Με Αυτό τον Τρόπο οι Αιρέσεις «Προγραμματίζουν» το Μυαλό μας

Οι σέκτες θα συνδέονται πάντα με μεγάλα ονόματα. Ο David Koresh, ο Jim Jones, o Charles Mason, κοινώς όλοι εκείνοι που βρίσκεις πάντα στα ντοκιμαντέρ του Netflix, λες και είναι οι μόνοι μεγαλομανείς ψυχοπαθείς που έχουν στήσει ποτέ το δικό τους θρησκευτικό στρατόπεδο. Αλλά υπάρχουν πολλές ακόμα λιγότερο γνωστές ομάδες που εξακολουθούν να ξεγελάνε κόσμο και να τον «γδύνουν» από την περιουσία του.

Ο Ian Haworth είναι ένα πρώην μέλος σέκτας που από το 1987 τρέχει το Cult Information Center στην Μεγάλη Βρετανία. Εκεί, η ομάδα του και ο ίδιος, παρέχουν πληροφορίες, καθοδήγηση και βοήθεια σε όσους θέλουν να φύγουν από μια σέκτα, σε όσους έχουν ήδη φύγει από μια, καθώς και στις οικογένειες και τους φίλους τους. Του μίλησα πρόσφατα για να καταλάβω πως λειτουργεί μια σύγχρονη σέκτα.

VICE: Γεια σου Ian. Πώς κατέληξες να μπεις σε μια σέκτα;
Ian Haworth: Ψώνιζα μια ημέρα (στο Τορόντο) και γνώρισα μια κυρία που μου ζήτησε να την βοηθήσω με ένα γκάλοπ που έκανε. Συμφώνησα. Εν συνεχεία μου είπε πως ίσως να ενδιαφερόμουν να γίνω μέλος ενός κοινωνικού γκρουπ που αντιπροσώπευε, λέγοντας μου πως ίσως ήταν καιρός να δώσω κι εγώ κάτι πίσω στο κοινωνικό μου σύνολο και όχι να απλά να παίρνω όπως οι περισσότεροι. Πήγα σε μια συνάντηση, όπου έγινε μια κουβέντα, μετά υπήρξε ένα διάλλειμα για έναν καφέ και συνεχίσαμε με την προβολή μιας ταινίας. Όταν ανακοίνωσαν το διάλειμμα, άρχισε να μπαίνει κόσμος με ένα σωρό φαγητά και έχοντας πληρώσει γύρω στο 1 ευρώ για να μπω, σκέφτηκα πως τουλάχιστον για το φαΐ άξιζε τον κόπο.

Είπα λοιπόν να πάω και για ένα τσιγάρο, αλλά όταν βρέθηκα έξω έτρεξε κάποια κατά πάνω μου και μου λέει: «Α δεν ξέραμε ότι κάπνιζες. Εδώ έξω μπορείς να καπνίσεις, αλλά έχεις σκεφτεί να το παρατήσεις ποτέ;». Ένα μήνα πριν, ο γιατρός μου μου είχε πει πως αν δεν το έκοβα θα πέθαινα πριν φτάσω τα 40, οπότε με πέτυχε σε ευαίσθητο σημείο. Η «σειρά μαθημάτων» διήρκεσε 4 ημέρες και εγγυόταν την επιτυχία μου. Στο τέλος, τους είχα δώσει όλα μου τα λεφτά, είχα αφιερώσει την ζωή μου σε αυτούς και είχα παραιτηθεί από την δουλειά μου.

Λειτούργησαν πολύ γρήγορα δηλαδή. Και γιατί έφυγες τελικά;
Είχα γίνει ένας τελείως διαφορετικός άνθρωπος, αν και εγώ δεν το ήξερα αυτό βέβαια. Οι φίλοι μου το ήξεραν, το ίδιο και ο συγκάτοικός μου. Ο κόσμος με φοβόταν, με λυπόταν, είχε διάφορα συναισθήματα προς τα εμένα, αλλά δεν ήξερε τι ακριβώς να κάνει. Στην δουλειά είχαν σοκαριστεί όταν παραιτήθηκα, γιατί τα πήγαινα πολύ καλά. Τον τελευταίο μου μήνα στην σέκτα του PSI-Mind Development Institution, τα media αποκάλυψαν το ποιοι ακριβώς ήταν και τι έκαναν. Δεν είχα υποστεί ακόμα πλύση εγκεφάλου κατά των media, οπότε χρησιμοποίησα την κριτική μου σκέψη και κατάφερα να φύγω. Πέρασα όμως 11 μήνες σκληρού συνδρόμου στέρησης.

Θεωρείς πως οι έξυπνοι και καλλιεργημένοι άνθρωποι είναι πιο θεμιτοί στόχοι για τις σέκτες από ότι ας πούμε μπορεί να είναι κάποιος άνθρωπος με προβλήματα;
Αυτή η ιδέα των «ανθρώπων με προβλήματα» είναι λίγο μύθος. Ο κόσμος πολλές φορές θα ήθελε να ισχύει κάτι τέτοιο, επειδή δεν θέλει να θεωρεί τον εαυτό του «τρωτό». Δεν χρησιμοποιώ αυτήν την λέξη συχνά, αλλά όλοι είμαστε «τρωτοί» στις τεχνικές που εφαρμόζουν αυτές οι ομάδες. Ο Δρ. John C. Clark, στου οποίου τα λόγια ανατρέχω συχνά, είχε πει πως οι πιο ασφαλείς άνθρωποι είναι οι ψυχικά ασθενείς. Οι πιο εύκολοι άνθρωποι να προσηλυτίσεις είναι αυτοί που έχουν μυαλά σε εγρήγορση, με ισχυρές προσωπικότητες, οι οποίοι είναι ανοιχτοί στο να συζητήσουν θέματα με άλλους ανθρώπους. Αν πάρεις μια ισχυρή προσωπικότητα και την βάλεις μέσα σε ένα περιβάλλον σέκτας, οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται εκεί θα τον «σπάσουν» πολύ γρήγορα. Όσο πιο έξυπνος και υγιής στο μυαλό είσαι, τόσο πιο εύκολα μπορείς να ελεγχθείς. Είναι μια τραγική αλήθεια.

Ποια είναι τα βασικά κίνητρα για να στηθεί μια σέκτα και να προσηλυτίσει κόσμο;
Οι βασικοί παράγοντες είναι οι άνθρωποι και τα λεφτά. Κάποιοι μπορεί απλά να διασκεδάζουν την εξουσία που έχουν πάνω από μια ομάδα ανθρώπων. Άλλοι από την πρώτη στιγμή ίσως είναι απλά στοχευμένοι στο να αποκτήσουν πλούτη. Βέβαια υπάρχουν και κάποιοι που πραγματικά μπορεί να πιστεύουν ότι είναι ο Θεός ή κάτι τέτοιο. Εκεί πλέον μιλάμε για σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα. Υπάρχουν λοιπόν αρκετοί τύποι «ηγετών», ο καθένας με διαφορετικά κίνητρα. Αλλά και πάλι, η βάση όλων είναι οι άνθρωποι και το χρήμα.

Τι είναι αυτό που οδηγεί μέλη από σέκτες να φύγουν από αυτές και να επικοινωνήσουν μαζί σου;
Οι σέκτες χρησιμοποιούν τεχνικές ελέγχου του μυαλού για να προσηλυτίσουν κόσμο, άρα το μυαλό ελέγχεται από την ομάδα, πράγμα που σημαίνει ότι το άτομο δεν ελέγχει πια τις διαδικασίες σκέψης του. Γίνεσαι κάποιος άλλος με λίγα λόγια. Αυτό που συμβαίνει συνήθως, είναι ότι κάποια στιγμή, κάτι θα ενεργοποιήσει και πάλι την κριτική σκέψη του ατόμου. Μπορεί να είναι κάτι που θα δεις ή θα ακούσεις που κανονικά δεν θα έπρεπε να είχες δει ή ακούσει εντός της σέκτας. Μπορεί αυτό να γίνει και όταν είσαι έξω ενώ προσπαθείς να προσηλυτίσεις κόσμο ή να μαζέψεις λεφτά, να σου πει κάποιος κάτι. Αν έχεις προγραμματιστεί να νομίζεις ότι ο κόσμος είναι κακός και εχθρικός απέναντί σου και κάποιος σου συμπεριφερθεί με ευγένεια και καλοσύνη, αυτό μπορεί να σε κάνει να ξανασκεφτείς.

Οι σέκτες προσπαθούν να αντιδράσουν αν κάποιο μέλος τους φύγει; Προσπαθούν να τον φέρουν ξανά κοντά τους; Και αν ναι, με ποιον τρόπο; Χρησιμοποιούν ψυχολογικές μεθόδους ή καταφεύγουν και σε σωματικές απειλές και βίαιες πράξεις;
Έχω αντιμετωπίσει περιπτώσεις που κάποιος έφυγε από μια σέκτα και πέθανε. Θυμάμαι μια περίπτωση που ήταν να πάει στα δικαστήρια -η κυβέρνηση κοιτούσε μια συγκεκριμένη σέκτα και ήθελε να της αφαιρέσει της φιλανθρωπική της ταυτότητα- και ένας βασικός μάρτυρας, που είχε υπάρξει μέλος της σέκτας, βρέθηκε κρεμασμένος. Κάποιοι μίλησαν φόνο, κάποιοι για αυτοκτονία. Πραγματικά δεν ξέρω.

Ένας τύπος στον Καναδά με τον οποίο μίλησα, είχε φύγει από μια ομάδα και ήταν πολύ φοβισμένος. Συνήθως μιλάω σε ανθρώπους μόνο από το τηλέφωνο, αλλά τον συγκεκριμένο προσφέρθηκα να τον δω. Ήταν στο πανεπιστήμιο και είχε πολύ δουλειά με τις εξετάσεις του, οπότε του είπα ότι θα μπορούσα να βάλω κάποιον να του τηλεφωνεί δύο φορές την ημέρα για να δούμε ότι είναι εντάξει, τουλάχιστον μέχρι να τελειώσει με τις εξετάσεις του. Δέχτηκε και έγινε έτσι.

Μετά τις εξετάσεις του, βρέθηκε με τον λαιμό του κομμένο από την μια άκρη του στην άλλη. Και εδώ κάποιοι μίλησαν για φόνο, άλλοι για αυτοκτονία. Η αστυνομία κατέληξε ότι ήταν αυτοκτονία, ενώ η οικογένειά του πίστευε ότι τον σκότωσαν. Ο πατέρας του που ήταν γιατρός, υποστήριξε πως δεν υπήρχε αρκετό αίμα στον τόπο τους εγκλήματος ώστε να ήταν αυτοκτονία.

Παρατηρείται μια αύξηση στις σέκτες μέσα στην Μεγάλη Βρετανία. Τι μπορεί να γίνει για αυτό;
Όσο πιο γρήγορα καταλάβει η κυβέρνηση τι ακριβώς κάνουν αυτές οι ομάδες, τόσο πιο γρήγορα θα καταλάβουν τι μπορεί να γίνει για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Δεν είναι απλά σχετικό με τις τρομοκρατικές ομάδες που δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό, αλλά είναι σημαντικό και για εκείνες που προσηλυτίζουν κόσμο μέσα στην χώρα. Αν αρχίσουμε και αναγνωρίζουμε τι είναι οι σέκτες και εφαρμόζουμε αυτήν την γνώση εδώ, τότε μπορούμε να γίνουμε πολύ πιο αποτελεσματικοί στο να βοηθήσουμε κόσμο να επιστρέψει εδώ από την Συρία ας πούμε και εν τέλει να μας δώσει εξαιρετικές πληροφορίες.

Τα πρώην μέλη τέτοιων ομάδων είναι εξαιρετικές πηγές πληροφοριών. Ακόμα και άτομα που συλλαμβάνονται ως εξτρεμιστές, μπορούν με την κατάλληλη βοήθεια να επανέλθουν στην πραγματικότητα, οπότε κι αυτός είναι ένας τομέας στον οποίο μπορούμε να βελτιωθούμε. Σίγουρα μπορούν να γίνουν πολλά στον τομέα της ενημέρωσης του κοινού, αλλά όλα θα ξεκινήσουν με το να μάθει περισσότερα για το θέμα η ίδια η κυβέρνηση.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.