στην τέχνη»; Να επαναλαμβάνεις σκηνές βίας ή ακόμη χειρότερα να επαναλαμβάνεις την ίδια πρόταση στο κείμενο, πέντε ώρες μέχρι να το πετύχεις; Νομίζω ναι. Αλλά δεν είναι τόσο απλό.

Δεν μπορείς να πεις στοπ. Οι άνθρωποι αυτοί το κάνουν με τέτοιο αριστοτεχνικό τρόπο που πραγματικά δεν ξέρεις από πού σου ήρθε. Η ψυχική κακοποίηση δεν είναι σαν μια γροθιά στο πρόσωπο. Δεν είναι μια βρισιά ή μια προσβολή ή «ένα τασάκι» στον τοίχο. Είναι σαν «καρκίνος», σου συμβαίνει χωρίς να το πάρεις χαμπάρι. Mια μέρα ξυπνάς και δεν ξέρεις πώς, γιατί και από πού προέκυψε.

Η ψυχική κακοποίηση είναι η χειρότερη βία. Είναι -ας πούμε- ένα βλέμμα ταπεινωτικό και διαρκές, όμως το βλέμμα δεν μπορεί να το καταγγείλει κανείς. Είναι ένα ύφος το οποίο σου κόβει τα γόνατα, όμως το ύφος δεν μπορεί να το καταγγείλει κανείς. Είναι η κάθε είδους καταχρηστική συμπεριφορά στον βωμό της τέχνης και στα όνειρα της κάθε ψυχής.

Στα 17 μου, όταν είχα πει στην αδερφή μου, που ήταν ήδη ηθοποιός, ότι θέλω να ασχοληθώ με την υποκριτική, άρχισε να κλαίει. Τώρα κατάλαβα γιατί έκλαιγε τότε. Γιατί φοβήθηκε για μένα. Όμως δεν φοβήθηκα εγώ και γι’ αυτό δεν θα αφήσω κανέναν να φοβάται να ακολουθήσει αυτό που αγαπάει. Και τα δάκρυα της αδερφής μου θα τα σβήσω από κάθε πρόσωπο.

Πίστεψέ με, αυτή η βία είναι το ίδιο σκληρή όσο οποιαδήποτε αφόδευση, εκσπερμάτωση και εμετική λεκτική βία. Κάθε μορφή βίας, ευδιάκριτη ή μη, σεξιστική, ρατσιστική, εργασιακή μπορούμε να τη σταματήσουμε τώρα. Σκέφτομαι αυτό με τη σεξουαλικη κακοποίηση από πού έρχεται, πού σταματάει, πώς σταματάει.

Θα σου πω πώς σταματάει: Θα σταματήσουμε να χαχανίζουμε όταν ένας συνάδελφος ή συμμαθητής μας «τη βγάζει έξω» για πλάκα ή επειδή είναι «δήθεν ταλαντούχος» τού συγχωρείται μια τέτοια ακραία συμπεριφορά. Θα είναι ανεπίτρεπτο εάν συνεχίσει αυτό να θεωρείται ελευθερία σε αυτόν τον δήθεν καταπιεσμένο κόσμο.

Ελευθερία, ναι. Στην τέχνη όλοι ψάχνουμε την ελευθερία, το καταλαβαίνω, αλλά εγώ απορώ: ελευθερία ναι, όμως για ποιον; Όλα αυτά τα ασυγχώρητα και αμήχανα χαχανίσματα έδωσαν χώρο στις σεξουαλικές επιθέσεις και στους επόμενους. Οι θύτες τρέφονται από τον φόβο σου και αυτό είναι που τους κάνει πιο δυνατούς να συνεχίσουν. Κάθε είδους κακοποίηση βασίζεται στη σιωπή και στα χαχανίσματά μας.

Αν μπορούσες να δώσεις έναν τίτλο στην εποχή που ζούμε, ποιος θα ήταν αυτός;
Αλλαγή συνειδητότητας.

Τι θεωρείς δεδομένο;
Τίποτα. Δεν θεωρώ τα πράγματα δεδομένα, αυτό είναι που με κάνει να νιώθω ευγνώμων. Ή μάλλον θα σου πω τι θεωρώ δεδομένο, ότι ο κόσμος, ο πλανήτης και το σύμπαν θα συνεχίσει δίχως εμάς.

Ποιο είναι το τελευταίο σκίτσο που έκανες και με ποια αφορμή;
Όταν ζωγραφίζω είναι σαν να κρατάω σημειώσεις για κάτι. Τα σχεδιάζω για να μη μου τριβελίζουν το κεφάλι και να ηρεμώ. Έτσι μαζεύω σχέδια που ταξιδεύουν στον χρόνο μαζί με εμένα.

Θα έκανες ποτέ ένα τελείως διαφορετικό επάγγελμα;
Κοινωνικός λειτουργός θα μου ταίριαζε, αλλά το κάνω ήδη με τον δικό μου τρόπο. Μου αρέσει ο σχεδιασμός και το επιχειρείν, και μη νομίζεις, θα τα κάνω.

Τι θα ήθελες να ευχηθείς για το μέλλον;
Μπέσα, ντόμπρες κουβέντες, στα ίσα, να είσαι ξηγημένος. Και αν δεν είσαι ξηγημένος με τον εαυτό σου πρώτα, άντε στη ευχή της Παναγιάς. Σαπέρα, που θα έλεγε και ο Τάκης. Θέλω έναν κόσμο που θα βλέπει το παιδί μου, σαν δικό του παιδί. Το όποιο παιδί. Αυτόν τον κοσμο προετοιμάζουμε. Γι’ αυτό γίνονται όλα αυτά τώρα.

Περισσότερα από το VICE

Όταν το Ελληνικό Rap Game Συνάντησε το Cyberbullying

«Σπάμε τη Σιωπή μας» - Πρώην Φοιτήτριες Καταγγέλλουν τη Σεξουαλική Παρενόχληση από Καθηγητές του ΑΠΘ

Unplugged: Άκουσε το Podcast του VICE Greece

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.