'Εφυγε ο Μπαμπάς των Τεράτων και του 'Alien'

Ο Ελβετός σουρεαλιστής HR Giger, ο οποίος σχεδίασε το τέρας και τα σκηνικά για το Alien, πέθανε προχθές σε ηλικία 74 ετών. Το 2009, το VICE τον είχε επισκεφθεί στο σπίτι του στη Ζυρίχη και είχε μιλήσει μαζί του για τη ζωή, την πηγή έμπνευσης και τη δουλειά του. Μπορείτε να διαβάσετε την συνέντευξη του παρακάτω.

Ο HR Giger, ανεξάρτητα από το πόσα μουσεία ή γκαλερί γεμίζει με τα έργα του, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα περάσει στην ιστορία ως εκείνος ο παράξενος Ελβετός που βρίσκεται πίσω από την ταινία Alien. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, ο Giger προχώρησε στην έκδοση ενός βιβλίου με τον τίτλο Necronomicon, που τον καθιέρωσε ως τον πιο σημαντικό sci-fi artist εκείνης της εποχής. Ο Σαλβαντόρ Νταλί εντυπωσιάστηκε τόσο από τη δουλειά του Ελβετού καλλιτέχνη που τον προσκάλεσε να τον επισκεφτεί στην Ισπανία. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, ο Νταλί «έκλεψε» το κορίτι του καλεσμένου του.

Τη δεκαετία του 1980, ο Giger άρχισε να ασχολείται με τις ταινίες και πήρε Όσκαρ για τη δουλειά του στο Alien. Ωστόσο μετά από ορισμένες αποτυχημένες κινηματογραφικές συνεργασίες τη δεκαετία του 1990, ο Giger εξαφανίστηκε, και οι μόνοι οι οποίοι ασχολούνταν μαζί του ήταν οι goths και οι metalheads που έψαχναν τον κατάλογο των έργων του για να βρουν τι τατουάζ να κάνουν.

Σήμερα είναι 69 ετών. Μισητός στις φεμινίστριες και τους κολλημένους με τη βωμολοχία, ο Giger, ο βασιλιάς του σκότους και το άτομο το οποίο ο Ridley Scott είχε εξομολογηθεί ότι έτρεμε να συναντήσει, πλέον είναι όσο τρομακτικός είναι και ο γκρινιάρης γείτονάς σου. Φοράει crocs. Χασομεράει στον κήπο, μουρμουράει στη γάτα, τα απογεύματα κάθεται μπροστά στην τηλεόραση και ανοίγει ένα μπουκάλι όταν του έρθει η όρεξη να πιει ό,τι ώρα και να είναι. Η σύζυγός του Carmen, ζει στο διπλανό διαμέρισμα. Ο Giger άνοιξε μια τρύπα στον τοίχο για να ενώσει τα δυο κτίρια. Η πλευρά του Giger είναι βαμμένη μαύρη από πάνω ως κάτω. Η πλευρά της Carmen υποθέτουμε ότι είναι πιο νορμάλ.

Ο Giger περνάει το μισό του χρόνο σ’ ένα κάστρο στις Άλπεις και τον άλλο μισό στο σπίτι του στη Ζυρίχη, όπου έχει στήσει ένα μικρό δίκτυο σιδηροδρομικών γραμμών γύρω από τον κήπο του, το οποίο περνάει και μέσα από την κουζίνα. Όταν σκιτσάρει, του αρέσει ακόμα να ζωγραφίζει παράξενες ογκώδεις φιγούρες άλιεν που κυριαρχούν πάνω σε εύθραυστες γυναικούλες στο πάτωμα, ωστόσο οι μέρες των εφιαλτικών οραμάτων και των βάναυσων ψευδαισθήσεων έχουν τελειώσει. Πηγαίνει για ύπνο στις 5 πμ και ξυπνάει το μεσημέρι. Τη νύχτα πριν από τη συνέντευξη, ο Giger το είχε παρακάνει την ώρα του δείπνου.

Πως ήταν το φοντύ σας χθες τη νύχτα; 

Βαρύ. Πάρα πολύ βαρύ. Πάντα (αφού φάω) λέω «Θεέ μου, γιατί μου το έκανα αυτό;». Αλλά τι να κάνω, μου αρέσει πάρα πολύ.

Τι κάνετε αυτό τον καιρό;

Ξέρετε ότι δεν έχω ζωγραφίσει από τη δεκαετία του ’90; Είμαι ήσυχος τώρα. Μου αρέσει να βλέπω τηλεόραση. Μου αρέσει το Wire και το Sopranos.

Χθες, συναντήσαμε τον καλό σας φίλο Walter Wegmüller, ο οποίος βοήθησε τον Timothy Leary όταν τον κυνηγούσαν. Μίλησε για την «freaky εποχή» που περάσατε μαζί στην Ελβετία τη δεκαετία του ’70. Πώς ήταν τότε;

Αχ, η εποχή εκείνη ήταν πραγματικά freaky. Όταν ο Timothy Leary ήταν στην Ελβετία, ήλπιζε να του δώσουν άσυλο ώστε να μπορέσει να μείνει εδώ και να μην επιστρέψει στη φυλακή πίσω στην Αμερική. Μάζευα υπογραφές για αυτόν. Ο πατέρας μου ήταν φαρμακοποιός, το ξέρετε; «Τι κάνεις με αυτόν τον τύπο;» με ρώτησε. Ήταν αστείο. Ο Timothy Leary ήταν ένας πολύ καλός άνθρωπος. Δεν τον συνάντησα τότε στην Ελβετία, αλλά τον συνάντησα αργότερα στο Λος Άντζελες όταν έγραψε δυο άρθρα για τα βιβλία μου. Ήταν πολύ καλά και ήταν πολύ ωραίος άνθρωπος.

Ανταλλάξατε ιδέες;

Ω, όχι πολύ. Τι μπορούσα να πω; Ήταν ένας πολύ έξυπνος άνθρωπος με πολλές γνώσεις και εγώ είμαι απλά ένας καλλιτέχνης.

Πήρατε ποτέ LSD μαζί του;

Αχ, ξέρετε πως δεν μπορούμε να μιλήσουμε επισήμως για αυτό. Το LSD είναι ακόμα απαγορευμένο, οπότε δεν είναι καλό να μιλάμε για αυτά τα πράγματα.

Έχετε πει στο παρελθόν ότι μεγάλο μέρος της έμπνευσης σας για τα έργα σας προέρχεται από τα όνειρα και πιο συγκεκριμένα από τους εφιάλτες;

Όλοι θέλουν πάντα να γνωρίζουν για τα όνειρά μου. Η έμπνευση προέρχεται κυρίως από την λογοτεχνία. Έχω διαβάσει τόσα πολλά πράγματα που με έχουν εμπνεύσει. Ο Μπέκετ αποτέλεσε σε πολύ μεγάλο βαθμό πηγή έμπνευσης για μένα. Τα θεατρικά του έργα κυρίως. Έκανα πίνακες ως φόρο τιμής στον Σάμιουελ Μπέκετ [Homage to S. Beckett I,II, III]. Ήταν μερικοί από τους πολύ λίγους πολύχρωμους πίνακες που έχω κάνει.

Ποιοι άλλοι συγγραφείς σας ενέπνευσαν;

Κατά κύριο λόγο συγγραφείς αστυνομικών έργων. Ξεκίνησα με τον Έντγκαρ Γουάλας και μετά με Δυτικούς συγγραφείς όλων των ειδών.

Το έργο σας προέρχεται από ένα πολύ πιο σκοτεινό μέρος από ότι εκείνα του Μπέκετ ή του Γουάλας;

Πιο σκοτεινό, ναι. Ένα κομμάτι προέρχεται από το Chur όπου μεγάλωσα, ένα άλλο από τον πόλεμο. Γεννήθηκα το 1940, τότε ένιωθες τον φόβο στην ατμόσφαιρα, τον διέκρινα στους γονείς μου. Οι λάμπες εξέπεμπαν πάντα ένα γαλαζωπό σκοτεινό χρώμα, έτσι ώστε τα αεροπλάνα να μην μας βομβαρδίσουν. Η Ελβετία και η Γερμανία είναι κοντά. Οι στόχοι δεν επιλέγονταν πάντα σωστά. Ένιωθα αυτό τον φόβο πολύ έντονα τότε.

Αργότερα, σε μια συγκεκριμένη περίοδο, διάβασα πολλά βιβλία μαγείας και τέτοια πράγματα. Τον Χάουαρντ Φίλιπς Λαβκραφτ (H.P. Lovecraft) κι άλλους του είδους. Θα έλεγα ότι η έμπνευση μου προέρχεται από βιβλία κυρίως, αλλά και όνειρα.

Υπάρχει κάποιος τρόπος που μπορείτε να ελέγξετε τα όνειρα και να χειραγωγήσετε το περιβάλλον σας μέσα από ένα όνειρο;

Ναι, μερικές φορές συμβαίνει και μπορώ να θυμηθώ όταν ονειρεύομαι. Ή έχω την αίσθηση ότι βρίσκομαι έξω από το σώμα μου. Πριν από πολύ καιρό, περίπου 10 ή ακόμα και 20 χρόνια, μου συνέβη αυτό. Ωστόσο δεν μου συνέβαινε συχνά. Πιθανώς τέσσερις ή πέντε φορές αλλά ναι, ήταν δυνατή εμπειρία.

Ήταν τρομακτική;

Όχι. Δεν ήταν τρομακτική. Ήταν απλά, λοιπόν… ήμουν τόσο έκπληκτος. Ένα όνειρο όπου δεν μπορώ να έχω όσο αέρα χρειάζομαι, αυτό είναι τρομακτικό. Ή το είδος του ονείρου όπου είχα κολλήσει σε ένα τάφο ή κάτι τέτοιο που ήταν τρομακτικό. Αλλά αργότερα έφτιαξα εκείνους τους πίνακες με τα περάσματα [Passage I-XXX]. Αισθάνθηκα κάποιο είδος ανακούφισης. Ήταν βοηθητικό.

Αυτό συμβαίνει συχνά;

Όχι, όχι συχνά, αλλά έκανα το σωστό γιατί εκείνη την εποχή αυτά τα όνειρα με τα περάσματα κατέστρεφαν τη δουλειά μου. Ήταν το σωστό, με έκανε να αισθάνομαι καλύτερα.

Μπορείτε να μου πείτε για το όνειρο πίσω από το Necronomicon το βιβλίο σας που ο Ridley Scott χρησιμοποίησε ως πρότυπο για το Alien;

Αυτά τα πράγματα προέρχονται από τον H.P. Lovecraft. Τη δεκαετία του ’70 ήμουν εξοικειωμένος με τον Lovecraft.

Και η φιγούρα του Alien;

Λοιπόν, όλα προέρχονται από το ίδιο μέρος. Είχα ήδη κάνει τα Necronom IV και V, αυτά τα τέρατα με τις μακρόστενες κεφαλές. Αυτό είναι που είδε ο Ridley Scott. Τα παρουσίασα σε μια γκαλερί στο Παρίσι. Την επισκέφθηκαν ο Jodoworsky και ο Ridley Scott και αργότερα έλαβα μια πρόσκληση για να δουλέψω σε ταινίες. Πρώτα με τον Jodoworsky στο Dune και έπειτα με τον Ridley Scott στο Alien.

Τι συνέβη με το Dune;

Το Dune ποτέ δεν έγινε με εμένα. Μου ζητήθηκε να το κάνω δυο φορές. Μια με τον Jodorowsky κι έπειτα άλλη μια με τον Ridley Scott. Αλλά τα δικαιώματα για το Dune τα είχε η κόρη του Dino de Laurentis και εκείνη τα έδωσε στον David Lynch. Και ο David Lynch δεν ήταν πολύ ευχαριστημένος μαζί μου.

Γιατί;

Είπε ότι είχα κλέψει τις ιδέες του, ότι είχα κλέψει το μωρό του. Είπα ότι μου άρεσε το μωρό του από το Eraserhead. Πάντα έλεγα πολύ ωραία πράγματα για αυτόν αλλά ήταν λίγο παράξενος. Και ζήλευε επειδή έκανα εκθέσεις σε μια γκαλερί της Νέας Υόρκης αλλά εκείνος δεν μπορούσε. Ήταν ξινός. Αλλά μου αρέσει.

Έχεις κάποια αγαπημένη ταινία του Lynch;

Ναι, όλο το Twin Peaks. Αυτή η σειρά ήταν πραγματικά υπέροχη. Και φυσικά όλα ξεκίνησαν με το Eraserhead. Όλες οι ταινίες που έκανε ήταν υπέροχες.

Πόση ελευθερία είχες κατά τη διάρκεια της παραγωγής του Alien;

Λοιπόν, ο Ridley Scott το σκηνοθετούσε και δεν είχα πολλά να πω. Ο Ridley Scott ήξερε ακριβώς τι ήθελε. Ήμουν ευτυχής που δέχθηκε το βιβλίο μου και το έδειχνε στο συνεργείο, λες και ήταν η βίβλος. Είπε, πρέπει να το κάνετε ακριβώς έτσι, και ήμουν ευτυχισμένος με αυτό. Μου αρέσει πάρα πολύ. Είναι φοβερός τύπος.

Σχέδια για το Batmobile

Κάποια άλλα πρότζεκτ που κάνατε μετά το Alien, όπως το Poltergeist II και το Killer Condom δεν είχαν πολύ απήχηση στον κόσμο. Γιατί επιλέξατε να δουλέψετε σε αυτά;

Μετά τα Alien, τα πράγματα δεν ήταν τόσο καλά στις ταινίες γιατί δεν αναμείχθηκα αρκετά. Δεν ήθελα να μείνω σε μια άλλη χώρα. Είχα περάσει αρκετούς μήνες στα Shepperton Studios δουλεύοντας για το Alien και ήθελα να είμαι σπίτι. Αργότερα, όταν έπρεπε να δουλέψω αυτά τα άλλα πρότζεκτ, πέρασα μόνο λίγες μέρες στη χώρα για την κάθε μία από τις ταινίες. Όταν οι ταινίες τελικά κυκλοφόρησαν σκέφτηκα «Ω, σκατά». Αλλά δεν μπορούσα να το αλλάξω. Δεν υπήρχε άλλος χρόνος. Οπότε σκέφτηκα ότι αυτός είναι ο λάθος τρόπος να δουλεύει κανείς. Εάν δουλεύεις σε μια ταινία πρέπει να είσαι εκεί όλη την ώρα και να επιβλέπεις τι κάνουν, διαφορετικά θα κάνουν ότι θέλουν. Στην ταινία, όλοι θέλουν να περάσουν τις δικές τους ιδέες και το δικό τους στυλ, οπότε είναι φρικτό. Στεναχωρήθηκα πολύ όταν το είδα αυτό.

Ποια ταινία σας έκανε να πέσετε ψυχολογικά;

Όλες. Ήμουν ικανοποιημένος μόνο με το Alien και με τις άλλες ταινίες δεν ήμουν πολύ ευτυχισμένος.

Μετά από όλη την ανάμειξη σας με το Χόλιγουντ, είστε ζάμπλουτος;

Αχ, όχι. Στην πραγματικότητα είμαι φτωχός. Έπρεπε να πουλήσω αρκετούς πίνακες για να πληρώσω για το κάστρο. Αυτό ήταν πολύ κακό. Έπρεπε να πουλήσω μερικούς πάρα πολύ ωραίους, πολύ σημαντικούς πίνακες.

Πότε πήρατε το κάστρο;

Έκανα ένα σόου στη Gruyeres το 1990 και ερωτεύτηκα την πόλη. Άκουσα ότι ήθελαν να πουλήσουν το κάστρο, οπότε το πήρα σε δημοπρασία. Ήταν πολύ δύσκολο, αφού δεν είμαι πλούσιος. Καταλαβαίνετε; Πήρα τα χρήματα από πολλές διαφορετικές πλευρές. Πάντα έψαχνα για κάτι, ένα χώρο για τους πίνακες και τα γλυπτά μου και νομίζω ότι ένα κάστρο είναι το κατάλληλο μέρος για μένα, όχι;

Το κάστρο είναι ολοκληρωμένο ή ακόμα γίνονται εργασίες;

Λίγο πολύ έχω τελειώσει, αλλά δεν έχει γίνει τόσο καλό. Εννοώ το έφτιαξα με πραγματικά πολύ μικρό προϋπολογισμό. Υπάρχει πάντα περιθώριο βελτίωσης, αλλά αυτό που κάνω τώρα είναι να συμμετέχω σε σόου σε διαφορετικές χώρες ώστε να γίνει γνωστό το κάστρο και για να βρω που βρίσκονται οι πίνακες μου.

Illustration by Nick Gazin

Τι συνέβη στους πίνακες σας; 

Κάποιοι από αυτούς πουλήθηκαν και δεν ξέρω που και μερικοί έχουν κλαπεί. Είναι φρικτό.

Κλάπηκαν από το σπίτι σας;

Μερικοί, ναι. Και κατά τη διάρκεια της μεταφοράς τους σε εκθέσεις. Αυτό είναι μαλακία. Κλάπηκαν, οι δύο πίνακες για τους Emerson Lake and Palmer για το άλμπουμ τους Brain Salad Surgery.

Τι μπορείτε να κάνετε σε αυτή την περίπτωση;

Τίποτα. Προσπάθησα. Είπα θα πληρώσω 10.000 φράγκα εάν κάποιος μου πει ότι κάτι γνωρίζει για αυτούς. Δεν ξέρω που βρίσκονται. Με ενοχλεί τόσο πολύ. Μου αρέσουν και τους έφτιαξα το 1973, ενώ οι Emerson Lake and Palmer ήρθαν στην Ελβετία για να τους δουν.

Εάν ήσασταν πλούσιος τι θα θέλατε να κάνετε με το κάστρο;

Θα ήθελα να πάρω πίσω μερικούς πίνακες. Υπήρχε μια ιδέα για ένα τρενάκι που θα κυκλοφορεί στο κάστρο, αλλά είναι πολύ τρελό. Είναι φανταστικό. Κοστίζει πάρα πολλά για να φτιάξει κανείς ένα τέτοιο τρένο και ποτέ δεν θα μπορούσε να αποπληρωθεί. Θα ήταν πολύ αστείο να το έχω, αλλά ακόμα πρέπει να πληρώσω για το κάστρο. Οφείλω δυο εκατομμύρια στην τράπεζα για το κάστρο και αυτό είναι ένα αρκετά μεγάλο ποσό.

Το κάστρο δέχεται πολλές επισκέψεις από νεαρούς ροκάδες και goths. Φαίνεται ότι το αντιμετωπίζουν σαν ναό του σκότους. Σας έχουν ζητήσει τίποτα παράξενο;

Ω, ναι. Πολλοί περίεργοι άνθρωποι έρχονται να δουν τη δουλειά μου στη Gruyeres. Είναι πολύ ωραίο. Ξέρετε άνθρωποι από το χωριό αναγνωρίζουν τους θαυμαστές μου με το που τους βλέπουν. Όλοι φοράνε μαύρα. Θέλουν να παντρευτούν εκεί. Να βγάλουν φωτογραφίες, κι άλλα τέτοια.

Πιστεύετε ότι έχουν κάνει και σεξ στο κάστρο;

Χα, είναι πιθανό. Δεν ξέρω. Δεν υπάρχει αυστηρός έλεγχος.

Εκτός από τέχνη, υπάρχει κάτι άλλο που συλλέγετε;

Έχω όπλα. Δεν θέλω ποτέ να μείνω χωρίς όπλα. Για προστασία. Μου αρέσουν τα όπλα. Από παιδί, πάντα είχα όπλα.

Ποιο είναι το αγαπημένο σας όπλο;

Έχω ένα μικρό 5mm, με διαμέτρημα 22. Είναι ένα μικρό περίστροφο. Με αυτό είχε αυτοπυροβοληθεί η Li (η πρώτη σύζυγος του Giger). Είναι πολύ μικρό. Έχω τρία περίστροφα  με πυρίτιδα στην κάνη. Μπορείς να τα γεμίσεις. Έχει πλάκα.

Θα προτείνατε σε κάποιον καλλιτέχνη ευγενών τεχνών να ασχοληθεί με την κινηματογραφική βιομηχανία;

Όχι, σε καμιά περίπτωση. Είναι πολύ δύσκολο να δουλέψεις για μια ταινία και ποτέ δεν έχεις χρόνο να τα τελειώσεις όλα με ένα πραγματικά καλό τρόπο. Οι ταινίες σε τρελαίνουν. Ξέρετε, κάποτε ήθελα να δουλέψω στην Ελβετία για την κινηματογραφική βιομηχανία. Αυτό ήταν για την ταινία Species. Ωχ, ήταν λάθος.

Γιατί ήταν τόσο λάθος;

Αυτοί οι τύποι με τους οποίους δούλευα, δεν ήθελαν να εργάζονται το Σάββατο και την Κυριακή. Ήταν τρομερό. Με κατηγορούσαν επειδή ήθελαν να δουλεύουν μέχρι αργά. Το να γυρίζεις μια ταινία είναι υπέροχο. Θέλω να πω, ότι βλέπω τι κάνουν σήμερα και είναι υπέροχο. Ξέρουν πώς να το κάνουν, έχουν ότι χρειάζονται αλλά πραγματικά η διαδικασία μπορεί να σε τρελάνει.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.