Το Επάγγελμα του Παρελθόντος Ήταν να Τρώνε Ψωμί (και Αμαρτίες) απ' το Στήθος του Νεκρού

Το να πεθαίνεις στο νοσοκομείο είναι κάτι καινούργιο. Αλλά πριν από αυτό, όταν ο θάνατος ήταν μια ιδιωτική υπόθεση στο σπίτι, συνδεδεμένη με την καθημερινή ζωή, ήταν κάτι που σήμαινε και φαγητό. Όχι ότι το φαγητό δεν εντάσσεται στα σημερινά έθιμα κηδειών –μετά τις κηδείες πάντα υπάρχει φαγητό–, αλλά σήμερα τρώμε για να παρηγορηθούμε οι ζωντανοί, όχι για να τιμήσουμε ή να σώσουμε τις ψυχές των νεκρών.

Ενώ μερικά από τα καλύτερα έθιμα κηδειών στον δυτικό κόσμο προέρχονται από τη βικτωριανή εποχή (οικογενειακές φωτογραφίες με ένα πτώμα, του οποίου τα βλέφαρα βάφτηκαν ώστε να μοιάζουν ανοιχτά, για παράδειγμα), οι άνθρωποι εκείνων των χρόνων δεν είχαν μεγάλη φαντασία ως προς το να βρίσκουν καινούργια τελετουργικά φαγητού, για να συνοδεύσουν τις περίτεχνες, μακάβριες επιμνημόσυνες τελετές. Ευτυχώς, μπορούσαν να προσαρμόζουν τα τελετουργικά του παρελθόντος, ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους.

Πάρτε για παράδειγμα τα μπισκότα κηδειών. Σαν μικροσκοπικές, μακάβριες γαμήλιες τούρτες, αυτά τα συχνά διακοσμημένα με έναν σταυρό ή μια νεκροκεφαλή μπισκότα ήταν βασικά στοιχεία της επιμνημόσυνης τελετής. Ήταν τυλιγμένα σε χαρτάκια με όμορφα σχέδια και εδάφια από τη Βίβλο και τα αρτοποιεία έκαναν χρυσές δουλειές με το μακάβριο κέρασμα, σε μια εποχή που το προσδόκιμο ζωής ήταν γύρω στα 40 χρόνια.

Αλλά, ενώ οι βικτωριανοί έκαναν τα μπισκότα must για μια σύγχρονη κηδεία, ούτε κατά διάνοια δεν ήταν οι πρώτοι που κατανάλωναν γλυκά παρουσία νεκρού. Το έθιμο αυτό πηγαίνει πολύ πιο πίσω, στο «κέικ του πτώματος», που τρωγόταν τον Μεσαίωνα στη Γερμανία και περιοχές της κεντρικής Ευρώπης. Αφήνοντας το γλυκό στο σκεπασμένο με σεντόνι στήθος του πτώματος, πίστευαν ότι το κέικ αυτό απορροφούσε τα καλύτερα στοιχεία του νεκρού, τα οποία ύστερα περνούσαν στους πενθούντες, καθώς το έτρωγαν.

VICE Video: Είναι Πολύ Ακριβό να Πεθαίνεις στην Ελλάδα

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

ΟΚ για όσους πέθαναν ενάρετοι, αλλά τι έκαναν οι πενθούντες, αν ο μακαρίτης είχε ζήσει μια ζωή φθόνου, λαιμαργίας, απληστίας, αλαζονείας και άλλων θανάσιμων αμαρτημάτων; Είχαν μόνο μία επιλογή: καλούσαν τον «αμαρτιοφάγο».

Οι αμαρτιοφάγοι πρωτοεμφανίστηκαν στην Αγγλία και την Ουαλία τον 17ο αιώνα και θεωρούνταν γενικά κατάπτυστοι, αλλά αναγκαίο κακό. Ενάντια στις επιθυμίες της Εκκλησίας, οι αμαρτιοφάγοι καλούνταν για να απαλλάξουν τον νεκρό από τις αμαρτίες που μπορεί να κουβαλούσε μαζί του στον άλλο κόσμο. Κατά την κηδεία, άφηναν ψωμί στο στήθος του νεκρού, ώστε να απορροφήσει τις αμαρτίες του και να πάει σαν λευκή περιστερά στον Παράδεισο. Όταν απορροφούνταν οι αμαρτίες, οι αμαρτιοφάγοι κάθονταν σε ένα σκαμνί αντίκρυ από την πόρτα και έτρωγαν το ψωμί, παίρνοντας τις αμαρτίες πάνω τους - τις κατέβαζαν με ένα ξύλινο μπολ γεμάτο μπίρα.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ήταν ψυχολογικά φρικτό επάγγελμα. Οι αμαρτιοφάγοι ήταν συχνά άστεγοι, που περιφέρονταν στην ύπαιθρο, ώστε να μην τους πιάσουν και τους εκτελέσουν άνθρωποι της Εκκλησίας. Στον δημόσιο βίο ήταν παρίες, που ο κόσμος τούς απέφευγε πάση θυσία. Ακόμη και κατά τη διάρκεια του τελετουργικού, μετά βίας τους ανέχονταν: όταν το γεύμα του αμαρτιοφάγου ολοκληρωνόταν, οι πενθούντες τον πετούσαν με τις κλωτσιές από το σπίτι, για να μην το μολύνει με τα χυδαία περιεχόμενα του στομαχιού του. Για τον κόπο του, ο αμαρτιοφάγος έβγαζε ένα ποσό αντίστοιχο μόλις μερικών ευρώ.

Η αμαρτιοφαγία παρέμεινε δημοφιλής στην Αγγλία και την Ουαλία μέχρι τον 20ό αιώνα, όταν ο τελευταίος αμαρτιοφάγος της Αγγλίας, ο Richard Munslow, πέθανε στο Ράντλινγκχοπ το 1906. Στην πραγματικότητα, όμως, η αμαρτιοφαγία υπάρχει μέχρι σήμερα, αν και σε διαφορετική μορφή: Σε παραδοσιακές κινέζικες κηδείες, οι αμαρτιοφάγοι καταναλώνουν τις αμαρτίες των νεκρών, που μεταφέρονται σε πιάτα με ντιμ σαμ από κάποιον θρησκευτικό ηγέτη. Στην άλλη άκρη του κόσμου, στα Απαλάχια Όρη του αμερικανικού Νότου, οι αμαρτιοφάγοι ακόμη περιφέρονται στην ύπαιθρο ψάχνοντας να βρουν αμαρτίες να φάνε… ή έτσι λέει ο θρύλος.

Στη Δύση, υπάρχει μόνο ένα πανάρχαιο έθιμο, όσον αφορά το φαγητό στις κηδείες, που συνεχίζεται ως σήμερα: το να τρως κάτι μετά την κηδεία. Αλλά αυτό δεν είναι έθιμο μόνο στη Δύση: Η κατανάλωση γλυκών για τον εξαγνισμό των ζωντανών μετά την επαφή με τον θάνατο κάποιου, συμβαίνει σχεδόν παντού, ανάλογα με τις εκάστοτε πολιτιστικές νόρμες. Στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, από τον 5ο αιώνα τρώνε χαλβά με μέλι. Στη Μογγολία, οι πενθούντες τρώνε έναν κύβο ζάχαρης βουτηγμένο στο γάλα. Στην Ιταλία σερβίρουν κουλουράκια σε σχήμα οστών και οργάνων που λέγονται «ossi di morti» (τα οστά των νεκρών).

Οι σημερινοί πενθούντες της Δύσης βρίσκουν παρηγοριά για την απώλεια στο τραπέζι μετά την κηδεία. Όσο για τα εξεζητημένα έθιμα της βικτωριανής εποχής και των αρχαίων χρόνων, ακολούθησαν τη φυσική πορεία κάθε κηδείας: θάφτηκαν.

Το αρχικό άρθρο δημοσιεύθηκε στο VICE US.

Περισσότερα από το VICE

Η Mia Khalifa Έκανε Πορνό Μόνο για Τρεις Μήνες, Αλλά Ακόμη Ορίζει το Pornhub

Μιλήσαμε με τον Ιδιοκτήτη της Πρώτης Καφετέριας με Drone Delivery στην Ελλάδα

Τα Κινητά Άλλαξαν για Πάντα τον Τρόπο που Γίνεται το Εμπόριο Ναρκωτικών