Η «Αλβανική Διαδρομή»: Ο Νέος Δρόμος των Μεταναστών Από την Ελλάδα στην Ευρώπη

«Είμαστε στην Αλβανία, κάπου βόρεια, κοντά στα σύνορα με το Μαυροβούνιο. Αύριο θα ξεκινήσουμε με τα πόδια και θα προσπαθήσουμε να τα περάσουμε. Ξεκινήσαμε 12 άτομα από την Ελλάδα, δύο οικογένειες. Τις τελευταίες μέρες ήρθαν μαζί μας τρεις άντρες, που ταξίδευαν μόνοι». Ο Αλί* είναι μετανάστης από το Αφγανιστάν. Η επικοινωνία με το VICE γίνεται τις τελευταίες μέρες μέσω Messenger, σε σπασμένα αγγλικά και όταν αυτό είναι εφικτό λόγω όγκου δεδομένων στο κινητό τηλέφωνο.

Ένας συμπατριώτης του που μένει στην Αθήνα και μας έφερε αρχικά σε επαφή, εγγυήθηκε ότι θα τηρήσουμε την ανωνυμία που ζήτησε. Το γκρουπ με το οποίο ταξιδεύει ο Αλί, πέρασε παράνομα τα ελληνο-αλβανικά σύνορα πριν από δύο εβδομάδες. Κάποιοι από την ίδια ομάδα είχαν φιλοξενηθεί το καλοκαίρι σε κατάληψη στέγης μεταναστών στα Εξάρχεια. Ταξιδεύουν με τα πόδια, ταξί και αυτοκίνητα διακινητών βόρεια προς το Μαυροβούνιο, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και την Κροατία, με σκοπό να φθάσουν στην Κεντρική Ευρώπη.

Η μαρτυρία του, έστω με τον σπασμωδικό τρόπο που γίνεται, φωτίζει αρκετά τη σχετικά άγνωστη και επικίνδυνη «Αλβανική Διαδρομή» μεταναστών και προσφύγων. Καθώς τα σύνορα της Ελλάδας με τη Βόρεια Μακεδονία παραμένουν σφραγισμένα, το ίδιο και με τη Βουλγαρία, πολλοί μετανάστες προσπαθούν να φθάσουν παράνομα στην πολυπόθητη Ευρώπη περνώντας στην Αλβανία κι ακολουθώντας την ακτογραμμή των χωρών της Αδριατικής. Τα διαθέσιμα στατιστικά των Αλβανικών Αρχών είναι αποκαλυπτικά: Μόνο τους τρεις καλοκαιρινούς μήνες, 2.310 μετανάστες εντοπίστηκαν να μπαίνουν παράνομα στη χώρα (οι αριθμοί περιλαμβάνουν και όσους μπαίνουν στην Αλβανία από τη Βόρεια Μακεδονία). Ολόκληρο το 2018, ο αριθμός έφθασε τους 6.893. Το 2017 ήταν μόλις 1.000 άτομα.

Στη λεγόμενη «Αλβανική Διαδρομή», το γεωγραφικό ανάγλυφο είναι πολύ διαφορετικό από την Ειδομένη και τον γνωστό, κεντρικό «Βαλκανικό Διάδρομο» προς τα Σκόπια και το Βελιγράδι. Η οριογραμμή με την Αλβανία είναι δύσβατη, το βουνό δυσκολεύει το εγχείρημα κι επίσης η Αστυνομία, αν θέλει, μπορεί να ελέγξει το οδικό δίκτυο πριν τα σύνορα. Οι μετανάστες επιλέγουν περάσματα κοντά στο τελωνείο της Κρυσταλλοπηγής στη Φλώρινα ακριβώς διότι οι διακινητές και οι σύνδεσμοί τους γνωρίζουν τις τρύπες στα σύνορα. Ενδεικτικά μόνο τις τελευταίες μέρες: 3 Σεπτεμβρίου συνελήφθησαν οκτώ άτομα, 7 Σεπτεμβρίου 14 άτομα, 9 Σεπτεμβρίου 5 άτομα, 11 Σεπτεμβρίου 13 άτομα. Λιγότεροι κινούνται νοτιότερα προς τα Γιάννενα και την Κακαβιά. Μετανάστης έστειλε στο VICE το παρακάτω βίντεο, λίγες ώρες αφότου έχει περάσει με άλλους στο αλβανικό έδαφος και προσπαθούν να καλυφθούν με νάιλον.

Όσοι πληρώσουν «καλό» διακινητή και καταφέρουν να απομακρυνθούν από τα σύνορα, παίρνουν ταξί και άλλα οχήματα του δικτύου. Κοιμούνται στο δάσος και συνήθως ταξιδεύουν τη νύχτα. Αν συλληφθούν, μεταφέρονται στο κέντρο κράτησης στα Τίρανα. Λίγοι ζητούν άσυλο. Οι περισσότεροι επιστρέφουν στην Ελλάδα και οι υπόλοιποι συνεχίζουν το μακρύ ταξίδι τους. Ο Αλί στέλνει φωτογραφίες από το καμπ στα Τίρανα, όπου κρατήθηκε για μία μέρα. «Αυτό έγινε την περασμένη εβδομάδα. Την επόμενη μέρα, τα 12 άτομα του γκρουπ φύγαμε και ξεκινήσαμε με τα πόδια για τα σύνορα (σσ: με το Μαυροβούνιο)», έγραψε προς το VICE.

Από την επόμενη επικοινωνία προκύπτει ότι επίσης συνελήφθησαν όταν πέρασαν στο Μαυροβούνιο. Σε μήνυμα την Τετάρτη ανέφερε ότι βρίσκονταν στο κέντρο κράτησης Spuž, δίπλα στον ποταμό Zeta, λίγο έξω από την Ποντγκόριτσα. «Αύριο θα μας αφήσουν να φύγουμε και θα βαδίσουμε προς τα σύνορα με τη Βοσνία», έγραψε.

Ο ίδιος δεν θέλησε να πει πόσα χρήματα πλήρωσε σε διακινητές. Ο γνωστός του στην Αθήνα ισχυρίστηκε ότι «δεν κατέβαλαν τίποτα, επειδή είναι φτωχοί άνθρωποι». Την ίδια διαδρομή είχε κάνει το καλοκαίρι μία γυναίκα από την Ερυθραία. Η Φαχίμα* μετέφερε προς το VICE ότι στο δικό της γκρουπ κάθε μετανάστης πλήρωσε 2.000 ευρώ για να φθάσει από την Ελλάδα στη Βοσνία. Η ίδια εγκαταστάθηκε αρχικά στο Βέλγιο. «Σήμερα είμαι στην Ολλανδία. Περιμένω χρήματα για να φθάσω στον τελικό μου προορισμό, την Αγγλία», ανέφερε.

Μέχρι πρόσφατα, η «Αλβανική διαδρομή» ήταν σχεδόν άγνωστη. Ωστόσο, τον περασμένο Μάιο η FRONTEX ανακοίνωσε ότι στέλνει την πρώτη αποστολή της εκτός ΕΕ, στην Αλβανία. «Συνολικά 50 αστυνομικοί από όλες τις χώρες, θα βοηθήσουν τις αλβανικές Αρχές στην επιτήρηση των συνόρων και τους ελέγχους. Θα συνδράμουν, επίσης, στην ταυτοποίηση μεταναστών και στον εντοπισμό πλαστών εγγράφων», ανέφερε η ανακοίνωση.

Σήμερα σε αλβανικό έδαφος, κατά μήκος των συνόρων με την Ελλάδα, περιπολούν περισσότεροι από 65 αστυνομικοί της FRONTEX από 12 διαφορετικές χώρες. Μεταξύ αυτών, είναι ο Antti από τη Φινλανδία. «Η οργανική μου θέση είναι στα σύνορα Φινλανδίας-Ρωσίας. Εδώ, βοηθάω τους Αλβανούς συναδέρφους στον εντοπισμό πλαστών εγγράφων και την εξάρθρωση δικτύων εμπορίας ανθρώπων», δήλωσε στην επίσημη σελίδα της FRONTEX. Από την έναρξη των κοινών περιπολιών σε αλβανικό έδαφος, συλλαμβάνονται καθημερινά ομάδες 20-30 ατόμων. Οι περισσότεροι είναι από το Ιράκ, τη Συρία και το Μαρόκο.

* Οι μετανάστες ζήτησαν να αλλαχθούν τα ονόματά τους.

Περισσότερα από το VICE

Οι Μαθητές Πρωταγωνιστούν στο Κίνημα για την Κλιματική Αλλαγή στην Ελλάδα

Το Εισαγγελικό Πόρισμα για τη Δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου

Ένας Σταθμός της ΔΕΗ στην Πτολεμαΐδα Μπορεί να Γίνει η Warner Bros. της Ελλάδας